Η έντονη κλίση του εδάφους και η ανάγκη για μέγιστη αξιοποίηση του χώρου όρισαν την ανάπτυξη των κτισμάτων καθ’ ύψος. Οι τύποι που συναντώνται συχνότερα είναι του στενομέτωπου- μεγάλη πλευρά κάθετα προς την κλίση το εδάφους και του πλατυμέτωπου-μεγάλη πλευρά παράλληλα προς τη κλίση του εδάφους. Οι αναλογίες μπορεί να είναι κοντά στο τετράγωνο ή ακόμη πάρα πολύ στενοί και επιμήκεις Παρόλο που κάθε κτίσμα έχει τη δικιά του οργάνωση ίσως η περιγραφή θα μπορούσε να γενικευτεί ως εξής: Συνήθως υπάρχουν τρεις στάθμες από τις οποίες η χαμηλότερη χρησίμευε ως βοηθητικός χώρος-αποθήκη. Δεν συνδέεται εσωτερικά με τις ψηλότερες που βρίσκεται η κατοικία. Η είσοδος στην κατοικία γίνεται σε άλλο ύψος από τους δρόμους σε διαφορετικές πλευρές της. Οι στάθμες της μπορεί να κατοικίας έχουν πρόσβαση σε ένα ή δύο δώματα. Ακόμη ο τύπος των κτηρίων που έχει προκύψει από πολλαπλές συνενώσεις ή και διαχωρισμούς είναι συχνός γιατί ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε οικογένειας ή ακόμη και ενός μαγαζιού που άνηκε σε αυτή οι χώροι άλλαζαν. Αυτό ήταν εφικτό γιατί τα κτίρια ήταν κολλητά μεταξύ τους. Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς με βεβαιότητα την σειρά και το μέγεθος της κάθε μεταλλαγής. Μια άλλη περίπτωση είναι ένας χώρος ενώ ανήκει στον ίδιο ιδιοκτήτη να είναι διαχωρισμένος από το υπόλοιπο σπίτι και η διαδρομή για να μεταβεί κανείς από το ένα στο άλλο να είναι υπαίθρια. Στα τέλη 19ουαρχές 20ου υπήρξε έντονη οικοδομική δραστηριότητα στη Μονεμβασιά που γέννησε τα απλουστευμένα νεοκλασικά που διαφέρουν από την εικόνα του υπόλοιπου οικισμού καθώς έχουν βεράντα, συμμετρική κάτοψη και όψη, ακροκέραμα και μεγαλύτερα ανοίγματα από εκείνα των υπόλοιπων κτισμάτων.