Δίκτυο Άρδευσης

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Το νερό αποτελεί ζωτικό στοιχείο για το νησί. Η Άνδρος φημίζεται για τις πηγές της και με την αξιοποίηση αυτών, στους παραδοσιακούς οικισμούς, οι ανδριώτες τεχνίτες έχουν εξασφαλίσει τον τρόπο που το νερό θα φτάνει έξω από τα σπίτια τους. Στον οικισμό της Κοχύλου συναντάμε ένα απλό στη σύλληψη και πολύπλοκο στην εφαρμογή δίκτυο αξιοποίησης του βρόχινου νερού, που είναι απαραίτητο για το πότισμα των χωραφιών, των ζώων και άλλοτε ακόμη και για την υδροδότηση του νοικοκυριού. Εκμεταλλευόμενοι τη φυσική κλίση του οικισμού, οι παλιοί τεχνίτες χάραξαν, παράλληλα με την πορεία των πεζών, ένα δίκτυο ελεύθερης διέλευσης του νερού, φροντίζοντας να φτάνει σε όλα τα μποστάνια του χωριού. Όπως μας περιέγραψαν οι κάτοικοι, υπάρχει μια δεξαμενή συγκέντρωσης των ομβρίων στο βορειότερο και υψηλότερο σημείο της Κοχύλου και σε κάθε τμήμα οι κάτοικοι έχουν το δικό τους πρόγραμμα για τις μέρες και τις ώρες ποτίσματος. Ήταν Σάββατο μεσημέρι όταν συναντήσαμε τον κύριο Νίκο και μόλις είχε ξεκινήσει το πότισμα του χωραφιού του. Τον παρακολουθήσαμε να αφαιρεί τις σχιστόπλακες από το υδάτινο δίκτυο, κατευθύνοντας έτσι τη διέλευση του νερού προς το μποστάνι του.

Με μια σύντομη καταγραφή, διαπιστώσαμε πως το ποσοστό των καλλιεργήσιμων εκτάσεων του οικισμού (στο χάρτη σημειώνονται με κίτρινο χρώμα) είναι αρκετά σημαντικό και όχι εμφανές εξαρχής. Στο διαγραμματικό χάρτη φαίνεται, το δίκτυο συλλογής των ομβρίων, να ξεκινά από το ψηλότερο σημείο και να διέρχεται με φυσική ροή από όλα τα μποστάνια

Στον οικισμό, λοιπόν, υπάρχει ένα δαιδαλώδες σύστημα συλλογής και διαχείρισης των όμβριων υδάτων, το οποίο ξεκινά από το υψηλότερο μέρος του χωριού, οδεύει παράλληλα με τα καλντερίμια και αποθηκεύεται σε δεξαμενές από τις οποίες γίνεται ελεγχόμενη χρήση του νερού. Το νερό συλλέγεται από τα δώματα των σπιτιών που χρησιμεύουν σαν λεκάνες συλλογής των ομβρίων και μέσω υδρορρόων καταλήγει στο κεντρικό δίκτυο συλλογής ομβρίων. Το νερό αυτό χρησιμοποιείται για την άρδευση των χωραφιών. Σε κάθε παρτέρι κάθε κατοικίας πρέπει να υπάρχει δεξαμενή συλλογής και αποθήκευσης των ομβρίων. Χρησιμοποιούνται βάνες, που βρίσκονται στη βάση κάθε δεξαμενής,  για τον έλεγχο της ροής του αποθηκευμένου ύδατος από τη δεξαμενή προς τα επόμενα παρτέρια. Όλα γίνονται με φυσική ροή. Το κάθε μποστάνι είναι χαμηλότερα από τη δεξαμενή που τροφοδοτείται. Για κάθε δεξαμενή υπάρχει μια ελεγχόμενη θυρίδα εισόδου του νερού από το κεντρικό δίκτυο που ελέγχει το γέμισμα της δεξαμενής. Το νερό ελέγχεται με φράγματα ροής, που εμποδίζουν ή επιτρέπουν τη διέλευσή του. Με αυτόν τον τρόπο γεμίζουν όλες οι δεξαμενές κατά μήκος του δικτύου.

Υπάρχουν σημεία ελέγχου στο κεντρικό δίκτυο για το γέμισμα όλων των δεξαμενών, των οποίων η λειτουργία είναι χειροκίνητη. Με την τοποθέτηση, απλώς, μία σχιστόπλακας στην πορεία του νερού σταματάει τη ροή του και μπορεί να οδηγηθεί στοχευμένα στην επιθυμητή δεξαμενή. Όταν γεμίσει η μία δεξαμενή, το εμπόδιο αφαιρείται ούτως ώστε το νερό να γεμίσει την επόμενη, και ούτω καθεξής.

Το κανάλι είναι ελεύθερης ροής όταν περνάει κατά μήκος του δρόμου, ενώ όταν διέρχεται εγκάρσια από μονοπάτια ή διαμέσου κατοικιών είναι κλειστής ροής. Τοποθετούνται ενίοτε και σχάρες για την κάλυψη του δικτύου.