Ιστορικά Στοιχεία

  ΑΝΔΡΟΣ

Η ιστορία της Άνδρου εκτείνεται από την εποχή του Χαλκού (200 π.Χ.) έως και τις ημέρες μας, με επιρροές από τις περισσότερες φάσεις της ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας. Συνοπτικά αναφέρονται τα εξής.

Στην περιοχή της Πλάκας έχουν σημειωθεί ευρήματα από την εποχή του Χαλκού καθώς και στην περιοχή της Υψηλούς , η οποία χαρακτηρίζεται και ως αρχαιολογικός χώρος και είναι επισκέψιμος.

Πολύ αργότερα κατά την διάρκεια του 11-12^ου αιωνα , το νησί ακμάζει και εντοπίζεται στον παγκόσμιο χάρτη ως οικονομική δύναμη , χάρη στα προϊόντα μεταξουργίας και την εμπορική ναυτιλία που αναπτύσσεται. Η συγκεκριμένη περίοδος θα χαρίσει στην πολιτιστική κληρονομιά της Άνδρου εκπληκτικά δείγματα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Την ίδια πορεία συνεχίζει να ακολουθεί και τους επόμενους αιώνες αφού και αργότερα παρά τα δεινά του Α’ και Β’ Παγκοσμίου Πολέμου θα κυριαρχίσει και πάλι στον τομέα της εμπορικής ναυπιλίας και της οικονομικής ευημερίας. Συγκεκριμένα, θα λάβει την δεύτερη θέση σε αριθμό νηολογήσεως πλοίων το 1939, αμέσως μετά τον Πειραιά.

Ωστόσο η κρίση του  Β’ Παγκοσμίου Πολέμου θα αγγίξει με τη σειρά της το νησί, προκαλώντας σημαντικές απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό και πλοία. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 μεγάλο ποσοστό των μόνιμων κατοίκων μεταναστεύουν από το νησί και αναζητούν μια βελτιωμένη και πιο ασφαλή ζωή στα αστικά κέντρα της πρωτεύουσας και του Πειραιά, ενώ πολλοί επέλεξαν τον δρόμο προς το εξωτερικό με ιδιαίτερη προτίμηση την Αμερική. Η κίνηση αυτή συρρίκνωσε δημογραφικά το νησί. Αργότερα, αποτέλεσε σημαντικό οικονομικό άξονα για το νησί ο τουρισμός, που πλέον αναπτύσσεται σε όλα τα νησιά της χώρας, με πρόσθετο πλεονέκτημα την πολυ εύκολη πρόσβαση και την σχετικά μικρή απόσταση από την πρωτεύουσα.  

ΣΥΝΕΤΙ

Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του οικισμού. Μία από αυτές υποστηρίζει ότι προέρχεται από τον Συνετό, τον πρώτο οικιστή που είχε ως τιμάριο την περιοχή. Ωστόσο η άποψη ότι η ονομασία που έχει δοθεί ως «Συνέτιον», λόγω του ότι την εποχή της Τουρκοκρατίας συνέτια αποκαλούνταν τα χωριά που δεν επιβαρύνονταν με τον φόρο της Δεκάτης, δεν είναι αποδεκτή. Από τον φόρο αυτό δεν ήταν απαλλαγμένο το συγκεκριμένο χωριό. Άλλες εκδοχές μιλούν για δύο παραλλαγές της ίδιας ιστορίας, που διαφορά έχουν σε ενα μόνο σημείο. Λέγεται ότι ο τουρκικός στόλος ή ο ίδιος ο Ιησούς περνώντας από το χωριό χαρακτηριστικά σχολίασαν : «ΑΣ ΕΊΝΑΙ ΤΙ». Η τελευταία εκδοχή δηλώνει ότι οι «συνετοί» κάτοικοι του χωριού μετονόμασαν τον οικισμό από αυτό τους το χαρακτηριστικό.

Σύμφωνα με δική μας μελέτη και μαρτυρίες των κατοίκων φαίνεται ότι ο οικισμός αναπτύχθηκε πρώτα κοντά στο φαράγγι , εκεί που ήταν δηλαδή πιο εύφορο το έδαφος και η πρόσβαση στο νερό ήταν πιο εύκολη. Την περιοχή αυτήν του οικισμού την ονομάσαμε Α λόγω της σημασίας της και θα γίνουν αρκετές φορές αναφορά σε αυτήν. Ορίζεται από έναν ασφαλτοστρωμένο δρόμο που καταλήγει στο πλάτωμα που σχηματίζεται δίπλα από το Λαογραφικό Μουσείο του οικισμού. Στην συνέχεια αναπτύχθηκε προς τα πάνω με δύο ισχυρές συστάδες την περιοχή Β και Γ, ενώ τα σύγχρονα σπίτια εντοπίζονται κοντά στον νέο ασφαλτοστρωμένο δρόμο που διέρχεται έξω από τον οικισμό.

Όλα τα παραπάνω και ακόμα περισσότερα εκτίθενται με λεπτομέρειες, σε έγγραφα, εικόνες και αντικείμενα πολύτιμης αξίας στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού το οποίο στεγάζεται σήμερα από το Δημοτικό σχολείο που λειτουργούσε παλαιότερα στον οικισμό. Πρόκειται για δωρεά του Ανδρέα Συγγρού και ιδρύθηκε το 1870. Το 1960-62 με έξοδα του κράτους και δωρεές από ιδιώτες και απόδημους Συνετιανούς το σχολείο επισκευάσθηκε και κατάφερε να επιτελέσει την αρχική του λειτουργία έως και το 1988. Το 2000 μετατράπηκε σε μουσείο το οποίο ιδρύθηκε από τον αείμνηστο πλοίαρχο Ε.Μ. Γιαννούλη Φακή.

(ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΞΩΚΛΗΣΣΙ ΤΟΥ ΑΗ ΓΙΑΝΝΗ)

(ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ)

_Τα εξωκκλήσια, τα καλντερίμια και οι πλακόστρωτοι οδοί του χωριού έχουν ως κηρυχθεί διατηρητέα από το Υπουργείο Πολιτισμού.

_Τα Διποτάματα είναι ένας σπάνιας μορφής οικολογικός και προστατευόμενος βιότοπος, χαρακτηρισμένος ως «Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους» και κηρύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως οικο-μουσείο.