Στον παραπάνω χάρτη αποτυπώνονται όλες οι λειτουργίες που αναπτύσσονται σήμερα στον οικισμό του Κοσμά. Είναι φανερό πως κυρίαρχη χρήση είναι η κατοικία. Τα σπίτια αναπτύσσονται καταρχήν γύρω από έναν πυρήνα, την πλατεία και την εκκλησία του χωριού, αλλά και κατά μήκος κάποιων βασικών οδικών αξόνων, όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο του. Η πυκνότητα των κτισμάτων μικραίνει όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο, και σε αυτό, σε ένα βαθμό, παίζει ρόλο και η διαμόρφωση του φυσικού εδάφους. Οι κατοικίες είναι στην πλειονότητά τους διώροφες, με κάποιες εξαιρέσεις μικρών ισόγειων σπιτιών. Πολλές φορές λόγω της έντονης κλίσης του εδάφους, στήν όψη προς τον δρόμο, η κατοικία μοίαζει με ισόγεια, ενώ στην πίσω πλευρά του κήπου, υπάρχει πρόσβαση και στους δυο ορόφους. Εκτός από την κατοικία, οι υπόλοιπες λειτουργίες είναι το εμπόριο, η εστίαση/αναψυχή, ο τουρισμός, η διοίκηση και οι θρησκευτικές λειτουργίες. Αυτά χωροθετούνται γύρω από την πλατεία του χωριού, που αποτελεί και το κέντρο της καθημερινής ζωής των κατοίκων. Εκεί βρίσκεται η εκκλησία των Αγ. Αναργύρων και το σύνολο των εστιατορίων και καφέ. Λίγο πιο δίπλα το κατάστημα των παραδοσιακών προϊόντων και ένα μικρό παντοπωλείο, αποτελούν όλη την εμπορική δραστηριότητα του χωριού. Στα βορειοανατολικά του χωριού βρίσκεται και το παλιό σχολείο, που σήμερα λειτουργεί σαν μουσείο, με σημαντικό υλικό για την ιστορία και την εξέλιξη του οικισμού.