Λαύκος

Ιδιωτικοί Ελεύθεροι Χώροι - Αυλές

 

Ο οικισμός, ως γενικά αραιοκατοικημένος, αφήνει αρκετό ελεύθερο ανοικτό χώρο. Το ιδιωτικό του κομμάτι αφορά σε μεγάλο ποσοστό αδόμητες ιδιοκτησίες αλλά και υπαίθριους χώρους συνημμένους στις ήδη υπάρχουσες κατοικίες. Αυτές οι αυλές αναπτύσσονται συνήθως κατά μήκος του μετώπου του κτίσματος, αλλά αναπτύσσονται και, λιγότερο κανονικά, ανάμεσα στις κατοικίες. Ως προς τα χαρακτηριστικά των αυλών, διακρίνονται μερικές περιπτώσεις με ενδιαφέρον:

  1. “Συλλογική” αυλή που ορίζεται από τα μέτωπα των κατοικιών με μαλακό όριο προς το δημόσιο χώρο αλλά και προς τον ορισμένο υπαίθριο χώρο της κάθε ιδιοκτησίας. Οι επιμέρους αυλές των σπιτιών είναι στραμμένες προς ένα κοινό κέντρο, αποτελώντας ουσιαστικά μια μεγαλύτερη κοινόχρηστη.
  2. Ένα πιο ιδιωτικό στιγμιότυπο της “συλογικής” αυλής. Οι υπαίθριοι χώροι διατηρούν άμεση οπτική επαφή και ένα διάλογο μέσω της στροφής τους, αλλά μπορεί να διαχωρίζονται από το πιο αυστηρό όριο μιας μάντρας-κιγκλιδώματος και μιας αυλόπορτας. Ένα μικρό αδιέξοδο πέρασμα που δημιουργείται τους απομακρύνει από το δρόμο και εντείνει την αίσθηση επαφής τους. Παρόλο που το αδιέξοδο αυτό αποτελεί δημόσιο δρόμο, συχνά αντιμετωπίζεται ως ιδωτικός χώρος και οι κάτοικοι παρεμβαίνουν σε αυτόν.  
  3. Αυλές σε άμεση επαφή μεταξύ τους αλλά και με το δημόσιο χώρο. Εδώ οι εξωτερικοί χώροι των κατοικιών “ακουμπούν” και έχουν ένα κοινό μέτωπο προς ένα πλάτωμα του δρόμου. Συνήθως αυτό συναντάται σε σταυροδρόμια. Δημιουργείται ένας χώρος “εισόδου” από το δημόσιο προς το ιδιωτικό και οι αυλές βρίσκονται σε άμεση εγγύτητα και οπτική επαφή.
  4. Κοινόχρηστος ελεύθερος χώρος δύο γειτονικών κατοικιών. Εδώ ο υπαίθριος χώρος υπόκειται σε κοινή χρήση, ενώ η έλλειψη ιδιωτικότητας και η αδυναμία φύτευσης του δίνει συνήθως δευτερεύουσα και συνήθως αποθηκευτική χρήση.
  5. Η μορφή του τοπίου παίζει καίριο ρόλο και στη διαμόρφωση του ιδιόκτητου υπαίθριου χώρου. Η κλίση του εδάφους δημιουργεί αυλές που βρίσκονται ψηλότερα από το επίπεδο του δρόμου. Η υψομετρική διαφορά και το κτιστό όριο (τοίχος αντιστήριξης) δίνει σε αυτούς τους χώρους ιδιωτικότητα.
  6. Στην αντίθετη περίπτωση εμπίπτουν οι αυλές σε εγγύτητα με δημόσιο χώρο/δρόμο σε υψηλότερη στάθμη. Ενώ το όριο δημόσιου-ιδιωτικού είναι ορισμένο κτιστά η άμεση οπτική επικοινωνία εν μέρει το αφαιρεί.
  7. Αυλές που παρατάσσονται μετωπικά σε δρόμο ίδιας στάθμης φέρουν ένα σκληρότερο όριο. Διαχωρίζονται από μαντρότοιχο, κιγκλίδωμα και αυλόπορτα ενώ συνήθως είναι βαθύτερες για να εξασφαλίζουν τμήματα χώρου μεγαλύτερης ιδιωτικότητας. Τέτοιες περιπτώσεις συναντώνται συνήθως σε σπίτια του 1920 και έπειτα και κυρίως στο πιο αραιοδομημένο τμήμα του οικισμού. 
  8. Τέλος στον πυκνά δομημένο ιστό του χωριού οι παλαιότερες κατοικίες έχουν αρκετά μικρότερους υπαίθριους χώρους παρατεταγμένους παράλληλα στο δημόσιο δρόμο. Η στενότητά τους κάνει δύσκολη την εφαρμογή ενός ορίου που συχνά δεν υπάρχει καν. Παρόλα αυτά, οι χώροι αυτοί χρησιμοποιούνται συχνά ως υπαίθριοι χώροι διημέρευσης από τους κατοίκους.  Ένα πιο ιδιωτικό στιγμιότυπο της “συλογικής” αυλής. Οι υπαίθριοι χώροι διατηρούν άμεση οπτική επαφή και ένα διάλογο μέσω της στροφής τους, αλλά μπορεί να διαχωρίζονται από το πιο αυστηρό όριο μιας μάντρας-κιγκλιδώματος και μιας αυλόπορτας. Ένα μικρό αδιέξοδο πέρασμα που δημιουργείται τους απομακρύνει από το δρόμο και εντείνει την αίσθηση επαφής τους. Παρόλο που το αδιέξοδο αυτό αποτελεί δημόσιο δρόμο, συχνά αντιμετωπίζεται ως ιδωτικός χώρος και οι κάτοικοι παρεμβαίνουν σε αυτόν.