Κατάσταση Διατήρησης

Θεωρήθηκε ότι υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες όσον αφορά την κατάσταση κτιρίων. Η καλή κατάσταση η οποία αναφέρεται σε κτίριο ολότελα ή σχεδόν άφθαρτο, η μέτρια κατάσταση η οποία αναφέρεται σε κτίριο που έχει υποστεί φθορές και μικροαλλοιώσεις, η κακή κατάσταση που σηματοδοτεί τα μη κατοικήσιμα κτίρια που διατηρούν όμως το κέλυφος τους και τα ερείπια τα οποία δε διατηρούν το κέλυφος τους ολόκληρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ελάχιστα κτίρια κακής κατάστασης, καθώς  και ότι σημειώνεται περιορισμένος αριθμός ερειπίων, τα όποια απαντώνται κυρίως προς τα όρια του οικισμού. Στην είσοδο η κατάσταση των κτιρίων είναι καλή, ενώ τον κεντρικό δρόμο η κατάσταση των κτιρίων μοιράζεται σχεδόν ισοδύναμα σε καλή και μέτρια, όπως και στον δρόμο που οδηγεί στην Άνω Πόλη. Τέλος προχωρώντας προς τη θάλασσα παρατηρούμε ότι στην ακτογραμμή, όσο πιο κοντά βρισκόμαστε στην πύλη του οικισμού, η κατάσταση είναι κυρίως καλή και όσο απομακρυνόμαστε γίνεται κατά κύριο λόγο μέτρια.

Σύμφωνα με το ζεύγος Καλλιγά, « Η αδιάκοπη ζωή του οικισμού του κάστρου της Μονεμβασίας επί 14 αιώνες, φέρει μαζί της μια μεγάλη ποικιλία τυπολογιών, μορφολογικών και δρομικών στοιχείων. Τα κτίσματα της Κάτω Πόλης έχουν μεγάλη πυκνότητα και είναι στρυμωγμένα το ένα κοντά στο άλλο. Η ιδιομορφία του Βράχου με τους γκρεμούς γύρω, ο προσανατολισμός της πόλης προς τη θάλασσα και η μεγάλη απόσταση από την στεριά, προφύλαξαν σε μεγάλο βαθμό τα κτίσματα από καταστροφές, κατά την διάρκεια πολιορκιών. Η καλή διατήρηση των κτισμάτων, όμως, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην καλή ποιότητα της κατασκευής τους, με την εκτεταμένη χρήση της θολοδομίας και την εξαιρετικά συνδετικά κονιάματα στις λιθοδομές. Η επανάχρηση των παλαιών κελύφων γινόταν συστηματικά και για τον λόγο αυτό η συντριπτική πλειοψηφία των κτισμάτων, είναι τυπολογικά μείγματα ή προσαρμογές παλαιότερων τύπων σε νεότερα δεδομένα. Είναι αξιοσημείωτο ότι, ενώ γινόταν εισαγωγή νέων στοιχείων κατά τις αλλαγές κυρίαρχων, υπήρχε παράλληλα και προσκόλληση σε μια παράδοση τοπική, σε στοιχεία, τα οποία φαίνεται να ανάγονται σε παλαιότατες εποχές και προσδιόριζαν σε μεγάλο βαθμό τα χαρακτηριστικά των κτισμάτων του οικισμού.»

Πηγή: Αλέξανδρος Γ. και Χάρις Καλλιγά. (2006) “Μονεμβασία, Ξαναγράφοντας σε παλίμψηστα”, σ. 14-15.