Η Ικαρία ανήκει στο σύμπλεγμα των Ανατολικών νησιών του Αιγαίου και υπάγεται στον νομό Σάμου. Βρίσκεται στη μέση του πελάγους έχοντας Ανατολικά τη Σάμο, δυτικά τη Μύκονο, βόρεια τη Χίο και νότια το ιερό νησί της Πάτμου. Απέχει από τον Πειραιά 140 μίλια.
Το νησί έχει σχήμα μακρόστενο με μήκος 21 μίλια και το πλάτος του κυμαίνεται από 3 έως 5 μίλια. Είναι ορεινό και σ’ όλο το μήκος του εκτείνεται μια συνεχής οροσειρά ο αρχαίος Πράμνος που σήμερα λέγεται Αθέρας και το ύψος των κορυφών της κυμαίνεται από 600-1041 μέτρα. Τα βουνά είναι γεμάτα με πελώρια δέντρα και χαράδρες δημιουργώντας χειμάρρους και ρεματιές και καταλήγοντας στη θάλασσα σχηματίζουν όρμους γεμάτους άμμο ή βότσαλα ιδεώδεις για θαλάσσια μπάνια.
Εχει θαυμάσιο κλίμα και θερμές ραδιούχες ιαματικές πηγές που είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένες για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Ονομασία: Κατά την αρχαιότητα, το νησί ονομαζόταν Μάκρης ή Δολίχη λόγω του μακρόστενου σχήματός του καθώς και Ιχθυόσεσσα ή Ιχθυούσσα, για τα άφθονα ψάρια του.
Η σημερινή ονομασία του νησιού έχει την καταγωγή της από το μύθο του πνιγμού και της ταφής του Iκαρου στην Ικαρία. Είναι γνωστή από τη μυθολογία η φυγή του φημισμένου τεχνίτη Δαιδάλου με τον νεαρό του γιο Iκαρο από την Κρήτη, που τους κρατούσε αιχμάλωτους ο βασιλιάς Μίνωας.
Κρυφά και μυστικά φτέρωσαν από την Κρήτη με προορισμό την Αθήνα. Ψηλά στον Αθέρα ενθουσιασμένος ο νεαρός Iκαρος ξελογιάστηκε από το υπέροχο θέαμα, παράκουσε τις εντολές του πατέρα του, απομακρύνθηκε σε δυσθεώρητα ύψη με αποτέλεσμα η υψηλή θερμοκρασία των ηλιακτίδων να λιώσει το κερί με το οποίο ήταν κολλημένα τα φτερά του μεταξύ τους και ο άτυχος Iκαρος να πέσει με ορμή στη θάλασσα και να πνιγεί. Απαρηγόρητο ο πατέρας πήρε το πτώμα του και το έθαψε έξω στη στεριά. Eτσι το πέλαγος ονομάστηκε Ικάριο και το νησί Ικαρία.