Χαρακτηριστικοί τύποι κατόψεων

Η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η Στεμνίτσα είναι ενός πλούσιου αρχιτεκτονικά οικισμού. Την εποχή της ακμής και του πλούτου της Στεμνίτσας, από τα μέσα του 19ου αιώνα περίπου, ο αρχικός μονώροφος, πλατυμέτωπος τύπος σπιτιού διαμορφώνεται σε πολυώροφο, ενώ η κάτοψη εξελίσσεται προσθετικά. Σε πρώτη φάση προστίθεται απλά όροφος που επικοινωνεί με το ισόγειο με εσωτερική σκάλα. Η ανάγκη εξεύρεσης περισσότερων χώρων οδηγεί στη μεταλλαγή του αρχικού αυστηρού ορθογώνιου της κάτοψης με αποτέλεσμα την εμφάνιση των παραλλαγών «σχήματος Γ» ή και «τετραγώνου». Σιγά-σιγά οι λειτουργίες διαχωρίζονται και τα δωμάτια στον όροφο γίνονται περισσότερα. Αργότερα προστίθενται τα λεγόμενα "χαγιάτια" που δημιουργούν ένα σχήμα εισόδου για το σπίτι και άλλες επεκτάσεις που σχετίζονται με τη βαθμιαία αύξηση των αναγκών των κατοίκων.