Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του οικισμού της Βυζίτσας

Ο αρχιτεκτονικός χαρακτήρας των κτισμάτων της Βυζίτσας εντάσσεται στο μεγαλύτερο πλαίσιο της πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής.

Ο οικισμός παρουσιάζει διαφορετικό χαρακτήρα στον ιστορικό και διατηρηταίο κεντρικό πυρήνα απ' ότι στο νότιο και στο ανατολικό τμήμα του οικισμού. Το γεγονός αυτό αναλύεται στη δόμηση κτηρίων των νεότερων χρόνων σε σύγκριση με τα παραδοσιακά κτίσματα.

Το οδικό δίκτυο και τα σοκάκια εκτείνονται παράλληλα με τις τοπογραφικές καμπύλες έτσι ώστε να επιτυγχάνεται όσο το δυνατόν μικρότερες κλίσεις. Ο τρόπος κατασκευής τους αποτελείται από λίθους κατακόρυφα μπηγμένους στο έδαφος έτσι ώστε να αντέχουν στις μεγάλες καταπονήσεις από τα υποζύγια.

Τα κτίσματα έχουν μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους και σπάνια δημιουργούν συγκροτήματα. Διαθέτουν αυλές περιμετρικά οι οποίες είναι άλλοτε κλειστές και άλλοτε επιτρέπουν την πρόσβαση σε τρίτους.

Τα χαρακτηριστικά κτήρια της, τα αρχοντικά, έχουν συνήθως 3 ορόφους με κάτοψη που προσεγγίζει το τετράγωνο, ενώ η τρισδιάστατή μορφή τους είναι κυβική. Διαθέτουν εξώστες και χαγιάτια που ξεχωρίζουν ογκολογικά και χρωματικά. Αυτό συμβαίνει λόγω του άσπρου χρώματος που έχει το επίχρισμά τους σε σχέση με την εμφανή λιθοδομή και τις ξυλοδεσιές του υπόλοιπου κτηρίου.

Οι λίθινοι τοίχοι έχουν μεγάλο πάχος που συνήθως μειώνεται από όροφο σε όροφο. Σύνηθες στοιχείο αποτελεί ο μεσότοιχος ο οποίος έχει στόχο να γεφυρώσει το άνοιγμα που καλύπτει η στέγη και να δέσει το κτήριο.

Οι στέγες δομούνται κατά κανόνα με ξύλινα δοκάρια και φορείς με το σύστημα των ζευκτών ή της καθιστής στέγης. Η διαφορά τους έγκειται στον τρόπο μεταφοράς των φορτίων στο κέλυφος και το οποίο πολλές φορές είναι ο λόγος ύπαρξης μεσότοιχων και κεντρικών υποστυλωμάτων. Η τελική τους στρώση αποτελείται από πηλιορείτικες σχιστόπλακες. Το στοιχείο αυτό αποτελεί μοναδικό χαρακτηριστικό και γνώρισμα της αρχιτεκτονικής του Πηλίου και είναι υπεύθυνο για ένα μεγάλο μέρος της φήμης της.

Αυτά τα κτήρια συνήθως συνοδεύονται από μικρότερα παράσπιτα όπως φούρνο, σπίτι για τον επιστάτη, στάβλο κλπ. Τα διάφορα κτήρια παρατάσσονται περιμετρικά της κύριας αυλής του αρχοντικού. Οι τεχνικές κατασκευής παραμένουν οι ίδιες με αυτές των αρχοντικών αν και η ποιότητα της κατασκευής είναι αρκετά χαμηλότερη.

Αποτελεί αρχιτεκτονική με έντονο τοπικό χαρακτήρα, αφού τα υλικά είναι ντόπια. Οι κάτοικοι έμαθαν με τα χρόνια να εκμεταλλεύονται βέλτιστα τις ποσότητες, τις ιδιαιτερότητες και τις αντοχές κάθε υλικού, φτάνοντας σε αρκετά μεγάλη εξειδίκευση του συστήματος. Εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα αποτελούν στοιχεία όπως οι καμπυλωμένες αντηρίδες από δρυ.

Οι πόρτες εισόδου είναι συνήθως ταβλαδωτές, ύψους μικρότερου από 1.70 μέτρα. Συνήθως κατασκευάζονται από 3 οριζόντια φύλλα και ενίοτε επενδύονται με φύλλα λαμαρίνας, ενώ η καταχύστρα από πάνω είχε αμυντικό ρόλο. Τα παράθυρα ήταν δίφυλλα, διέθεταν σκούρα 2 ή 3 τμημάτων και προστατεύονταν από ιδιαίτερου χαρακτήρα μεταλλικά κάγκελα.

Βιβλιογραφία-Πηγές: 
Ιωάννης Κίζης (2007), Πηλιορείτικη Οικοδομία , Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
Γραμμένος, Ν.Σ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΥΖΙΤΣΑ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ. 2014.