ΠΔ 19-10-1978: Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών

Άρθρο 2: Όροι δόμησης

Τα ελάχιστα όρια εμβαδού και διαστάσεων ως και οι λοιποί όροι και περιορισμοί δομήσεως των δια του άρθρου 1 του παρόντος χαρακτηριζομένων οικισμών ως παραδοσιακών, καθορίζονται ως κάτωθι:
1. α) Τα οικόπεδα του κεντρικού τμήματος του οικισμού θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα εφ' όσον έχουν: ελάχιστο πρόσωπο: 12 m, ελάχιστο βάθος: 18 m, ελάχιστο εμβαδόν: 300 m².
β) Θεωρούνται κατά παρέκκλιση άρτια οικοδομήσιμα τα οικόπεδα τα οποία μέχρι δημοσιεύσεως του παρόντος έχουν διαστάσεις: ελάχιστο πρόσωπο: 8 m, ελάχιστο βάθος: 12 m, ελάχιστο εμβαδόν: 150 m².
[…]5. Ως σύστημα δομήσεως ορίζεται το των πτερύγων. Η Επιτροπή Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου δύναται να μεταβάλει την θέσιν της οικοδομής εντός του οικοπέδου, εάν τούτο κριθή απαραίτητο δια λόγους διατηρήσεως παλαιάς οικοδομής, συνθέσεως όγκων, εφαρμοσθέντος συστήματος δομήσεως και εν γένει προβολής ή διατηρήσεως του παραδοσιακού χαρακτήρος του περιβάλλοντος χώρο. Προς τούτο η Επιτροπή Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου δύναται να χορηγεί προέγκριση επί υποβαλλομένων προσχεδίων.
6. Μέγιστον ποσοστόν καλύψεως των οικοπέδων ορίζεται, εις μεν το κεντρικό τμήμα τον οικισμού σε 80% της επιφανείας αυτών, εις δε το υπόλοιπον τμήμα τον οικισμού σε 50% της επιφανείας αυτών.
7. Συντελεστής δομήσεως ορίζεται, δια μεν το κεντρικό τμήμα του οικισμού εις 0,80 δια δε το υπόλοιπον τμήμα του οικισμού εις 0,50.
8. α) Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός ορόφων των οικοδομών ορίζεται εις δύο (2) ανεξαρτήτως πλάτους οδού.
Επιτρέπεται η κατασκευή τρίτου ορόφου, άνευ υπερβάσεως του συντελεστού δομήσεως, σε κάποιες όψεις του κτιρίου, μόνον εάν ούτος προκύπτει λόγω κλίσεως του εδάφους.
β) Το μέγιστον επιτρεπόμενο ύψος των οικοδομών ορίζεται σε 7,00 m, μετρούμενο από το υψηλότερο σημείον της τομής του περιγράμματος της κατόψεως του κτιρίου με το φυσικό ή το κατά το άρθρο 6 παράγραφος 2 του παρόντος διαμορφωμένο έδαφος.
Η οικοδομή δεν δύναται να υπερβαίνει λόγω κλίσεως του εδάφους, το ύψος των 10 m εις οιονδήποτε σημείον της.
Η Επιτροπή Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου δύναται να επιφέρει μικράς εκτάσεως μεταβολές κατά την κρίσιν της εις τα ως άνω ύψη, εφ' όσον τούτο απαιτείται δια την προσαρμογή του κτιρίου εις τα πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντός του, άνευ υπερβάσεως του αριθμού ορόφων.
γ) Υπεράνω του μεγίστου ύψους της οικοδομής επιτρέπεται μόνον η κατασκευή στέγης με τις απολύτως ελάχιστες κατά τα παραδοσιακά πρότυπα κλίσεις, καπνοδόχων και κτιστής δεξαμενής αποθηκεύσεως ύδατος, των απολύτως αναγκαίων ελαχίστων διαστάσεων. Η κλειστή δεξαμενή δέον να είναι εντός της στέγης ή σε περίπτωση δώματος, οργανικά συντιθεμένη με τον όγκο τον κτίσματος, μεγίστου ύψους ουχί μεγαλυτέρου του 1 m.

Άρθρο 3: Σύνθεση, διάταξη κτιρίων, μορφολογικά στοιχεία

1. Η ογκοπλαστική μορφή των κτιρίων πρέπει να προσεγγίζει τα παραδοσιακά πρότυπα ως προς την σύνθεση, την κλίμακα και τις αναλογίας των όγκων.

