Τοπόσημα

ΠΥΡΓΟΣ ΙΘΩΜΗΣ

ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Το 1900 εγκρίθηκε από το Κράτος η ίδρυση στο χωρίο «Γραμματείου». Για το σκοπό αυτό, οι κάτοικοι έχτισαν ένα οίκημα στην κκορυφή του χωριού με μμια μεγάλη αίθουσα για όλες τις τάξεις, ένα γραφείο για τον δάσκαλο,μια μικρή αποθήκη για τα ελάχιστα τότε εποπτικά μέσα, και το υπόγειο στο οποίο αποθήκευαν τα ξύλα για την θερμανση το χειμώνα.

Έιναι ένα τετράγωνο πέτρινο οικοδόμημα, με αμφικλινή κεραμοσκεπή. η κύρια είσοδος, μία δίφυλλη ξύλινη πόρτα, βρισκόταν στη νότια πλευρά του οικοδομήματος. Στην ίδια πλευρά εχει δύο μεγάλα παράθυρα, επίσης δίφυλλα. τρία μεγάλα παράθυρα υπήρχαν στην ανατολική πλευρά,από τα οποία, λόγω της θέσης του σχολείου στην κορυφή του χωριού,έβλεπε ανεις σε όλη την περιφέρεια του.

Το παλιό αυτό δημοτικό σχολείο ήταν στην κορυφυφή του χωριού και τεευταία λειτουργουσε ως κατοικία του Κων/νου Μανώλη.

ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ

Χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 50' και είναι το τελευταίο κτίσμα του χωριού που χρησιμοποιεί ασβεστοκονίαμα. Σήμερα δεν χρησιμοποείται καθώς στο χωριό δεν υπάρχουν παιδια. Το μόνο που χρησιμοποιείται είναι το προαύλιο του από παιδιά περιστασιακά το καλοκαίρι.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ « ΔΩΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ».

Η εκκλησία «Δώδεκα Απόστολοι», βρίσκεται χίλια περίπου μέτρα νότια του χωριού, σε μια μικρή κοιλάδα με άγρια βλάστηση και πετρώδες περιβάλλον. Χαρακτηριστικό είναι η απόλυτη ησυχία που επικρατεί εκεί. Η αποπεράτωση της εκκλησίας έγινε το 1845. Είναι τρίκλιτη Βασιλική με τυφλούς τρούλους. Εξωτερικά έχει υπόστεγο στη βόρεια και τη δυτική πλευρά της, το οποίο καταλήγει σε δύο κελιά, το ένα στην μία άκρη και το άλλο στην άλλη. Η όλη κατασκευή της εκκλησίας δείχνει ότι είναι ένα αξιόλογο έργο τέχνης από αυτά των τελευταίων οθωμανικών χρόνων, από τα καλύτερα στο Νομό.

Οι θύρες τω δύο εισόδων, της κύριας που οδηγεί ως το ναό, και η άλλη που οδηγεί στο γυναικωνίτη, είναι κατασκευασμένες με χονδρό ξύλο, πάχους 15 εκατοστών, καλυμένο από λαμαρίνα. Όταν κλείνουν, σέρνεται πίσω από ένα παχύ μαδέρι, το οποίο χωνεύει μέσα στον τοίχο, δεξιά και αριστερά και αυτό καθιστά αδύνατη την παραβίαση του.

Τα παράθυρα της εκκλησίας είναι μικρών διαστάσεων 40x50 και όλα πάνω από το ύψος της σκεπής του υπόστεγου. Αυτά είναι όλα πλαισιωμένα με σιδερένια κιγκλιδώματα.

Η κεραμωτή στέγη της εκκλησίας είναι σαμαρωτή και από το εξωτερικό μέρος δείχνει ότι δεν υπάρχουν τρούλοι στο εσωτερικό.

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΡΥΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Δίπλα στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται και η κεντρική βρύση. Πρέπει να λειτουργούσε εκεί από την πρώτη εγκατάσταση του χωριού στη υγκεκριμένο σημειο. το νερό της αναβλύζει από την αριστερή όχθη του ρέματος στη νότια πλευρά του χωριού, μέσα από δύο ακανόνιστους βράχους. Η βρύση ήταν και το κέντρο συναντήσεως των γυναικών του χωριού τα παλαιότερα χρόνια.

Η ΤΡΑΝΗ ΒΡΥΣΗ

Σε ένα θαυμαστό τοπίο, σε απόσταση εξακοσίων περίπου μέτρων από το χωριό, βρίσκεται η παραδοσιακή βρύση γνωστή στους κατοίκους ως Τρανή βρύση. Η ιστορία της βρύσης είναι ένας μύθος. Το νερό της έβγαινε μέσα από τον κορμό μία; αιωνόβιου πλατάνου. Μπροστά από την κούφια πλάτανο οι κάτοικοι του χωριού κατασκεύασαν ένα κτίσμα σε σχήμα καμάρας και εκεί συγκεντρωνόταν το νερό.

