Φηρά

O παραδοσιακός τρόπος χτισίματος στη Σαντορίνη και κατ'επέκταση στα Φηρά είναι η κατασκευή υπόσκαφων κτηρίων. Τα υπόσκαφα είναι θολωτά κτίσματα σκαμμένα στο βράχο, δε διαθέτουν θεμέλια, έχουν στενή πρόσοψη με μικρά ανοίγματα, και μεγάλο βάθος. Η στέγασή τους πραγματοποιείται με θόλους ή σταυροθόλια. Τα υλικά κατασκευής τους είναι η πέτρα (κόκκινη ή μαύρη) και η θηραϊκή γή. Η τελευταία, αν αναμειχθεί με ασβέστη, δίνει ένα πολύ ισχυρό κονίαμα. Οι μονωτικές ιδιότητες της θηραϊκής γης καθιστούν το μικροκλίμα των σπιτιών πολύ ευνοϊκό, κρατώντας τα δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά το χειμώνα. Το ιδιωτικό τμήμα του σπιτιού χωρίζεται από το κοινόχρηστο με εσωτερικό τοίχο του οποίου η πρόσοψη είναι ίδια με του εξωτερικού, δηλαδή πόρτα στη μέση, παράθυρα δεξιά και αριστερά, και ένα φεγγίτη πάνω από την πόρτα.

Με το πέρασμα του χρόνου και την ανάπτυξη του τουρισμού στο νησί, η δόμηση με τη μορφή της κατασκευής υπόσκαφων κτηρίων είτε έγινε αντικείμενο τροποποιήσεων ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες για στέγαση περισσότερων ανθρώπων, είτε εγκαταλείφθηκε αφού δεν μπορούσε να συμβαδίσει με τα νέα δεδομένα. Έτσι έκαναν την εμφάνισή τους πολυόροφες κατασκευές με σκοπό την τουριστική κυρίως εκμετάλλευση, που όμως δεν έχουν ουδεμία σχέση με το χαρακτήρα του οικισμού. Σε αυτές τις κατασκευές είναι που παρατηρείται πιο συχνά και η μη χρήση του λευκού χρώματος για το βάψιμο των όψεων του κτηρίου, κάτι που αντιτίθεται στη νομοθεσία. Όσον αφορά και τη λιτή πρόσοψη των υπόσκαφων κτηρίων με τα μικρά ανοίγματα, ούτε αυτή έμεινε αναλλοίωτη από τις αλλαγές. Η ανάπτυξη του λιανικού εμπορίου λόγω του τουρισμού δημιουργεί και την ανάγκη επίδειξης των προϊόντων στους καταναλωτές-τουρίστες. Έτσι τα μικρά ανοίγματα αντικαθίστανται πολλές φορές από γυάλινες προθήκες χωρίς κάποιο ιδιαίτερο αισθητικό ενδιαφέρον.