Λαγκάδια (Τμήμα Γ)

Τοιχοποιίες

 

Ο κανόνας στην λαγκαδινή τοιχοποιία είναι η λιθοδομή.

 Οι φυσικοί λίθοι που χρησιμοποιούνται στη δόμηση με πέτρα είναι ορυκτοί, προέρχονται δηλαδή από εξόρυξη και τεχνητό τεμαχισμό πετρωμάτων. Χρησιμοποιούνται όμως ανά περίπτωση και συλλεκτοί λίθοι, που έχουν προκύψει από φυσικό τεμαχισμό πετρωμάτων. Οι λίθοι που είναι αξιοποιήσιμοι για δόμηση έχουν ομοιογενή σύσταση, και όταν σπάνε δίνουν τραχιές επίπεδες επιφάνειες. Τα χαρακτηριστικά τους αυτά, εξασφαλίζουν αντοχή σε κλιματικούς παράγοντες και χάρη στις μεγάλες επιφάνειες έδρασης, καλή σύνδεση με τους γειτονικούς λίθους.

Οι λίθοι που συναντάμε έχουν διαστάσεις περίπου 20*30*40 και ως κονίαμα χρησιμοποιείται ο πηλός. Οι εξωτερικοί τοίχοι μένουν ανεπίχριστοι, ενώ οι εσωτερικοί είναι επιχρισμένοι με ασβεστοκονίαμα.

 

Κανόνες δόμησης

 Η δόμηση λιθοδομών αρχίζει από τα βασικά σημεία των τοίχων (άκρα, γωνίες, παραστάδες) και έπεται η δόμηση του κυρίως σώματος.

 Τα λίθινα τεμάχια παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αντοχή σε θλιπτικές δυνάμεις. Γι’ αυτό η τοποθέτησή τους στοχεύει να δέχονται αν είναι δυνατόν μόνο θλιπτικές δυνάμεις.

 Όσο μεγαλύτερο το ύψος του λίθου, τόσο πιο εύκολη και η θραύση του, ενώ όταν πλησιάζει τις αναλογίες του κύβου, μεγιστοποιείται η αντοχή. Έτσι λοιπόν σε μια λιθοδομή το ύψος της μονάδας δεν πρέπει να ξεπερνά το πλάτος της.

 Επιπλέον οι λίθοι συνδέονται καλύτερα μεταξύ τους όταν κάθε κομμάτι εφάπτεται με τα διπλανά του σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια και κατα μήκος και κατά πλάτος. Τελικά το κονίαμα αποτελεί βασικό στοιχείο συναρμογής σε λιθοδομές από μη κανονικού σχήματος λίθους, ενώ η σημασία του μειώνεται ή και εξαλείφεται σε λιθοδομές από πέτρες κανονικού σχήματος.

 Οι επιφάνειες έδρασης των λίθων πρέπει να είναι κάθετες στη διεύθυνση των δυνάμεων που δέχεται η τοιχοποιία, άρα σε μια συνήθη λιθοδομή οι επιφάνειες έδρασης πρέπει να είναι οριζόντιες.

 Η μορφή των λίθων πρέπει να είναι τέτοια που να εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή προσαρμογή με τους παρακείμενους λίθους.

 Οι επιφάνειες επαφής των λίθων πρέπει να διακόπτονται εναλλάξ από στρώση σε στρώση, να μη δημιουργούνται δηλαδη στην τοιχοποιία κατακόρυφοι αρμοί, ώστε να μην έχουμε υποχώρηση.

 Δεν πρέπει να υπάρχουν κενά μεταξύ των λίθων, αλλά να περιβάλλονται από όλες τις πλευρές τους με κονίαμα.

Σε μια τοπική αρχιτεκτονική σίγουρα γίνονται υποχωρήσεις όσον αφορά στη μορφή του λίθου, καθώς πρέπει να χρησιμοποιηθούν  τα υλικά που είναι διαθέσιμα, όμως οι Λαγκαδινοί μάστορες είχαν βρει τρόπους να ενισχύουν τις οριακές λύσεις.

 

 

Πάχη λίθινων τοίχων

 Για την εύκολη μετακίνηση και χρήση των λίθων στην οικοδομή, πρέπει το μέγεθός τους να είναι περιορισμένο. Αντίθετα, για να συμπλέκονται καλά μεταξύ τους και να αυξάνει η αντοχή της κατασκευής είναι προτιμότερα μεγάλα μεγέθη. Τελικά από την παρατήρηση συμπεραίνουμε πως τα μέγιστα πάχη τοίχων τα συναντάμε σε στιβαρές κατασκευές στα υπόγεια και τα ισόγεια με πάχος έως και 73-75cm, ενώ στους ορόφους το πάχος μειώνεται στα 68-70cm. Το βάρος τους δε θα πρέπει να ξεπερνά τα 50kg, για να μπορεί ο τεχνίτης να τα χειριστεί. Λίθινος τοίχος λεπτότερος από 45cm, δεν απαντάται. Υπάρχουν όμως οι περιπτώσεις τοίχων από ξύλινο σκελετό, τον οποίο γεμίζουν με μικρές πέτρες, κονίαμα και ευτελή υλικά. Η τεχνική αυτη χρησιμοποιείται σε διαχωριστικούς τοίχους, μη φέροντες, και επιτρέπει ελαφρότερες και λεπτότερες κατασκευές.

 

Κατασκευαστικοί αρμοί

 Οι αρμοί κατασκευής είναι κάποιες φορές διακριτοί στα κτίρια που συναντήσαμε στα Λαγκάδια. Οι αρμοί αυτοί δημιουργούνται αναγκαστικά κατά τη διακοπή της ημερήσιας εργασίας, ή όταν πρόκειται να επεκταθούν καθ’ ύψος οι σκαλωσιές. Οι αρμοί κατασκευής, αν και έχουν επιφάνεια ανώμαλη, αφού οι λίθοι της τελευταίας στρώσης εξέχουν, δεν πρέπει να αποκλίνουν από μια γενική οριζόντια γραμμή(ντουζένι).

 Τέτοιοι αρμοί δημιουργούνται επίσης όταν πρόκειται να στηριχτούν σε μια λιθοδομή οριζόντια ή κεκλιμένα στοιχεία άλλων κατασκευών, όπως σενάζ, πλάκες, στέγες.

 

πηγές:

σημειώσεις που μοιράστηκαν στο μάθημα "ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ 5Α" κατά το χειμερινό εξάμηνο του ακ.έτους 2012-2013