Εξώστες και Στέγαστρα

Οι εξώστες αποτελούν το χαρακτηριστικότερο μορφολογικό στοιχείο το οποίο χαρακτηρίζει την όψη των νεοκλασικών κτηρίων. Σε αυτούς «εκτονώνονται» τα ανοίγματα των ορόφων, όπου στεγάζεται η κυρίως κατοικία. Εξώστες διαμορφώνονται στις κύριες όψεις οι οποίες βλέπουν προς το δρόμο και οι αναλογίες τους προσαρμόζονται κάθε φορά στις συνολικές αναλογίες του κτηρίου, ώστε να επικρατεί αρμονία και ευρυθμία. Το εύρος τους είναι περίπου 1 μ. και με εμβάτη αυτό, διαμορφώνεται και το μήκος στην όψη, με συνήθεις αναλογίες 1/2 και 1/3. Διαμορφώνονται από μια μονολιθική ορθογώνια σε κάτοψη μαρμάρινη πλάκα, -ή από περισσότερα μαρμάρινα τμήματα που δημιουργούν ένα ενιαίο- που στηρίζεται σε δύο ή περισσότερους κιλλίβαντες (ανάλογα με το συνολικό μήκος του εξώστη) στα άκρα.

Ο αριθμός των εξωστών στην όψη ποικίλει ανάλογα με τον αριθμό των ανοιγμάτων και κατ΄ επέκταση τις γενικές αναλογίες του κτηρίου. Έτσι, σε κτήρια στενομέτωπα διαμορφώνεται ένας κεντρικός εξώστης, ενώ σε άλλα πλατυμέτωπα τρεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, παρουσιάζεται ένας ενιαίος εξώστης, στον οποίο βαίνουν τρία ανοίγματα και εκτείνεται σε όλο το πλάτος της όψης.  

Τα φουρούσια ή κιλλίβαντες αποτελούσαν τον τρόπο στήριξης των μπαλκονιών. Κατασκευασμένοι από μάρμαρο, παρουσιάζουν σε γενικές γραμμές μια λιτή, απλοποιημένη μορφή, περισσότερο τεκτονική, που απομακρύνεται αισθητά από τα περίτεχνα αθηναϊκά φουρούσια, έργα μιας εξαιρετικής γλυπτικής τέχνης του μαρμάρου. Πλευρικά είναι επίπεδοι, διαμορφώνοντας κοιλόκυρτες επιφάνειες στο κάτω μέρος. Ως γνωστόν, αποτελούν δομικά τμήματα της τοιχοποιίας, αφού ενσωματώνονται σε αυτήν και προεξέχουν ισχυρά κατά την οριζόντιο, με σταδιακά μειούμενη «κρέμαση». Το μήκος τους εξαρτάται από τις αναλογίες μήκους και πλάτους του εξώστη που στηρίζουν (περίπου 0.90μ.).

Τα κιγκλιδώματα των εξωστών αποτελούν κομψοτεχνήματα μεταλλουργικής τέχνης. Έχουν την λεπτότητα και την ακρίβεια του γραμμικού σχεδίου και εμφανίζουν διάφορες μορφές, καθώς τα βεργία κάμπτονται σε μεγάλους και μικρούς έλικες. Αγαπητό σχήμα είναι ο κύκλος, ενώ η γεωμετρία, η συμμετρία, η τυποποίηση και η ρυθμική επανάληψη οργανώνει το συνολικό μήκος τους προσαρμόζοντάς το στο ανάλογο μήκος των εξωστών. Ο ορθοστάτες που διακρίνονται σαφώς με μικρή αύξηση του πάχους των βεργίων εντοπίζονται κυρίως στα άκρα και στη μέση και σφηνώνονται στην μαρμάρινη πλάκα του δαπέδου.

Τα μεταλλικά στέγαστρα εντοπίζονται στα νεοκλασικά κτήρια που συνδυάζουν κατοικία στον όροφο και κατάστημα το ισόγειο. Διαμορφώνονται στο ύψος του πατώματος του ορόφου και προεξέχουν ισχυρά, με σκοπό την προστασία των πελατών από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Στηρίζονται πάνω σε περίτεχνα κατασκευασμένους μεταλλικούς κιλλίβαντες, αποτελώντας ένα κομψοτέχνημα που στολίζει την όψη, χωρίς να την «βαραίνει».