Συμπεράσματα

Σύμφωνα με την επιτόπια μελέτη του οικισμού, την συναναστροφή με τους κατοίκους του και την συλλογή δεδομένων από σχετική βιβλιογραφία προκύπτουν τα παρακάτω συμπεράσματα για τον πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του.

Η μορφή του οικισμού των Καλαρρυτών είναι επηρεασμένη από άυλους και υλικούς παράγοντες. Αρχικά παρατηρείται άμεση σχέση του οικισμού με το τοπίο και το ανάγλυφο του εδάφους. Ο οικισμός αναπτύσσεται γύρω από ένα πλάτωμα, το οποίο αποτελεί την κεντρική πλατεία του χωριού. Τα κτίρια είναι διάσπαρτα μεταξύ τους, ακολουθώντας τις υψομετρικές διαφορές του εδάφους και εντάσσονται άριστα στο φυσικό τοπίο χάρη στα χρώματα και τα τοπικά υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί. Η σχέση αυτή, τοπίου και υλικών, έχει ως αφετηρία την εποχή που υπήρξαν τα πρώτα κτίσματα στην περιοχή (13^ος – 14^ος αι.) και συνεχίστηκε στην ανοικοδόμηση του. Λόγω της τότε τεχνολογικής κατάρτισης των κατοίκων αλλά και της οικονομίας  της περιοχής τα υλικά πηγάζουν από το τοπικό φυσικό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα γίνεται χρήση ξύλου (για τις στέγες και την διαμόρφωση εσωτερικών χωρισμάτων με την τεχνική μπαγδατί), πολύ καλά λαξευμένων λίθων (για την δημιουργία φέρουσας τοιχοποιίας και φραχτών), σχιστόλιθων (για την επικάλυψη των στεγών) και ακολουθούνται παραδοσιακοί τρόποι δόμησης. Τα περισσότερα κτίρια προκειμένου να προστατεύονται από το κρύο κλίμα της περιοχής, ιδιαίτερα κατά τις νυχτερινές ώρες, διαθέτουν τζάκι και  συμπαγείς τοίχους αρκετά μεγάλου πάχους. Τέλος η κτηνοτροφική απασχόληση των κατοίκων, έχει επηρεάσει εξίσου την δομή των κτιρίων αφού σε πολλές οικίες διακρίνεται ένα μικρό παράρτημα στην αυλή, το οποίο αποτελούσε χώρο εισόδου και παραμονής των ζώων.

Ο οικισμός, παρά τις καταστροφές και τις ανοικοδομήσεις που έχει υποστεί στο πέρασμα των χρόνων, βρίσκεται σε αρκετά καλή κατάσταση και έχει καταφέρει να διατηρήσει τον ξεχωριστό χαρακτήρα που διέθετε από την αρχή της δημιουργίας του. Στην περιοχή δεν παρατηρούνται ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις και αυτό πιθανότατα οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν επιμέρους οικιστικές ενότητες, πάρα την μεγάλη της έκταση. Οι κάτοικοι ορίζουν τον χώρο με βάση το που βρίσκονται τα σπίτια τους, δηλαδή οι περιοχές δεν χαρακτηρίζονται από κάποιο όνομα αλλά από τα ονόματα των ανθρώπων που κατοικούν σε αυτές.

Οι Καλαρρύτες από το 1975 έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέος οικισμός. Παρατηρούνται ελάχιστες μορφολογικές αλλοιώσεις και οικοδομικές παρεμβάσεις, που αφορούν κυρίως στην χρήση υλικών νέων τεχνολογιών αλλά δεν επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την συνολική εικόνα του οικισμού. Αυτές προκύπτουν από την ακρίβεια των υλικών στην σημερινή εποχή αλλά και από την έλλειψη καθοδήγησης από κάποιον ειδικό. Επιπλέον η ανάγκη των κατοίκων για βελτίωση των συνθηκών ζωής, τους έχει οδηγήσει στην προσθήκη παραρτημάτων στις κατοικίες τους που συχνά δεν συμβαδίζουν με την ομοιογένεια που επικρατεί στον οικισμό.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι Καλαρρύτες βρίσκονται σε άμεση επαφή με το Συρράκο. Οι δύο αυτοί οικισμοί έχουν αρκετές μορφολογικές ομοιότητες και συνδέονται μεταξύ τους  με διαδρομή διάρκειας περίπου μίας ώρας με τα πόδια.

Συμπερασματικά, οι Καλαρρύτες είναι ένας καλοδιατηρημένος οικισμός που μπορεί να χαρακτηριστεί ως πρότυπο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Μέσα από την λιτότητα των υλικών και τον λεπτομερή τρόπο δόμησης, προβάλλεται ο πολιτισμικός πλούτος της ελληνικής κληρονομιάς.