Δημητσάνα (Τμήμα Α)

Αναπτύγματα Δρόμων

 Οι κτιριακοί όγκοι αναπτύσσονται ακολουθώντας το φυσικό ανάγλυφο του εδάφους, το οποίο στο κεντρικό τμήμα του οικισμού είναι πιο ομαλό, ενώ στο υπόλοιπο παρουσιάζει έντονες υψομετρικές διαφορές. Τα κτίσματα διαφοροποιούνται ως προς το  ύψος και τη διάταξη. Το ύψος τους κυμαίνεται από δύο (ισόγειο + 1 όροφος) έως πέντε ορόφους (ισόγειο + 4 όροφοι - πύργοι).

 Το κέντρο του οικισμού χαρακτηρίζεται από την πυκνή δόμηση και δεν παρουσιάζει έντονες υψομετρικές διαφορές του εδάφους. Τα κτίσματα κατά μήκος του κεντρικού οδικού άξονα είναι κυρίως διώροφα (ισόγειο + 1 όροφος), γραμμικά διατεταγμένα και χαρακτηρίζονται από την έντονη σχέση επαφής μεταξύ τους, δημιουργώντας συνεχή μέτωπα κατά μήκος των δρόμων, δίνοντας έτσι την εντύπωση επιμέρους ενιαίων κτιριακών συμπλεγμάτων. Οι δρόμοι ακολουθούν το ανάγλυφο, όντας πλακόστρωτοι ή ασφαλτόστρωτοι και σε κάποιες περιπτώσεις κλιμακωτοί με σκαλιά.  

 Στα υπόλοιπα τμήματα του οικισμού, η δόμηση είναι πιο αραιή. Οι κτιριακοί όγκοι, εκμεταλλευόμενοι τις μεγάλες υψομετρικές διαφορές του ανάγλυφου, παρουσιάζουν τη δυνατότητα δημιουργίας ενός ή περισσότερων ορόφων, εν μέρει ημιυπόγειων. Έτσι, τα κτίρια εμφανίζουν μεγαλύτερα ύψη, φτάνοντας μέχρι και τους πέντε υπέργειους ορόφους, όπως είναι οι πύργοι, τοπόσημα του οικισμού (π.χ. Πύργος Ξενίου). Λόγω της έλλειψης ομαλότητας του ανάγλυφου (απόκρημνοι βράχοι - έντονη κλίση του εδάφους), τα κτίρια είναι πιο ελεύθερα διατεταγμένα και πιο μεμονωμένα, χωρίς έντονη σχέση εγγύτητας, με ανοικτούς χώρους να παρεμβάλλονται μεταξύ τους, επιτρέποντας, έτσι, την ελεύθερη ανάπτυξη του πράσινου στοιχείου. Εξαιτίας της έντονης κλίσης, το ανάγλυφο έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε οι δρόμοι να αναπτύσσονται σε επάλληλα διαδοχικά επίπεδα του οικισμού από τα οποία γίνεται η πρόσβαση στα παρακείμενα κτίσματα.

 Το σύνολο του οικισμού χαρακτηρίζεται από λιθόκτιστα οικοδομήματα με κεραμοσκεπές και χαρακτηριστικά μορφολογικά στοιχεία, όπως οι εξώστες, οι κλίμακες, τα σαχνισιά και οι καμινάδες. Σε περιπτώσεις όπου ο δρόμος εμφανίζει μικρό πλάτος, δημιουργείται η εντύπωση των τμηματικά στεγασμένων δρόμων, λόγω της προβολής των στεγών από το κτιστό περίγραμμα των κτιρίων σε συνδυασμό με τις προβολές των εξωστών. Η εντύπωση αυτή συχνά εντείνει την αντίθεση φωτός και σκιάς, ενώ την ίδια στιγμή δημιουργείται ένας προστατευμένος από τις καιρικές συνθήκες χώρος.

Η βροχή να πέφτει,

να μη σε βρέχει,

να τη μυρίζεις

και μαζί της το άρωμα της γης

να χαϊδεύει τις αισθήσεις...