Η Επιτροπή Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου δύναται, κατά την κρίσιν της, να επιβάλλει τροποποιήσεις, αναφερόμενες εις την διάσπαση του όγκου του κτιρίου μέχρι και διαχωρισμού εις περισσότερα του ενός κτίρια, εάν τούτο επιβάλλεται από τις συνθήκες και τα χαρακτηριστικά πρότυπα του περιβάλλοντος.

2. Οι οικοδομές δέον όπως καλύπτονται δια στέγης μορφής όμοιας των παραδοσιακών (τετρακλινούς, δικλινούς, μονοκλινούς), μετά των αντιστοίχων προεξοχών, ή επιπέδου δώματος μετ' αναλόγου μορφής και διαστάσεων στηθαίου ή συνδυασμού των δύο συστημάτων, κατά τα επικρατούντα παραδοσιακά πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντος αυτών. Εις περίπτωσιν επιβολής στέγης, απαγορεύεται η συνέχιση των οικοδομικών εργασιών αίτινες ακολουθούν τις τοιαύτας του φέροντος οργανισμού και των τοίχων πληρώσεως του κτιρίου, προ της περατώσεως των εργασιών κατασκευής της στέγης. Η στέγη είναι υποχρεωτική έστω και εάν άνωθεν του κατασκευαζόμενου τμήματος οικοδομής επιτρέπεται ή προβλέπεται η κατασκευή επί πλέον ορόφου.

Εις περίπτωσιν κατασκευής δώματος, τυχόν αναμονές (οπλισμού) καλύπτονται υποχρεωτικώς.

3. Η τελική επεξεργασία των εξωτερικών όψεων των κτιρίων διαμορφώνεται κατά τα παραδοσιακά πρότυπα από απόψεως υλικού και τρόπου κατασκευής. Οι όψεις διατάσσονται κατά τα επίπεδα κατά την κρίσιν της Επιτροπής Αρχιτεκτονικού Ελέγχου χωρίς εν πάση περιπτώσει να αφίστανται των αναλογιών των εμφανιζομένων εις τα ως άνω πρότυπα.

4. Τα βοηθητικά κτίσματα δέον όπως κατασκευάζονται συμφώνως προς τα εις τις προηγούμενες παραγράφους, του παρόντος άρθρου αναφερόμενα δια τα κυρίως κτίρια δύνανται όμως να κατασκευασθούν, κατόπιν εγκρίσεως της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, και δι' ευτελέστερων υλικών, αν τούτο συναντάται εις τον οικισμό ως παραδοσιακό στοιχείο. 
5. Η κατασκευή ενός εκάστου των κατωτέρων στοιχείων των οικοδομών επιτρέπεται μόνον εάν απαντώνται κατά κανόνα και όχι κατ' εξαίρεση εις τις οικοδομές του αμέσου περιβάλλοντος του κτιρίου. 

α) Εξωστών ανοικτών ή κλειστών εν εσοχή ή εν εξοχή

β) Προστεγασμάτων

γ) Κλιμάκων ανοιχτών

δ) Στοών

ε) Τοίχων αντιστηρίξεως

στ) Κογχών

ζ) Πέργκολες

η) Αρχιτεκτονικών προεξοχών και λοιπών λειτουργικών ή διακοσμητικών στοιχείων 

6. Άπαντα τα κατά την προηγούμενη παράγραφο στοιχεία ως και τα κουφώματα και οι καμινάδες προσαρμόζονται ως προς την μορφήν, το υλικόν, τον τρόπο κατασκευής και τους χρωματισμούς, εις τα παραδοσιακά πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντος της οικοδομής. 

7. Οι περιφράξεις των οικοπέδων, (τοίχοι, κάγκελα, αυλόθυρες, κ.λ.π.) κατασκευάζονται ως προς το υλικόν, την μορφήν και το ύψος κατά τα παραδοσιακά πρότυπα. 

Η κατασκευή κτιστού περιφράγματος, ελαχίστου ύψους 1.80 m δια την κάλυψη χώρων εργασίας αποθηκών, συνεργείων αυτοκινήτων, βιοτεχνιών κ.λ.π., από τους κοινόχρηστους χώρους του οικισμού δύναται να επιβάλλεται όταν καθ' οποιονδήποτε τρόπο εξωτερικεύονται οι ως άνω χρήσεως κατά την κρίσιν της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου.

8. Απαγορεύεται η τοποθέτησις πετασμάτων (τεντών) εις οποιουσδήποτε χώρους, πλην των ισογείων χώρων παραμονής ατόμων των κέντρων αναψυχής, εστιατορίων κ.λ.π. κατά την κρίσιν της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου από απόψεως μορφής, χρώματος, υλικού κ.λ.π.

