Αρχιτεκτονική Σαντορίνης

Η Σαντορίνη έχει τη χαρακτηριστική κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, αλλά μπορούν να εντοπιστούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νησιού, που συνδέονται με την ιστορική και κοινωνική εξέλιξη του.

Κάναβες

 Κάθε σπίτι στη Σαντορίνη σχεδόν διαθέτει κάναβα, υπόσκαφη δηλαδή οιναποθήκη και εργαστήριο παρασκευής κρασιού. Τα μοναδικά ανοίγματα σε μια κάναβα είναι η δίφυλλη τοξωτή πόρτα, το παράθυρο στην οροφή (για να ρίχνουν τα σταφύλια) και ο ανεμολόγος (για τον αερισμό του χώρου). Κάθε κάναβα έχει δύο πατητήρια και δύο κυλινδρικές δεξαμενές βυθισμένες στο έδαφος (ληνοί). Ορισμένες από αυτές διαθέτουν και τρίτο ληνό καθώς και αποστακτήριο ρακής. Ο πρώτος και μεγαλύτερος ληνός προορίζεται για τα άσπρα σταφύλια, ο δεύτερος για τα μαύρα, και ο τρίτος για το γλυκό κρασί βισάντο.

Αρχοντικά

 Τα αρχοντικά της Σαντορίνης βρίσκονταν συγκεντρωμένα σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως στη συνοικία Σιδερά στην πάνω μεριά της Οίας, στον Φραγκομαχαλά (βόρεια των Φηρών) καθώς και στο κέντρο της Μεσαριάς. Τα αρχοντικά αυτά δε μοιάζουν με το τυπικό νεοκλασικό ελληνικό αρχοντικό, αλλά παρουσιάζουν ορισμένες ιδιαιτερότητες.

Ο ημικυκλικός φεγγίτης πάνω από την κυρίως είσοδο, τα διακοσμητικά πιλάστρα της πρόσοψης και οι εναλλαγές στα υλικά της όψης μαρτυρούν βενετσιάνικες επιρροές. Κατά τα άλλα, τα αρχοντικά ήταν πέτρινα, σοβαντισμένα, με τις πόρτες και τα παράθυρα πλαισιωμένα από μάρμαρο. Πάνω από την κυρίως είσοδο δέσποζε μαρμάρινο αέτωμα, στο οποίο διάβαζε κανείς το όνομα του ιδιοκτήτη και τη χρονολογία κατασκευής.

Τα σπίτια αυτά ήταν ιδιαίτερα ευρύχωρα και άνετα, καθώς ανήκαν σε πλούσιους. Όμως δεν αποδείχθηκαν ανθεκτικά και στο μεγάλο σεισμό του 1956 έπαθαν σοβαρές ζημιές. Σήμερα υπάρχουν απομεινάρια μόνο των παλιών αρχοντικών καθώς και ελάχιστα που έχουν αναπαλαιωθεί και χρησιμοποιούνται είτε ως σπίτια είτε ως μαγαζιά.

Υπόσκαφα

Το έδαφος της Θήρας είναι ξεχωριστό, καθώς αποτελείται από ηφαιστειακή σκόνη, χώμα και στάχτη.

Η άσπρη αυτή άμμος μολονότι σκάβεται εύκολα δεν καταρρέει. Γι’ αυτό το λόγο οι φτωχότεροι κάτοικοι του νησιού οδηγήθηκαν στο να σκάβουν οριζόντιες σπηλιές. Έτσι δημιουργήθηκαν οι υπόσκαφες κατοικίες. Η μόνη επαφή αυτών των σπιτιών με τον αέρα και το φως είναι η είσοδός τους. Γι’ αυτό το λόγο στη μπροστινή πλευρά έχουν ανοίγματα (πόρτα, παράθυρο, φεγγίτη).

Το σπίτι αποτελείται από δύο δωμάτια. Το μέσα δωμάτιο που είναι συνήθως η κρεβατοκάμαρα έχει παρόμοια ανοίγματα με το μπροστινό (τη σάλα), ώστε να παίρνει επίσης φως και αέρα. Σε ορισμένα από αυτά τα σπίτια υπάρχει και τρίτο δωμάτιο ακόμα πιο μέσα, που χρησιμεύει ως αποθήκη. Στην έξοδο του υπόσκαφου που εξέχει λίγο από το βουνό υπάρχει η αυλή στην οποία υπάρχει και στέρνα. Εκεί υπάρχουν τα μικρά πέτρινα κτίσματα που χρησιμεύουν ως κουζίνα και τουαλέτα. Τα περισσότερα κτήρια κατά μήκος του Φρυδιού της Καλντέρας των Φηρών και της Οίας είναι υπόσκαφα. Στο Βόθωνα, στη Φοινικιά και στον Καρτεράδο θα δείτε την πολεοδομική ανάπτυξη ολόκληρων οικισμών να ακολουθεί τις κοίτες χειμάρρων, στα φαγωμένα τοιχώματα των οποίων έχουν σκαφτεί σπίτια.

Εκτός από τους υπόσκαφους οικισμούς της ενδοχώρας και τους γραμμικούς (αυτούς που αναπτύσσονται στο χείλος του γκρεμού της καλντέρας) σκαφτά σπίτια συναντάμε και στους μεσαιωνικούς οχυρούς οικισμούς όπως τον Πύργο, το Εμπορείο και το Ακρωτήρι. Τα υπόσκαφα που παλαιότερα κατοικούνταν από τους οικονομικά ασθενέστερους κατοίκους της Σαντορίνης, είναι σήμερα περιζήτητα και πολύ ακριβά καθώς προσφέρουν πανέμορφη θέα αλλά και την αίσθηση ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής. Σύμφωνα με τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής θεωρούνται ιδεώδεις κατοικίες αφού συνδυάζουν ζέστη το χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι.

http://www.mygreektrip.gr/santorini/architecture-santorini.asp