Γενική Παθολογία Κτισμάτων

ΓΕΝΙΚΑ

Από την στιγμή που ένα κτίριο παύει να είναι ιδέα και αρχίζει να αποκτά υπόσταση εισχωρούν παράγοντες (κακοτεχνίες, ελλιπής τεχνογνωσία, καιρικά φαινόμενα, δυναμικές καταπονήσεις, γήρανση, έλλειψη συντήρησης, μετατροπές) που εξασθενούν την αντοχή του κτιρίου και οι οποίες εκδηλώνονται ως παραμορφώσεις. Η εμφάνιση των παραμορφώσεων είναι αναπόφευκτη, η προσπάθεια όμως για τη διατήρησή τους σε καλή κατάσταση είναι κάτι που μπορεί να προβλεφθεί και να εφαρμοστεί, ώστε να περιοριστεί η εκδήλωση των παραμορφώσεων σε μικρότερο βαθμό.

Όπως προαναφέρθηκε, οι λιθοδομές αποτελούν κύριο σύστημα παραλαβής και εκτόνωσης - μεταφοράς φορτίων. Επίσης φανερώνουν το μεγαλύτερο βαθμό ακαμψίας απ’ όλα τα άλλα φέροντα στοιχεία. Συνεπώς, σ’ αυτές εκδηλώνονται οι μεγαλύτερες τάσεις. Οι λιθοδομές εμφανίζουν μεγάλη αντοχή σε θλίψη, αλλά πολύ μικρή αντοχή σε εφελκυσμό (περίπου το 1/10 της αντοχής σε θλίψη) και διάτμηση. Προς παραλαβή των τάσεων αυτών και προς μείωση του κινδύνου αστοχίας της λιθοδομής, χρησιμοποιούνται ανάλογα με το είδος αυτής ξύλινα υπέρθυρα, κονιάματα, αγκωνάρια (γωνιόλιθοι), κ.τ.λ.

ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΛΙΘΟΔΟΜΩΝ

Είδος χρησιμοποιούμενης λιθοδομής:

Λιθοδομή με συνδετική κονία.

Η κονία έχει ως βασικά συστατικά χώμα καστανό, νερό, ασβέστη και ενδεχομένως χαλίκι και σπασμένο κεραμίδι. Η ανθεκτικότητα του κονιάματος εξαρτάται από την πορώδη φύση του και την αναλογία ανάμιξης των υλικών. Η ζημιά που υφίστανται τα κονιάματα είναι η αποσάθρωση, η οποία μπορεί να προκληθεί από την βροχή, τον άνεμο, τον παγετό, την ξηρασία, την πυρκαγιά ή λόγω της φυσικής γήρανσης του υλικού κατά την πάροδο του χρόνου. Είναι κατανοητό ότι τα περισσότερα από τα προαναφερθέντα αίτια, προκαλούν αποσάθρωση μόνο κοντά στις επιφάνειες των παρειών, με αποτέλεσμα η όλη ευστάθεια των κατασκευών να μην επηρεάζεται. Εάν όμως η ζημιά του κονιάματος υπάρχει σε όλο το πάχος της λιθοδομής, τότε αυτή στέκεται ως ξερολιθιά (συνήθως απουσία ξυλοδεσιών) και είναι πολύ επικίνδυνη. Εάν υπάρχει διακοπή της λιθοδομής (πτώση λίθων), αστοχία των ξύλινων υπέρθυρων, αποκόλληση του υλικού γεμίσματος του τυμπάνου των ανοιγμάτων,  κ.τ.λ. ενδέχεται το συνδετικό μέσο να υποχωρήσει, με αποτέλεσμα η λιθοδομή να συγκρατείται πια από τα εγκάρσια στοιχεία των ξυλοδεσιών και των στοιχείων διαμόρφωσης των ανοιγμάτων. Η λιθοδομή η οποία έχει υποστεί τέτοια καταπόνηση αντέχει σε στατικές φορτίσεις, όμως, σε οποιαδήποτε δυναμική καταπόνηση, ο κίνδυνος κατάρρευσης είναι μεγάλος.

Θεμελίωση:

Στις Καλάθενες, το είδος θεμελίωσης που αναγνωρίστηκε είναι με λίθους. Το μέγεθος των λίθων που χρησιμοποιούνται στη θεμελίωση είναι μεγαλύτερο από αυτό των λίθων που αποτελούν την λιθοδομή σε υψηλότερες στάθμες, ενώ η κατεργασία μικρότερη. Γίνεται χρήση συνδετικού κονιάματος το οποίο έχει ως συστατικά νερό, χώμα και ασβέστη σε μεγαλύτερη αναλογία από την κονία της ανωλιθοδομής. Ενίοτε, μπαίνουν και διάφορες προσμίξεις, ώστε η κονία να γίνει υδραυλική ( όπως και στις στέρνες).

Κύριες ζημιές στα θεμέλια:

1.Απορρόφηση υγρασίας από το έδαφος. Το νερό το οποίο απορροφάται περιέχει χημικές ενώσεις (κυρίως με βάση το άζωτο), οι οποίες αντιδρούν χημικά με την κονία του ατμοσφαιρικού αέρα και δημιουργούν άλατα και έτσι, η συνοχή των θεμελίων διασπάται με την πάροδο του χρόνου.

2.Αποσάθρωση του επιχρίσματος και της συνδετικής κονίας από την επιφανειακή απορροή των υδάτων.

Επιχρίσματα:

Η σύσταση τους είναι χώμα και ασβέστης, σε αναλογία περίπου 3 προς 1, καθώς ο ασβέστης ήταν ακριβό υλικό. Κάποιες φορές περιέχεται και χαλίκι πολύ μικρής διαμέτρου.

Κύριες  ζημιές στα επιχρίσματα:

1.Ρηγματώσεις και αποκόλληση

2.Άλατα

3.Μούχλα

Σημείωση:   Οι ρηγματώσεις του επιχρίσματος οφείλονται κατά κύριο λόγο στην υγρασία, η οποία εκδηλώνεται ως άλατα ή μούχλα (βακτήρια και μύκητες). Η υγρασία προέρχεται από την ατμόσφαιρα, από την συμπύκνωση υδρατμών μέσα στη μάζα του τοίχου, από κακή υγρομόνωση στεγών ή από απορρόφηση νερού από το έδαφος μέσω των θεμελίων.

ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΑΒΑΝΙΩΝ

  Τα ταβάνια συχνά αποκολλώνται από τους τοίχους κατά τις δυναμικές καταπονήσεις και τελικά καταρρέουν. Άλλη βλάβη είναι η εμφάνιση βελών παραμόρφωσης λόγω κακοτεχνιών. Είναι ευπαθή, όπως όλα τα ξύλινα στοιχεία, στη φωτιά. Όμως, λόγω του ότι συχνά βάφονται και λουστράρονται, εμφανίζονται πιο δύσκολα σε αυτά έντομα και μύκητες. Οι βλάβες αυτές οφείλονται σε ελλιπή σύνδεση με την περιμετρική λιθοδομή, σε μη επαρκή φέρουσα ικανότητα των φερόντων στοιχείων, σε υγρασία και χαλάρωμα των αρμών των σανίδων του ταβανιού, κ.α.