Υφιστάμενο Νομοθετικό Πλαίσιο

Το νομικό καθεστώς που διέπει την δόμηση του οικισμό, προκύπτει από το Προεδρικό Διάταγμα – Π.Δ 24.4/ 3.5.1985 (ΦΕΚ 181 Δ’) – Τρόπος καθορισμού ορίων οικισμών της χώρας μέχρι 2000 κατοίκους, κατηγορίες αυτών και καθορισμός όρων και περιορισμού δόμησης τους. Γενικότερα αφορά τους όρους δόμησης των οικισμών με πληθυσμό έως 2.000 κατοίκων. Στόχος του νομοθετικού πλαισίου είναι η ουσιαστικότερη προστασία των οικισμών και η αναχαίτιση της υπερβολικής δόμησης.

Γενικά, η κατά τα ως άνω δόμηση πρέπει να ακολουθεί τα παραδοσιακά πρότυπα της αρχιτεκτονικής του οικισμού και το κτίσμα ή τα κτίσματα να τοποθετούνται σε τέτοια θέση και με τέτοια διάταξη, ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής ενιαίος ακάλυπτος χώρος.  Επίσης, οι κτιριακοί όγκοι πρέπει να ποικίλουν σε ισόγειους ή διώροφους όγκους, ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή αρμονική ένταξή τους στο τοπίο και τον ιστό του οικισμού.

Για κτίρια όγκου πάνω από 2000 κυβικά μέτρα πάνω από την οριστική στάθμη του εδάφους, φυσικού ή διαμορφωμένου, επιβάλλεται η διάσπαση του όγκου αυτού σε μικρότερους όγκους, έστω και αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Οι μικρότεροι όγκοι ή τα ανεξάρτητα κτήρια δεν επιτρέπεται να επαναλαμβάνουν την ίδια ακριβώς μορφή, όγκο και τυπολογία και η ελάχιστη απόσταση μεταξύ τους είναι 5 μ. Επιπλέον, δεν επιτρέπεται όλοι οι κτιριακοί όγκοι να εφάπτονται στα όρια του γηπέδου.

Σημειώνεται ότι οι οικισμοί στις Καλάθενες δεν έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακοί, και επομένως δεν τυγχάνουν της ειδικής προστασίας. Ειδικότερα ο οικισμός των Άνω Καλαθενών θα έπρεπε να προστατευθεί άμεσα, λόγω του ότι αποτελεί οικισμό που συγκροτήθηκε με την λογική της άμυνας και διαθέτει αρκετά αυθεντικά παραδοσιακά κτίρια.