Ανοίγματα

ΑΝΟΙΓΜΑΤΑ:

 Τα ανοίγματα αποτελούνται από τα ίδια υλικά με την τοιχοποιία, σε συνδυασμό με τη χρήση ξυλείας, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Όσον αφορά τον τρόπο κατασκευής, υπάρχουν αρκετά παραδείγματα, με τα κυρίαρχα να είναι το εκφορικό σύστημα, το οριζόντιο πρέκι -είτε λίθινο είτε ξύλινο- με ή χωρίς τόξο. Τα ανοίγματα κατασκευάζονται παράλληλα με τον εκάστοτε τοίχο.

 Στο εκφορικό σύστημα, όπως προαναγγέλλει και ο χαρακτηρισμός του, υπάρχει εκφορά λίθων προς τα πάνω, προκειμένου αφενός να υπάρχει αρκετό πλάτος στο μέρος του ανοίγματος που βρίσκεται χαμηλά, κι όπου χρησιμοποιείται και περισσότερο, κι αφετέρου να υπάρχει σχετικά μικρή απόσταση μεταξύ των κατακόρυφων στοιχείων κοντά στο πρέκι, για ασφάλεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις το πρέκι είναι συνήθως λίθινο και οριζόντιο, ενώ από πάνω συνεχίζεται κανονικά η πλήρωση της τοιχοποιίας.

 Το άνοιγμα με ξύλινο πρέκι απαντάται στα περισσότερα κτίσματα της περιοχής ανεξαρτήτως χρήσης. Το πρέκι προέρχεται από ξύλινο κορμό μουριάς ή κυπαρισσιού, από τον οποίον έχουν αφαιρεθεί τα κλαδιά και το μήκος του οποίου είναι ελαφρώς μεγαλύτερο απο το πλάτος του ανοίγματος, ώστε να εγκλωβίζεται στις πληρώσεις και να είναι σταθερός. Το οριζόντιο στοιχείο που τοποθετείται στο κάτω μέρος του ανοίγματος (συνήθως κάποιος λίθος με πλάτος όσο η τοιχοποιία ή και μεγαλύτερο και σχετικά μικρό πάχος) ακολουθεί την ίδια συνθήκη όσον αφορά το μήκος του. Σε πολλές περιπτώσεις, το άνοιγμα επιχρείεται στις δύο κατακόρυφες πλευρές του και στην κάτω οριζόντια για προστασία από υγρασία και ζιζάνια, με το επίχρισμα να εξέχει ελαφρώς από την παρειά της τοιχοποιίας και να συνεχίζει παράλληλα με αυτήν για μερικά εκατοστά, προσδίδοντας και αισθητικό ενδιαφέρον. Τα εξογκώματα αυτά από επίχρισμα ονομάζονταν “μάγουλα”. Πάνω από το πρέκι σε πολλές περιπτώσεις συνεχιζόταν η πλήρωση με την προσθήκη ενός οριζόντιου λεπτού λίθου, παράλληλου με την τοιχοποιία, του οποίου το μεγαλύτερο μέρος πακτωνόταν μέσα στον τοίχο ενώ το υπόλοιπο (περίπου 10-15 εκατοστά) προεξείχε εξωτερικά προστατεύοντας το άνοιγμα από τη βροχή, κατασκευή που ονομαζόταν «φρύδι». Στις υπόλοιπες περιπτώσεις συνήθως είτε υπήρχε ανακουφιστικό τόξο είτε σπάνια συνεχιζόταν η τοιχοποιία χωρίς προσθήκες.  Στην περίπτωση του ανακουφιστικού τόξου , το κενό μεταξύ τόξου και πρεκιού γέμιζε με λίθους ώστε να προστατεύεται το σπίτι απο τα καιρικά φαινόμενα. Επίσης, πίσω από το πρέκι υπήρχαν δοκίδες ξύλινες, κάθετες σε αυτό, βελτιώνοντας το αισθητικό αποτέλεσμα εσωτερικά, οι οποίες αναρτούνταν σε δοκάρια μικρής διατομής που βρίσκονταν πάνω απο αυτές, ήταν παράλληλα με το πρέκι και στηρίζονταν στα κατακόρυφα στοιχεία του ανοίγματος.

  Ακόμα ένας τρόπος κατασκευής, αρκετά συχνός, είναι το άνοιγμα με λίθινο πρέκι· πρόκειται για έναν λίθο μήκους ελαφρά μεγαλύτερου από το πλάτος του ανοίγματος, ώστε να πακτώνεται στους τοίχους, και πάχους όσο εκείνοι περίπου. Επίσης, υπάρχει κι εδώ η δυνατότητα να κατασκευαστούν “μάγουλα”, ενώ πάνω απ’το πρέκι είτε συνεχίζεται η πλήρωση είτε υπάρχει ανακουφιστικό τόξο. Επειδή όμως το πρέκι τώρα αποτελείται απο ένα συμπαγές και οριζόντιο υλικό, πολλές φορές χρησιμοποιούνταν εσωτερικά ως αποθηκευτικοί χώροι, κάτι που στην περίπτωση που υπάρχει τόξο πάνω είναι εύκολο, ενώ στην περίπτωση που συνεχίζει η πλήρωση, συνεχίζεται μόνο εξωτερικά, ενώ στο υπόλοιπο πάχος υπάρχει εκφορικό σύστημα.