9. Απαγορεύεται η ανάρτησις και η εγκατάστασις φωτεινών ή μη διαφημίσεων, κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η εγκατάστασις διαφημίσεων κατόπιν εγκρίσεως της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου καθοριζόμενης υπ' αυτής συγχρόνως της θέσεως, των διαστάσεων, της μορφής και του περιεχομένου των, ώστε να μη επηρεάζεται ο χαρακτήρας του αμέσου περιβάλλοντός των. 

10. Επιτρέπεται η τοποθέτησις απλών ή εγχρώμων επιγραφών μεγίστου μήκους όχι μεγαλυτέρου από το πλάτος του ή των ανοιγμάτων εις τα οποία αντιστοιχούν.

11. Επιβάλλεται η εγκατάστασις ανά μιας ομαδικής κεραίας τηλεοράσεως κατά οικοδομικό τετράγωνον, εις θέσιν μη εμφανή από των κοινοχρήστων χώρων του οικισμού. 

Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η εγκατάστασις μεμονωμένης κεραίας τηλεοράσεως μόνο εις θέσιν η οποία δεν προβάλλεται εις κεντρικό κοινόχρηστο χώρο του οικισμού ή δεν προσβάλει την μορφήν μεμονωμένων μνημείων ή αξιόλογου αισθητικώς συνόλου μετά προηγούμενη έγκριση της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου. 

12. Έκαστον έργον υποδομής (Δημόσιας Επιχείρισης Ηλεκτρισμού - Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος κ.λ.π.) και εκάστη εργασία αφορώσα εις την διαμόρφωση τροποποίηση ή ανάπλαση κοινοχρήστων χώρων, οδών, πλατειών, λιμένων, κρηπιδωμάτων κ.λ.π., δέον να διαμορφώνεται κατά τρόπον προσαρμοζόμενο εις τα ανάλογα παραδοσιακά πρότυπα και κατόπιν εγκρίσεως της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου. 

Ειδικότερα η τοποθέτησις μετρητών ηλεκτρικού ρεύματος και παν έτερον στοιχείον παροχής δέον όπως τοποθετείται εις μη προβαλλόμενη επιφάνεια.

13. Οι Οργανισμοί Κοινής Ωφελείας δέον να λαμβάνουν με ίδιες δαπάνες την αναμόρφωση και βελτίωση των εγκαταστάσεών των εντός του οικισμού, ώστε να μην βλάπτεται η εικόνα του συνόλου.

Άρθρο 4: Επιτρέπονται χρήσεις

1. Εντός των ορίων των οικισμών των υπαγομένων εις τις διατάξεις του παρόντος επιτρέπεται η ανέγερσις κτιρίων δια κατοικίας, κοινής ωφέλειας και κοινωνικού εξοπλισμού κτίρια.

2. Απαγορεύεται η εγκατάστασις βιοτεχνιών και Βιομηχανιών ή άλλων χρήσεων υψηλής οχλήσεως. Δια την εγκατάσταση κάθε άλλης χρήσεως εκτός κατοικίας ως προς την θέσιν εντός του οικισμού επιβάλλεται και η προέγκριση της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, δια την εις το στάδιον των προσχεδίων υποβαλλόμενη μελέτη.

Άρθρο 5: Παρεκκλίσεις

1. Δια την επισκευή και αποκατάστασιν παλαιών κτιρίων, αντιπροσωπευτικών της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (τούτου αποδεικνυόμενου δια φωτογραφιών, δεόντως θεωρημένων υπό του Προέδρου της Κοινότητας ή της Αστυνομικής Αρχής) κατά την κρίσιν της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, χορηγείται άδεια οικοδομής έστω και αν οι αιτούμενες να εκτελεσθούν εργασίες αντίκεινται εις τις διατάξεις του παρόντος διατάγματος τις αναφερόμενες εις το μέγιστον ποσοστόν καλύψεως, μέγιστον ύψος, τον αριθμόν των ορόφων και τον συντελεστή δομήσεως.

2. Ειδικώς προκειμένου περί ερειπωμένων κτισμάτων επιτρέπεται η αναστήλωσις των έστω και εάν οι απαιτούμενες να εκτελεστούν εργασίες αντίκεινται εις τις διατάξεις του παρόντος διατάγματος. Η αναστήλωσις θα επιτραπεί κατόπιν τεκμηριωμένης έρευνας, η οποία θα αποδεικνύει την ακριβή αρχική μορφή του κτίσματος.

