Μεταγενέστερες Επεμβάσεις

Το πρώτο είδος επέμβασης στο χαρακτήρα του οικισμού σημειώνεται στα τέλη του 19ου αιώνα. Τότε τα πράγματα αλλάζουν εντελώς . Οι Αιγυπτιώτες Πηλιορείτες φέρνουν νέα στοιχεία στη μορφή των σπιτιών τους, ενώ η τεχνολογία έχει αρχίσει να εγκαταλείπει τους πατροπαράδοτους τρόπους δόμησης. Τα νέα κτίσματα δεν έχουν πια οχυρό χαρακτήρα , αρκετά έχουν μπαλκόνια και μεγάλα παράθυρα. Ο ουσιαστικότερος νεωτερισμός είναι η αλλαγή στη διαρρύθμιση. Η τριμερής διάταξη με διαμπερή σάλα στον άξονα συμμετρίας καθιερώνεται. Οι μέθοδοι κατασκευής δεν μεταβάλλονται ριζικά ,αλλά εξελίσσονται μέσα στα πλαίσια που τους παρείχαν τα υλικά ( χρήση σίδερου , κονιάματος ,ασβέστη και ξυλοδεσιών ) . Χαρακτηριστικές κατασκευές  αυτής της περιόδου είναι τα αψιδωτά πρόπυλα των εισόδων ,οι καμάρες στα πρέκια και οι λαξευτές τοιχοποιίες με συχνή χρήση μαρμάρου ιδίως στις γωνίες .Μάλιστα δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τέτοιου είδους νεωτερισμοί εφαρμόζονται και σε κατασκευές του προηγούμενου αιώνα δίνοντας μας , ως αποτέλεσμα , κτίσματα με ποικίλα χαρακτηριστικά διαφορετικών χρονικών περιόδων που εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες και ανταποκρίνονται σε διαφορετικά πρότυπα .

Όσον αφορά ,όμως ,τις χαρακτηριστικές επεμβάσεις στο κατασκευαστικό σύστημα και στα μέλη των κτηρίων (επισκευές, τροποποιήσεις, αλλοιώσεις, ανακατασκευές κτλ.) που έχουν κυρίως σχέση με την στατική και κατασκευαστική επάρκεια του κτηρίου αλλά και με την αλλοίωση της μορφής τους, αυτές σημειώθηκαν περίπου από την δεκαετία του 70 και μετά . Τότε ήταν που τα χωριά του Πηλίου ξεκίνησαν να γνωρίζουν ιδιαίτερη τουριστική άνθηση και να αποτελούν πόλο έλξης για εγχώριους αλλά και ξένους επισκέπτες. Τα παραδοσιακά αυτά κτίσματα άρχισαν να τραβάνε το ενδιαφέρων τους,  γι΄ αυτό και τα χρόνια εκείνα σημειώθηκαν πολλές αγοραπωλησίες ακινήτων  και πολλές κατοικίες αλλά και αρχοντικά άλλαξαν χέρια και όνομα. Οι νέοι ιδιοκτήτες  τα χρησιμοποίησαν είτε ως εξοχικές κατοικίες ιδιωτικής  χρήσης είτε τα εκμεταλλεύτηκαν οικονομικά μετατρέποντάς τα σε ξενώνες- ξενοδοχεία . Αρκετές προσωπικές κατοικίες , κυρίως αυτές των ξένων ιδιοκτητών , δεν επισκευάστηκαν ποτέ και βρίσκονται σήμερα ερειπωμένες σε άσχημη κατάσταση περιτριγυρισμένες  σε κάποιες περιπτώσεις από έντονη βλάστηση .Όλοι οι ξενώνες όμως επισκευάστηκαν.

Οι αλλαγές στις οποίες προχώρησαν οι ιδιοκτήτες αφορούν κυρίως την εσωτερική διαρρύθμιση και το κατασκευαστικό σύστημα. Πράγματι , οι χώροι άρχισαν να υποδιαιρούνται σε μικρότερα δωμάτια , ακόμα και αυτός του δοξάτου, με την τοποθέτηση τούβλινων τοίχων . Το σπίτι χάνει πια την καλοκαιρινή- χειμερινή χρήση του , καθώς όλα τα ανοίγματα αποκτούν πλέον σύγχρονα τζάμια του εμπορίου αλλά και συστήματα θέρμανσης και αερισμού , ώστε να ενδείκνυνται για καλοκαιρινή και χειμερινή χρήση. Τοίχοι , πατώματα ,και ταβάνια επισκευάζονται , ξαναβάφονται , εξοπλίζονται με έπιπλα και διακοσμούνται σύμφωνα με τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Σε όλα τα κτίσματα προστίθενται λουτρά και τουαλέτες πολλές φορές σε κάθε όροφο καθώς και σύγχρονες κουζίνες. Τα κτίσματα εξοπλίζονται σαφώς με ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης.  Πολλές απ΄ αυτές  τις ενέργειες ανέλαβε ο ΕΟΤ γύρω στην δεκαετία του 80.