ΚΑΠΠΑ

"Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ" - Η ΣΩΖΟΜΕΝΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΑΠΠΟΥΑΣ

Περί τα 500μ. ανατολικά του σημερινού χωριού Καππά, στη δυτική όχθη του ποταμού Καππασιωτή "Μέγα" ή "Νέδα" βρίσκεται η παλαιά εκκλησία "Ο Άγιος Νικόλαος", η σωζόμενη εκκλησία της Καππούας.

Μέχρι το έτος 1968 ήταν η εκκλησία που εκκλησιάζονταν οι κάτοικοι του χωριού. Το έτος αυτό τελείωσε η κατασκευή της νέας εκκλησίας "Ο Άγιος Απόστολος Παύλος" και από τότε "Ο Άγιος Νικόλαος" παραμένει ως εκκλησία του νεκροταφείου του χωριού. Όμως, το πανηγύρι του χωριού συνεχίζει να γίνεται όπως και παλιά, στον Άγιο Νικόλαο στις 20 Μαϊου, γιορτή της ανακομιδής των λειψάνων του αγίου. Επίσης κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα συνηθίζεται να γλινεται εκεί η Θεία Λειτουργία. Πολλές φορές πάλι, διάφοροι πιστοί ζητούν την διεξαγωγή ιδιωτικών λειτουργιών.

Η εκκλησία ιδρύθηκε το Μεσαίωνα ως μοναστήρι. Αργότερα, μετά την καταστροφή της τελευταίας εκκλησίας της αρχαίας Καππούας, χρησιμοποιήθηκε ως ενοριακός ναός του χωριού. Η εκκλησία καταστράφηκε από φωτιά πριν τα μέσα του 19ου αι. και χτίστηκε ξανά πριν το 1860. Το έτος 1854 έγινε η επανάσταση της περιοχής. Η τούρκικη φρουρά του Μαυροματίου παραδόθηκε στους επαναστάτες. Δεν αποκλείεται η εκκλησία να καταστράφηκε τότε καθώς σύμφωνα με μία παράδοση κάηκε από το Μπέη της περιοχής.

Στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου λέγεται πως βαφτίστηκε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο οποίος γεννήθηκε τι 1782 στον Δήμο Ιθώμης (Μαυρομάριον).

Κατά το παρελθόν βρέθηκαν πολλές παλαιές τοιχογραφίες ενώ μέχρι το 1986 στο τέμπλο της εκκλησίας υπήρχαν εικόνες πολύ παλιές και μερικές νεότερες που είχαν αγιογραφηθεί το 1860-1862 από κάποιο αγιογράφο που ονομαζόταν Μαργαρίτης Μακριντζίκος. Δυστυχώς οι εικόνες αυτές έχουν κλαπεί.

Παλαιότερα το δάπεδο του κυρίως ναού το οποίο ήταν περί τους 80 πόντους χαμηλότερα από το γύρω έδαφος, ήταν στρωμένο με κεραμόπλακες διαστάσεων 0.4 Χ 0.4 Χ 0.05 μέτρα. Όμως, το γυναικείο που το δάπεδό του ήταν στο ίδιο ύψος με το γύρω έδαφος ήταν σκέτο χώμα (παλαμιστό). Μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, το δάπεδο όλης της εκκλησίας καλύφθηκε με μπετόν, γιατί πολλές κεραμόπλακες είχαν καταστραφεί και παρουσιαζόταν υγρασία, αφού η κοίτη του ποταμού Καππασιωτή που περνά κοντά από την εκκλησία ήταν πιο ψηλά από το δάπεδό της.

ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, η οποία βρίσκεται στο ανώτερο δυτικό σημείο του οικισμού της Καππά, γιορτάζεται το Πάσχα.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΙ ΠΕΤΡΟΥ

Είναι η κεντρική εκκλησία του οικισμού της Καππά. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού καθώς μεταβαίνεις σε αυτό από την επαρχιακή οδό. Εκεί γίνονται οι Κυριακάτικες λειτουργίες και οι περισσότερες θρησκευτικές εορτές.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ, ΚΑΠΠΑ

Το πολιτιστικό κέντρο στην Καππά χρησιμοποιούτυαν στο παρελθόν για διάφορες πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις, όμως σιγά σιγά σταμάτησε να χρησιμοποιείται. Στις μέρες μας το κτίσμα παραμένει σε άριστη κατάσταση με κάποιες μικρές επεμβάσεις και στο προαύλιο του διοργανώνονται κάποιες μικρές τοπικές εορτές που περιλαμβάνουν παραδοσιακούς χορούς και ζωντανή μουσική.

