Χλωρίδα
Το όρος Βόιο, είναι ένα από τα πιο δασωμένα βουνά της Ελλάδας, με δασοκάλυψη που πλησιάζει το 80%. Στα πλούσια οικοσυστήματα του Βοΐου, κυριαρχεί η βελανιδιά (Quercus spp.) και η καστανιά (Castanea sativa) στην υψομετρική ζώνη από 500-1000μ., η οξιά (Fagus silvatica), η μαύρη πεύκη (Pinus nigra), η δασική πεύκη (Pinus sylvestris), το μακεδονίτικο έλατο (Abies borisii regis) και διάσπαρτα κέδρα (Cedrus spp.) σε υψόμετρο άνω των 1000μ., ενώ στην ψηλότερη υψομετρική ζώνη άνω των 1500μ. εμφανίζεται η λευκόδερμη πεύκη ή ρόμπολα (Pinus leucodermis). Σε όλες τις περιοχές υπάρχουν βοσκότοποι και βραχώδη γυμνά εδάφη, ενώ οι καλλιέργειες καλύπτουν τις επίπεδες εκτάσεις και φτάνουν σε υψόμετρο μέχρι 800-900μ. Ευνοϊκά είδη προς καλλιέργεια που χρησιμοποιούνται οικιστικά και αποτελούν σημαντικό μέρος της καλλιέργειας των κατοίκων είναι κηπευτικά όπως πατάτες και κρεμμύδια, δημητριακά όπως το σιτάρι, τα βρίζα και το καλαμπόκι και αμπέλια. Στις δενδρώδεις καλλιέργειες ευνοούνται οι καρυδιές (Juglans regia), λεπτοκαρυές (Corylus avellana), κρανιές (Cornus mas), κυδωνιές (Cydonia vulgaris), μηλιές (Malus domestica), κερασιές (Prunus avia), αχλαδιές (Pyrus spp.) και αμυγδαλιές (Prunus dulcis), ενώ η παραρεμάτια βλάστηση περιλαμβάνει κυρίως λεύκες (Populus spp.) και ιτιές (Salix babylonica). Η χαμηλή βλάστηση του βουνού διαθέτει πλούσιο τσάι, σαλέπι, πρασσάκο, τριανταφυλλιές, ενδημικά αγριολούλουδα, όπως το Lamiropsis carpinii Greuter και ένα πλήθος σπάνιων ειδών, όπως οι λαδανιές (Cistus incanus), οι ανεμώνες (Anemone pavonina), οι ορχιδέες και ο άγριος κρόκος.
Πανίδα
Στις περιοχές του Βοΐου υπάρχουν τέσσερα καταφύγια άγριας ζωής, τα οποία φιλοξενούν πέρα από την καφετιά αρκούδα, κάθε είδος άγριας πανίδας όπως ελάφια, ζαρκάδια, λύκους (Canis lupus), αγριόχοιρους (Sus scrofa), αετούς, γεράκια, μπούφους, σκίουρους και αλεπούδες. Παράλληλα, έχει καταγραφεί αξιοσημείωτη βιοποικιλότητα σε ερπετά, όπως η οχιά, ο αστρίτης, η σαΐτα, το νερόφιδο, η δενδρογαλιά, φυσικά η χελώνα, και σπάνια αμφίβια, όπως η σαλαμάνδρα salamandra salamandra, καθώς και ο κοινός και ο αλπικός τρίτωνας, ενδημικό είδος της Βόρειας Πίνδου.
΄΄Αρχιτεκτονική του Τοπίου ιστορικών ορεινών οικισμών, Ο διατηρητέος οικισμός Πεντάλοφος Βοίου Κοζάνης.'', Κωνσταντίνος Βούρος, Θεσσαλονίκη 2013, ΑΠΘ.