Βελανίδια (Τμήμα Α)

Συμπεράσματα

Όταν φτάνει κανείς στο χωριό, τα στοιχεία που συνθέτουν την πρώτη εντύπωση είναι η οικιστική πυκνότητα, το λευκό χρώμα στους τοίχους, και τα χρωματιστά κουφώματα, λεπτομέρειες που μαρτυρούν τη νησιωτική επιρροή στην τοπική αρχιτεκτονική. Περπατώντας και μελετώντας διεξοδικότερα τον τρόπο που έχουν συγκροτηθεί τα κτίρια, μεμονωμένα και ως σύνολο, αυτό που διαπιστώνει είναι η φροντίδα, για την εξυπηρέτηση των αναγκών, όχι μόνο του δικού κάθε φορά νοικοκυριού, άλλα και της κοινότητας στο σύνολό της. Φαίνεται να ήταν εμπεδωμένη δηλαδή μια αντίληψη πως «ό,τι είναι καλό για την κοινότητα είναι καλό και για μένα», χωρίς να είναι επιβαλλόμενη από τα πάνω.

Παρατηρούμε λοιπόν ότι παρά την οικιστική πυκνότητα, η κάλυψη του οικοδομήσιμου χώρου έχει γίνει με οικονομία, ώστε να εξασφαλίζεται χώρος για την ανεμπόδιστη κίνηση, ανθρώπων και ζώων αλλά ακόμη και για την απορροή των ομβρίων υδάτων. Κύρια μονοπάτια, παράλληλα στις υψομετρικές διασχίζουν το χωριό από ανατολή προς δύση, και επιπλέον, κάθετα, δευτερεύοντα μονοπάτια, που περνούν ενίοτε μέσα από ιδιωτικές αυλές, διευκολύνουν και συντομεύουν την κίνηση πάνω-κάτω. Πράγματι, τα όρια μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού χώρου είναι πολύ συχνά δυσδιάκριτα, και ο τύποις ιδιωτικός χώρος της αυλής συμβαίνει να γίνεται χώρος κίνησης για τη διευκόλυνση των συγχωριανών, καθώς και χώρος κοινωνικής συναναστροφής. Ακόμη κι εκεί που η απόσταση μεταξύ των σπιτιών είναι τόσο μικρή ώστε να είναι αδύνατη η διέλευση, έχει αποφευχθεί η επιλογή της μεσοτοιχίας, ώστε να διαμορφώνονται υδρορροές και να βρίσκουν διέξοδο τα όμβρια ύδατα που θα κατεβαίνουν ορμητικά από την πλαγιά. Χαριτωμένη λεπτομέρεια της φροντίδας για τη διευκόλυνση της ζωής στο χωριό είναι ακόμη και η απότμηση σε γωνίες κτιρίων για τη διεύλευση των ζώων εργασίας.

Αρκετά σπίτια διαθέτουν αυλές με κήπους, τους οποίους έχουν προσαρμόσει στο επικλινές έδαφος, διαμορφώνοντάς τους σε δυο επίπεδα. Στο κατώτερο συνήθως φυτεύονται οπωροφόρα δέντρα και στο ανώτερο υπάρχει το μποστάνι, και υπαίθρια καθιστικά. Αντίστοιχη πρακτική χειρισμού της κλίσης του εδάφους είναι οι διπλές είσοδοι, από δύο στάθμες.

Δυστυχώς οι αλλοιώσεις που έχουν συμβεί στον οικισμό, τόσο όσον αφορά στον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα, όσο και στον τρόπο που λειτουργούν οι άνθρωποι μέσα σε αυτόν, δεν είναι δυνατό να παραβλεφθούν. Η αντικατάσταση των ξύλινων κουφωμάτων με αλουμίνια, οι άστοχες προσθήκες με τη χρήση σκυροδέματος σε παραδοσιακά κτίρια, αλλά και η επίστρωση σκυροδέματος εκεί που παλιά υπήρχε καλντερίμι πληγώνουν την εικόνα του οικισμού. Ακόμη όμως και η τοποθέτηση στοιχείων οριοθέτησης, αυλόπορτες π.χ., εκεί όπου παλιά η κίνηση γινόταν ανεμπόδιστα, κυρίως μάλιστα σε όχι μόνιμες κατοικίες, δημιουργεί δυσάρεστα συναισθήματα καθώς γίνεται αντιληπτή ως μια ανοίκεια εισβολή νοοτροπιών, που δεν συνάδουν με τη συλλογικότητα της ζωής στο μικρό χωριό.