Ο οικισμός της Βίτσας είναι απόλυτα ενταγμένος στο τοπίο του Ζαγορίου. Η τοποθεσία, ο τρόπος που έχουν χτιστεί τα σπίτια και οι συνδέσεις μεταξύ τους έχουν διαμορφωθεί σύμφωνα με το ανάγλυφο, ενώ παράλληλα εξυπηρετούνται και οι ανάγκες των κατοίκων της. Παράλληλα, το αδάμαστο τοπίο (οι βράχοι, οι χαράδρες και οι απόκρημνες πλαγιές) είχε και προστατευτικό ρόλο για την περιοχή, γεγονός που εξηγεί την μη ύπαρξη τειχών με εξαίρεση τα τείχη στην πλαγιά που οδηγεί στο γεφύρι του Μίσιου, που λόγω της μικρής κλίσης του εδάφους, η πρόσβαση ήταν ευκολότερη για τους επιδρομείς. Ένας σημαντικός παράγοντας την ένταξής του στο φυσικό τοπίο είναι τα υλικά δόμησης. Οι λίθοι και το ξύλο που χρησιμοποιούνται ως κύρια δομικά υλικά οδηγούν στην πλήρη εναρμόνιση οικισμού και φυσικού περιβάλλοντος. Από τα τελευταία σπίτια της Βίτσας ξεκινά και ένα από τα μονοπάτια που οδηγούν στην περίφημη χαράδρα του Βίκου, το μοναδικό φαινόμενο σε όλη την Ευρώπη ως το βαθύτερο φαράγγι του κόσμου σε αναλογία με το μήκος του. Ανατολικά του χωριού ρέει διαμέσου της μεγαλοπρεπούς χαράδρας του Βίκου ο ποταμός Βοϊδομάτης.
Καθοριστικό στοιχείο για την συνολική εικόνα του οικισμού, αποτελεί η ελεύθερη σχέση ανάμεσα στο δομημένο και το φυσικό περιβάλλον. Τα μεταξύ τους όρια είναι ασαφή. Η σχέση τους όμως μεταβάλλεται στις διαφορετικές εποχές του χρόνου. Τους χειμερινούς μήνες τα φύλλα πέφτουν και το τοπίο γίνεται ψυχρό και τα όρια του οικισμού διαφαίνονται πιο καθαρά, ενώ κατά τους θερινούς μήνες η ποικιλόμορφη βλάστηση με τους ιδιαίτερους χρωματισμούς παρεισφρύει στο δομημένο τμήμα του χωριού.
[Πηγές - Βιβλιογραφία]
Ταλιάνης Δημήτρης, "Βίτσα/Ζαγόρι", Εκδόσεις Τοπίο, 2004