Προχωρώντας σε μία πιο αναλυτική παράθεση των επεμβάσεων, αρχικά επισημάνονται αυτές στις στέγες. Πιο συγκεκριμένα , λόγω της ρήψης πλακών και πετρών πολλά απ΄ αυτά  αντικαταστάθηκαν από κεραμίδια. Δεν είναι άλλωστε λίγες οι περιπτώσεις που συναντά κανείς στέγες μισές καλυπτόμενες από πλάκες και μισές καλυπτόμενες από κεραμίδια . Όσον αφορά τον σκελετό των στεγών, σε πολλές περιπτώσεις , αυτός διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση και δεν αντικαταστάθηκε . Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι πολλές ήταν εμπειρικές και υπερδιαστασιολογημένες. Δεν  συμβαίνει το ίδιο και με τα ταβάνια. Ελάχιστα διασώθηκαν , ενώ τα περισσότερα αντικαταστάθηκαν ή επισκευάστηκαν.

Πολλές επεμβάσεις σημειώθηκαν  ανοίγματα και στα κουφώματα, με πιο ριζική την τοποθέτηση τζαμιών σε όλα, ακόμα και σε αυτά του σαχνισιού .  Πολλά παράθυρα λιθοδομών διανοίχτηκαν χάνοντας πια τον οχυρό τους χαρακτήρα και απέκτησαν σύγχρονα κουφώματα. Σε πολλά αρχοντικά επισκευάστηκαν τα τρίφυλλα και τα δίφυλλα ταμπλαδωτά παραθυρόφυλλα, τα δίφυλλα σανιδωτά ,ωστόσο , αντικαταστήθηκαν λόγω έντονης φθοράς του ξύλου. Οι φεγγίτες  ,επίσης, επιδιορθώθηκαν πολλές φορές κρατώντας το αρχικό τους σχήμα, ενώ σε όλους προστέθηκε σύγχρονο τζάμι , έγχρωμο ή λευκό. Πολλές εξώθυρες επισκευάστηκαν , ενώ τη θέση όσων βρίσκονταν σε πολύ άσχημη κατάσταση πήραν σύγχρονες , κατασκευασμένες με πολλές σανίδες ξύλου. Όλες βέβαια, έχασαν τον αμυντικό τους χαρακτήρα , εφόσον οι σύγχρονες συνθήκες ασφάλειας δεν τον απαιτούν. Σε ελάχιστες συναντά κανείς  σήμερα αμπάρες.

Καμία σχεδόν σκάλα δεν διατηρήθηκε στην αρχική της μορφή στη Βυζίτσα , καθώς απ΄ ότι φαίνεται καμία δεν επιβίωσε. Πολλές μάλιστα άλλαξαν και θέση . Σήμερα συναντά κανείς σύγχρονες ξύλινες σκάλες πολλές φορές παρόμοιες με τις αρχικές αλλά με μικρότερη κλίση ενώ άλλες φορές όψιμες γυριστές ή με σφηνοειδή σκαλοπάτια.

Από τα παραδοσιακά τζάκια με τις φούσκες μόνο δύο διασώθηκαν στον οικισμό σαφώς επισκευασμένα. Τα υπόλοιπα προφανώς αντικαταστάθηκαν από τα συνηθισμένα ορθογώνια. Επιπλέον, οι παραθύρες διατηρήθηκαν και απέκτησαν  νέες χρήσεις : λυχνάρια, διακοσμητικά στοιχεία κα. , ενώ δεν είναι λίγες και οι φορές που διευκόλυναν τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις ( μετατράπηκαν σε ηλεκτρολογικούς πίνακες ). Ακόμη, όσον αφορά τις μουσάντρες , στα περισσότερα αρχοντικά αντικαταστάθηκαν από μία σύγχρονη τυποποιημένη μορφή με καμπύλα σκαλιστά ξύλινα καγκελάκια που συναντά κανείς σχεδόν σε όλα. Απ ‘ ότι φαίνεται οι αρχικές ξύλινες κατασκευές δεν άντεξαν στο χρόνο , κυρίως αυτές με τις λεπτές ξύλινες σανίδες .Επιπροσθέτως, στους εσωτερικούς χώρους, τοποθετήθηκαν καινούργια, σύγχρονα έπιπλα , με μία ιδιαίτερη προτίμηση στα κρεβάτια με ουρανό που κάνουν ήδη την εμφάνισή τους από τα μέσα του 19ου αι. Τα μεντέρια συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ως καθίσματα καλυμμένα με καλύμματα και μαξιλάρες , εμφανώς υπερυψωμένα μερικά για να ανταποκρίνονται στο σύγχρονο ύψος του καθίσματος και να έχουν και αποθηκευτική χρήση .

Τέλος, οι εξωτερικές ξύλινες επενδύσεις των σαχνισιών αποκαθίστανται με βάση την αρχική τους μορφή, δίνοντας έτσι στις όψεις μια συνολική εικόνα παρόμοια με την αρχική .

Βιβλιογραφία-Πηγές: Ιωάννης Κίζης (2007), Πηλιορείτικη Οικοδομία , Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς