Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας ενός παραδοσιακού οικισμού διαμορφώνεται από ποικίλλους παράγοντες και τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση. Αφενός μεν από τη θέση, το ανάγλυφο του εδάφους, την ιστορία του τόπου, το κλίμα, τα υλικά κατασκευής και τις τεχνικές δόμησης, αφετέρου δε από παραμέτρους κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές. Οι φάσεις ανάπτυξης του οικισμού του Γερακίου διαμορφώνουν ένα ομοιογενές σύνολο που σκαρφαλώνει στο βράχο και συνδιαλέγεται με το μεσαιωνικό κάστρο του γειτονικού λόφου. Τα κτίρια άλλοτε ασφυκτικά τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο και άλλοτε με μεγάλες αυλές να τα διαχωρίζουν, κατασκευασμένα εξ'ολοκλήρου με τοπικό λίθο είναι απόλυτα ενταγμένα στο φυσικό τοπίο. Η γραφικότητα του χωριού εντείνεται από το πυκνό οδικό δίκτυο ανηφορικών λιθόστρωτων στενών, συχνά αδιέξοδων. Οι δύο επιμέρους οικιστικές ενότητες που μελετήθηκαν, αυτή των αγροτόσπιτων και αυτή των κατοικιών “αστικού” χαρακτήρα, λειτουργούν σε συνεργασία με χαρακτηριστικά της μιας να εμφανίζονται συχνά σε παραδείγματα της άλλης. Άλλωστε, σε έναν οικισμό με διαχρονική εξέλιξη ανάλογη του Γερακίου, τίποτα δε μπορεί να ιδωθεί μεμονωμένα. Το παραδοσιακό Γεράκι διατηρείται σχετικά καλά στο σύνολό του με επεμβάσεις κυρίως στην κλίμακα των μεμονωμένων κτισμάτων. Μόνο ο παραδοσιακός ιστός έχει αλλοιωθεί σημαντικά για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες μετακίνησης με αυτοκίνητο και αυτό, κυρίως σε ό,τι αφορά την υλικότητα κι όχι τις χαράξεις των δρόμων. Θα θέλαμε, τέλος, να σημειώσουμε παραθέτοντας τα λόγια του Δημήτρη Πικιώνη πως “η πάντοτε αληθινή τέχνη του λαού είναι ικανή να γίνει θεμέλιο για το παραπέρα, για το ανώτερο. Αλάνθαστη σαν το ένστικτο, χρήσιμη, αντανακλά χωρίς η ίδια να το ξέρει μια λάμψη από τα υψηλότερα ιδανικά του ανθρώπου”.