Πλατείες - Πλατώματα - Ελεύθεροι Χώροι

Τα σημεία αναφοράς και τα τοπόσημα είναι άμεσα συνυφασμένα με το δημόσιο χώρο, καθώς ο δημόσιος χώρος είτε δημιουργείται λόγω της ύπαρξης αυτών, όπως για παράδειγμα γύρω από την εκκλησία (Εικόνα 1), το σχολείο, την κρήνη, τα πηγάδια είτε η σηματοδότησή του ως δημόσιο (διαμόρφωση μιας πλατείας)  γίνεται πόλος που συγκεντρώνει διάφορες δραστηριότητες συλλογικού χαρακτήρα και κοινωνικής συνεύρεσης, όπως είναι τα καφενεία, πνευματικό κέντρο, κέντρο κοινότητας.

Επιμέρους σημαντικά τοπόσημα είναι :

Ελαιοτριβείο

Χτίστηκε το 1850-1870. Σ’ αυτό υπήρχε το καμίνι που ήταν το ντεπόζιτο που χρησίμευε για να ζεσταίνεται το νερό. Οι κόδρες, τα χοντρά ξύλα στα οποία στηριζόταν ο θόλος κόπηκαν για να χρησιμοποιηθούν σαν προσάναμα σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες κι έτσι άρχισε να πέφτει ο θόλος, ώσπου γκρεμίστηκε τελείως πριν από 15 χρόνια.

Μύλος

Ιδρύθηκε το 1888 από τον ιερέα Μιχαήλ Καλοδήμα. Μέχρι το 1934 λειτουργούσε ατμοκίνητα με καζάνια και στη συνέχεια με πετρελαιομηχανή μέχρι το 1974 όπου και σταμάτησε να λειτουργεί.  Το 2007 πέρασε στην κατοχή του Νικόλαου Καλοδήμα και πλέον λειτουργεί σαν μουσείο.

Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου

Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα χριστιανικά μνημεία της νοτιοανατολικής Λακωνίας με μεγάλη ιστορική και αρχαιολογική αξία. Πρόκειται για τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική. Η σημερινή κατάσταση της διατήρησής του είναι αποτέλεσμα διαδοχικών οικοδομικών επεμβάσεων που έγιναν στο πέρασμα των αιώνων.

Η αρχική οικοδομική φάση του ναού χρονολογείται, σύμφωνα με τα σωζόμενα κατασκευαστικά και μορφολογικά στοιχεία, στους όψιμους παλαιοχριστιανικούς χρόνους, ανάμεσα στον 5ο και τον 9ο αιώνα. Κτίσθηκε στον αρχιτεκτονικό τύπο της ξυλόστεγης βασιλικής με τρία κλίτη.

Σε μια δεύτερη οικοδομική φάση που χρονολογείται στους μέσους βυζαντινούς χρόνους (10ο αιώνα) ο ναός μετασκευάσθηκε σε τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική. Η ξύλινη κεραμοσκεπή αντικαταστάθηκε με λιθόκτιστες καμάρες και στο εσωτερικό οι μαρμάρινοι κίονες, που στήριζαν τοξοστοιχίες, ενσωματώθηκαν εν μέρει σε τετράγωνους κτιστούς πεσσούς για την καλύτερη στήριξη της ανωδομής.

Η μετασκευή αυτή του ναού στον τύπο της τρίκλιτης θολοσκέπαστης βασιλικής σηματοδοτεί τις νέες αναζητήσεις και τις εξελίξεις στην ναοδομία των μέσων βυζαντινών χρόνων, καθιστώντας το μνημείο αντιπροσωπευτικό δείγμα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής παράδοσης του νότιου ελλαδικού χώρου.

Στους νεώτερους χρόνους έγιναν μικρής έκτασης εργασίες συντήρησης και επισκευής του ναού.

Ο ναός της Κοίμησης αποτελεί το σημαντικότερο κρίκο σύνδεσης των σημερινών οικιστών της Απιδιάς με το ιστορικό παρελθόν των προκατόχων τους. Η ευθύνη για την διαφύλαξη και την προστασία του μνημείου παραμένει μεγάλη, ο στόχος υψηλός και η προσπάθεια ατέρμονη.