Άρθρο 6: Ειδικές διατάξεις

1. Δια την κατεδάφιση παλαιών κτισμάτων ή την αφαίρεση στοιχείων εξ αυτών λειτουργικών ή διακοσμητικών, καθώς και για την καθαίρεση στοιχείων εξοπλισμού ιδιωτικού και δημοσίων χώρων (μάνδρες, λιθόστρωτα, κρήνες, φρέατα, κ.λ.π.) απαιτείται άδεια. Η σχετική άδεια κατεδαφίσεως ή καθαιρέσεως παρέχεται μόνον κατόπιν εγκρίσεως της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου και υπό την απαραίτητον προϋπόθεση ότι το προς κατεδάφιση ή καθαίρεση στοιχείον, δεν αποτελεί αξιόλογον ή χαρακτηριστικό (πρότυπον) δείγμα δια τον οικισμό.

2. Δια την διαμόρφωση ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων επιτρέπονται μόνον οι απολύτως αναγκαίες εκσκαφές. Εις περίπτωσιν κεκλιμένου εδάφους, επιτρέπεται η διαμόρφωσις του οικοπέδου δι' αναλληματικών τοίχων ή πρανών μεγίστου ύψους 1,50 m.

3. Παρέκκλισις του ανωτέρου μεγίστου ύψους επιτρέπεται, κατά την κρίσιν της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, και μόνον εις περίπτωσιν όπου τούτο επιβάλλεται απολύτως δια λόγους τεχνικούς ή και αισθητικούς και υπό τον όρον ότι η κατασκευή αυτή δύναται να ενταχθεί αισθητικώς εις το περιβάλλον του οικισμού.

4. Εις περίπτωσιν κατασκευής τοίχων αντιστηρίξεως, αυτοί θα πρέπει να διαμορφώνονται, από απόψεως υλικού και τρόπου κατασκευής συμφώνως προς τα παραδοσιακά πρότυπα.

5. Δεν έχει εφαρμογή το άρθρο 102 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού δια τους οικισμούς του άρθρου 1 του παρόντος.

Άρθρο 7: Γενικές διατάξεις

1. Δια την χορήγηση οποιασδήποτε αδείας οικοδομής (ανεγέρσεως νέου κτιρίου, προσθήκης, επισκευής κ.λ.π.) απαιτείται πέραν των απαιτουμένων υπό των κειμένων σχετικών διατάξεων στοιχείων, και η υποβολή τουλάχιστον δύο φωτογραφιών εις τις οποίας να απεικονίζεται το οικόπεδον μετά του τυχόν υπάρχοντος κτίσματος και του αμέσου περιβάλλοντος αυτού.

2. Προ της εκδόσεως αδείας ανεγέρσεως νέας οικοδομής, επισκευής, αποκαταστάσεως, προσθήκης ή κατασκευής έργων ή εργασιών καθαιρέσεως απαιτείται η έγκρισις της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου.

3. Άδειες εκδοθείσες μέχρι της δημοσιεύσεως του παρόντος και που εφαρμόστηκαν εις ότι αφορά την αποπεράτωση των εξωτερικών όψεων του κτιρίου δέον όπως αναθεωρηθούν υποκείμενες εις την κρίσιν της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, ως προς τις διατάξεις οι οποίες αφορούν εις την μορφήν του κτιρίου, ισχύουσες ως έχουν ως προς τον συντελεστή δομήσεως.

4. Η προβλεπομένη υπό της υπ' αριθμού [Α] 37608/05-11-1976 απόφασης του Υφυπουργού Δημοσίων Έργων περί αντικαταστάσεως της υπ' αριθμού [Α] 18241/12-05-1976 απόφασης περί τρόπου εκδόσεως οικοδομικών αδειών (ΦΕΚ 361/Δ/1976) τελική θεώρησις της αδείας, απαραίτητος δια την σύνδεση του κτιρίου μετά των δικτύων υδρεύσεως και αποχετεύσεως παρέχεται, δια τους οικισμούς τους περιλαμβανόμενους εις το εν άρθρο 1 του παρόντος πίνακα, μετά την υποβολή δύο τουλάχιστον φωτογραφιών του κτιρίου και της βεβαιώσεως της αρμοδίας πολεοδομικής υπηρεσίας περί της πιστής εφαρμογής των εγκεκριμένων υπό της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου σχεδίων της μελέτης.

Πηγή: ΠΔ 19-10-1978: Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών (technologismiki.com)