Κοσμάς

Γενικά στοιχεία για την ευρύτερη περιοχή

Πάρνωνας ή Μαλεβός. 

 Ο Πάρνωνας είναι βουνό  της Κυνουρίας ύψους 1.934 μέτρων, που χωρίζει την Αρκαδία από τη Λακωνία. Θεωρείται οροσειρά, αφού το μήκος του ξεπερνά τα 100 χλμ. Η οροσειρά αρχίζει από το οροπέδιο της Τεγέας, βόρεια, και φτάνει έως τον Κάβο Μαλιά. Ανατολικά οι απολήξεις του φτάνουν ως τον Αργολικό κόλπο και το Μυρτώο Πέλαγος και στα δυτικά ως την κοιλάδα του Ευρώτα. Ο ορεινός του όγκος καταλαμβάνει έκταση 2 εκατομμυρίων στρεμμάτων. Το 85% της συνολικής του έκτασης είναι δάση και βοσκοτόπια και το 15% γεωργική γη. Το κυρίως βουνό εκτείνεται σε μια πολύ μακριά ράχη, μήκους 45 χλμ. περίπου, από τα χωριά Άνω Δολιανά και Άγιος Πέτρος στα βόρεια, έως την περιοχή των χωριών Καρίτσα και Μαρί νότια. Ψηλότερη κορυφή του βουνού είναι η Μεγάλη Τούρλα ή Κρόνιο, στα 1.934 μ. Υπάρχουν ακόμη δέκα κορυφές με ύψος άνω των 1.500 μ. Τα πετρώματα που κυριαρχούν στο βουνό είναι ασβεστόλιθοι, σχιστόλιθοι και ψαμμίτες, κυρίως στο βόρειο τμήμα του. Ψηλότερο χωριό του Πάρνωνα και δεύτερο ψηλότερο της Πελοποννήσου είναι ο Κοσμάς, σε υψόμετρο 1150 μέτρων.

 

Το βουνό παλιότερα φημιζόταν για τα εκτεταμένα δάση του. Αν και η αρχική φυσιογνωμία του βουνού έχει αλλοιωθεί  συνεχίζει να διαθέτει πλούσια βλάστηση, πανίδα και οικότοπους, όπως οι εκτεταμένες εκτάσεις με μαύρη πεύκη, τα δάση με δενδρόκερδα, οι καστανεώνες, που του προσδίδουν μεγάλη οικολογική αξία. Τα μοναστήρια είναι διάχυτα στο βουνό, όπως και τα ξεχωριστά φαράγγια του, που ανακαλύπτονται σιγά – σιγά.

Το βουνό έχει αναπτύξει τουριστικό ενδιαφέρον και είναι κατάλληλο για όλες τις εποχές του χρόνου και για εναλλακτικές δραστηριότητες που καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις: Περιήγηση, πεζοπορία στα σηματοδοτημένα μονοπάτια, ορειβασία, mountain bike, αναρριχήσεις, extreme sports στα φαράγγια, κολύμπι στις φυσικές λίμνες, φυσιολατρικές παρατηρήσεις, αστρολογικές παρατηρήσεις στο καταφύγιο του ΕΟΣ Σπάρτης, on the road ανακαλύψεις. Παράλληλα  η πλούσια παράδοση του Πάρνωνα προβάλλεται στις τοπικές γιορτές που είναι συχνές. Γιορτές θρησκευτικές, ιστορικές, πολιτιστικές, ακόμα και γιορτές αφιερωμένες σε τοπικά προϊόντα διοργανώνονται κάθε χρόνο σε πολλά χωριά του Πάρνωνα.

 

ΓΕΙΤΟΝΙΚΑ ΧΩΡΙΑ

Οι κάτοικοι του Πάρνωνα τα μετακατοχικά χρόνια κατέβαιναν στα χωριά του Έλους για εργασία. Σήμερα τα περισσότερα χωριά του έχουν ερημώσει και έχουν ζωή κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα χωριά από την πλευρά της Αρκαδίας είναι τα: Βέρβενα, Άνω Δολιανά, Μαυρίκι, Κούτρουφα, Βούρβουρα, Άγιος Πέτρος, Καστριτοχώρια, Άγιος Ιωάννης, Ορεινή Μελιγού, Χάραδρος, ο Πλάτανος, Ορεινό Κορακοβούνι, Σίταινα, Καστάνιτσα, Πραστός, Κοσμάς, Άγιος Βασίλειος, Πλατανάκι, Παλιοχώρι, Νεοχώρι, Κουνουπιά, Μαρί, Πελετά, Πηγάδι, Αμυγδαλιά, λησίδια, Βασκίνα. Από την πλευρά της Λακωνίας είναι: η Βαρβίτσα, η Βαμβακού, οι Καρυές, το Πολύδροσο.