Συμπεράσματα

Η βαθιά και εκτενής μελέτη του Τρικερίου μας έκανε να προβούμε σε συγκεκριμένα συμπεράσματα για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Μας δημιουργήθηκαν έντονα πολλά αισθήματα·  το αίσθημα της υψηλής εξάρτησης του αρχιτεκτονικού αποτελέσματος από τη γεωμορφολογία του εδάφους, το τοπίο και γενικότερα τη φύση. Η φύση σε όλη την έκταση της, αντανακλάται στα κτίρια και στη διάταξή τους στο Τρίκερι, αλλά και στο Πήλιο γενικότερα. Αρχιτεκτονική και τοπίο γίνονται ένα άρρηκτα συνδεδεμένο σύνολο, που αλληλεπιδρούν και συνομιλούν άμεσα, με τρόπο που είναι εμφανής στην εικόνα των οικισμών. Ειδικά στο Τρίκερι, σε συνδυασμό με την απέραντη θέα, το τοπίο αναδεικνύεται ανέπαφο, προσφέροντας κάθε ωραίο συναίσθημα που μπορεί να νιώσει αυτός που περιηγείται στο χωριό. Μας δημιουργήθηκε και το αίσθημα της υψηλής προσαρμογής της ανθρώπινης παρουσίας στον εκάστοτε χώρο. Είδαμε από κοντά ότι η διάταξη των κτηρίων σε συνδυασμό με το γήινο ανάγλυφο είναι η απόρροια του ενστίκτου της αυτοσυντήρησης των πρώτων κατοίκων που έψαχναν για προστασία και βιωσιμότητα. Η τοπική παραδοσιακή αρχιτεκτονική λοιπόν εξέφρασε με κάθε τρόπο την προσπάθεια του ανθρώπου για την πιο επιτυχημένη προσαρμογή στο άγριο τοπίο – και στο Τρίκερι σίγουρα το κατάφερε σε μεγάλο βαθμό.

Μας έκανε μεγάλη εντύπωση η προσαρμογή στην έντονη κλίση η οποία έγινε με χρήση των τοπικών, συχνά αρκετά περιορισμένων, υλικών. Είδαμε έτσι τις συγκινητικές προσπάθειες των κατοίκων του παλαιού καιρού, που παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν, αξιοποιούσαν κάθε δυνατό πόρο, παράγοντας ταυτόχρονα ποιοτική αρχιτεκτονική.

Τα πλατώματα και οι πλατείες με τις εκκλησίες μας έδειξαν ότι παρά τον εσωστρεφή χαρακτήρα του οικισμού στο σύνολό του, υπάρχει μια χαρακτηριστική εξωστρέφεια όσον αφορά τις εσωτερικές του λειτουργίες. Όλα αυτά έχουν να κάνουν αφ’ ενός με τις χαρακτηριστικές ιδιομορφίες του Τρικερίου και αφ’ ετέρου με τον εξωστρεφή τρόπο ζωής που χαρακτήριζε την ελληνική κοινωνία της εποχής.

Όλα αυτά όμως μας έκαναν να προβληματιστούμε ιδιαίτερα για το μέλλον τέτοιων διατηρητέων παραδοσιακών οικισμών. Θεωρούμε ότι πρέπει να μεριμνήσουμε όλοι για τη διασφάλιση της υψηλότατης πολιτιστικής αξίας της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς και ότι δεν πρέπει να συνεχιστεί η εγκατάλειψη των παραδοσιακών οικισμών. Και όλα αυτά γιατί έτσι χάνονται ανεπιστρεπτί απομεινάρια της συλλογικής μνήμης που αντανακλούν την ιστορία και την αρχιτεκτονική μας.

Να τονίσουμε τέλος το σημαντικότερο κομμάτι απ’ όλα. Απαλλαγμένοι πλέον από προκαταλήψεις ή ρομαντικές προσεγγίσεις του παρελθόντος καταφέραμε να εκτιμήσουμε τον πλούτο της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Το Πήλιο και η αρχιτεκτονική του έγιναν για μας ένας γνώριμος τόπος και μέσα από την ενασχόλησή μας με αυτό, καταλάβαμε πώς λειτουργεί στο σύνολό της η παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Και το τελευταίο είναι μεγάλης σημασίας, γιατί η μελέτη της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αποτελεί μία από τις σημαντικότερες γνώσεις για έναν νέο αρχιτέκτονα.