Μαγουλίτσα

Ιστορικά Στοιχεία

Σαϊτάρα / ΣαρτάραΚατοίκηση στην περιοχή πριν τον ερχομό του Αλή ΠασάΣχέδιο ρυμοτομίας συνοικισμού Μαγουλίτσας

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ

Η περιοχή είναι ιδιαίτερα έυφορη λόγω του εκτεταμένου υδρογραφικού δικτύου. Για το λόγο αυτό, οικογένειες που κατέβηκαν από τα ορεινά, εγκαταστάθηκαν στο χωριό για να καλλιεργήσουν τη γη.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΙΚΙΣΜΟΥ

Σύμφωνα με τον Ν. Πολύζο, η δημιουργία του οικισμού με τη σημερινή του μορφή ξεκινά με το πέρασμα του Αλή Πασά από τη Θεσσαλία. Τότε δημιουργούνται γύρω απο το λόφο σπίτια, που ονομάζονταν σαρτάρα ή σαϊτάρα, τα οποία είναι διώροφα, ακουμπούν το ένα με το άλλο, και ανά κάποιον αριθμό, διακόπτονται από δρόμο (ιδιότυπο οικοδομικό τετράγωνο). Μέχρι τότε η περιοχή κατοικούνταν, αλλά όχι με συγκροτημένο τρόπο. Δηλαδή, υπήρχαν σπίτια απλωμένα σε μικρές ομάδες μέσα στο βάλτο. Ο Αλή Πασάς υλοποίησε αυτό το σύστημα συγκρότησης των οικισμών, καθώς ήθελε να οργανώσει και να διοικήσει ευκολότερα τις περιοχές που είχε υπό την εποπτεία του.

‘Οϋτω Άλής από τοϋ 1788 εγκαθίσταται εν Ίωαννίνοις καί διατηρών τό πασαλίκιον των Τρικάλων διορίζει τόν υιόν του Βελήν βέην τοποτηρητήν εν Θεσσαλία ύπό έμφρονας καί πεπειραμένους συμβούλους, οϊτινες έπεδόθη- σαν μετά ζήλου εις τήν διαρρύθμισιν των ύποθέσεων τοϋ πασαλικίου του- Άλής έν τφ μεταξύ επέβαλε τήν τάξιν καί έν τή τοπαρχία Ίωαννίνων εις άνταμοιβήν τοϋ όποιου έλαβε κατόπιν παρά τοϋ σουλτάνου Σελήμ τόν τίτλον τοϋ Επόπτου των Διόδων (ντερβεντάν ναζήρ).’ Η Θεσσαλία κατά την εποχή του Αλή Πασά, Κωνσταντίνος Λιβανός

Το παραπάνω σχέδιο ρυμοτομίας του 1922 είναι εμφανώς επηρεασμένο από την ευρωπαϊκή πολεοδομία της εποχής. Το σύστημα χάραξης είναι αυστηρά ορθοκανονικό, διακόπτεται μόνο από φυσικά στοιχεία, όπως το ποτάμι ή ο λόφος, και δε συμβαδίζει με το δομημένο περιβάλλον. Γύρω από το λόφο παρατηρούμε τις σαρτάρες του Αλή Πασά, ενώ η δόμηση του οικισμού δεν είναι πυκνή ούτε οργανωμένη. Ο σχεδιασμός των δημόσιων χώρων (πλατείες) κατά τα γαλλικά πρότυπα, αλλά και το μέγεθός τους, φαντάζουν ασύμβατα με τη δομή και το μέγεθος του οικισμού.