Στην κεντρική πλατεία δεσπόζει η βρύση με τα έξι (6) μπρούτζινα κανάλια, το οποίο είναι ένα κομψό αρχιτεκτόνημα και αποτελεί σημείο κατατεθέν του χωριού.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΡΗΝΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Είναι η παλαιότερη κρήνη του χωριού, με έξι (6) μπρούτζινα κανάλια, η οποία είναι ένα κομψό αρχιτεκτόνημα και αποτελεί σημείο κατατεθέν του χωριού. Κύρια πηγή είναι η Νιάζος

Η ΠΗΓΗ "ΝΙΑΖΟΣ"

Η αρχαία πόλη Καππούα είχε εξασφαλισμένη την ύδρευσή της με άφθονο καθαρό και δροσερό νερό της πηγής Νιάζος. Η μόνη πληροφορία που μπορεί να συσχετιστεί με την ονομασία της πηγής είναι η σέρβικη λέξη hajetz (najest=νάζεστ) που σημαίνει κορεσμός, χόρτασμα. Η κάπως ομοιάζουσα προφορά της και η άφθονη ποσότητα νερού της πηγής είναι σοβαρές ενδείξεις ότι η λέξη Νιάζος είναι σέρβικη. Ο θεολόγος -λυκειάρχης Κων. Σουλιώτης στη σελ. 21 του βιβλίου του "ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΠΠΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ" γράφει σχετικά: "Νιάζος, από το όνομα του προσωπικού αλόγου του τσιφλικά Ζωγράφου, ο οποίος περνώντας από το σημείο αυτό για να επισκευθεί το εργοστάσιο Ζαχάρεως, το πότιζε εδώ. Ίσως, όμως, η ονομασία "Νιάζος" να είναι σλαβικής προέλευσης, γιατί στα σλαβικά το αυλάκι λέγεται "γιάζος"".

Η πηγή Νιάζος βρίσκεται μέσα στο σημερινό οικισμό Καππά και απέχει από την αρχαία Καππούα περίπου 1500 μ. νότια.

Κατά την παλαιοχριστιανική εποχή από τους Ρωμαίους ή αργότερα επί Ιουστινιανού, το νερό της πηγής Νιάζος είχε συγκεντρωθεί σε λιθόκτιστες δεξαμενές και καλυμμένες με θόλους στενόμακρους. Οι δεξαμενές είναι σε επαφή μεταξύ τους και συνδεόμενες. Το ύψος τους τότε που κατασκευάστηκαν ή το βάθος τους σήμερα ξεπερνάει τα 4-5 μέτρα. Οι δεξαμενές ήταν ημιυπόγειες ενώ σήμερα βρίσκονται περισσότερο από δύο μέτρα κάτω από το έδαφος. Πάνω από τις δεξαμενές σήμερα περνάει ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος Καρδίτσας-Μουζακίου.

Πριν από τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, δίπλα από τη δυτική πλευρά του δρόμου -τότε χωματόδρομος- περνούσε το ρέμα κουσουρί.

Το γεγονός ότι τουλάχιστον το άνω μέρος των δεξαμενών ήταν έξω από το έδαφος, επιβεβαιώνει ότι μέσα στην τελευταία 50ετία το έδαφος στην περιοχή έχει υπερυψωθεί γύρω στα 2 μέτρα.

Από τους γερόντους του χωριού Καππά λεγόταν πως από το υδραγωγίο αυτό μεταφερόταν νερό στην αρχαία πόλη Γόμφοι. Αν αληθεύει αυτό, τότε οι δεξαμενές της πηγής Νιάζος θα έπρεπε να έχουν χτιστεί από τους Ρωμαίους κατά τον 2ο αι. π.Χ., πιο βέβαιο πάντως είναι πως οι δεξαμενές της πηγής "Νιάζος" έχουν κατασκευαστεί από τους Ρωμαίους κατά τα βυζαντινά χρόνια, πολύ πιθανόν κατά τους χρόνους του Ιουστινιανού.

Μέχρι σήμερα βρέθηκαν δύο υδραγωγεία μεταφοράς του νερού από την πηγή Νιάζος στην Καππούα, το ένα στη θέση "Δένδρα" που κατασκευάστηκε περί το 1928-30 και το άλλο πρόσφατα στο μέσον περίπου της απόστασης Νιάζος-Καππούα.