Πεντάλοφος (Τμήμα Β)

Γενικός τύπος κατοικίας

 

Τέσσερις είναι οι παράγοντες βάσει των οποίων συγκροτήθηκε μια τυπική οικία  μιας διευρυμένης οικογένειας με σπίτια γύρω από μια αυλή:

 

  • η κάλυψη των βασικών αναγκών επιβίωσης των κατοίκων
  • η ιδιωτικότητα τους
  • η αυτοδυναμία της λειτουργίας της κατοικίας 
  • η αποθήκευση της οικογενειακής παραγωγής

 

Μεταξύ άλλων ορισμένες από τις βασικές ανάγκες είναι η αναπνοή, ο φωτισμός, η θέρμανση, η συνήθεια φαγητού, το κάθισμα, η ξεκούραση, η ανάγκη για ιδιωτικότητα. Η ανάγκη της οικογένειας για ιδιωτικότητα εξασφαλίζεται μέσω των ανοιγμάτων, της αυλής και της ψηλής μάντρας που εμποδίζει την ορατότητα από τον δρόμο. Η κατοικία είναι μια αυτόνομη μονάδα που εξασφαλίζει όλα τα απαραίτητα για την ζωή της οικογένειας μέσα σε αυτή. Η μονάδα αυτή αποτελείται από το κυρίως οικιακό κτίσμα, την αυλή της και τα δευτερεύοντα υποστηρικτικά σε αυτή κτίσματα. Οι οικονομικές ανάγκες αποθήκευσης της οικογενειακής παραγωγής έχουν ως αποτέλεσμα η κατοικία να συμπεριλαμβάνει εκτός από τους χώρους διημέρευσης της οικογένειας, χώρο για την στάβλιση των ζώων και την αποθήκευση της οικογενειακής παραγωγής. Ως αποτέλεσμα η κατοικία είχε την δυνατότητα να δέχεται προσθήκες και να προσαρμόζεται σε αλλαγές. Η ζωή ήταν μέσα στο σπίτι γι’ αυτό και είναι πλήρως εξοπλισμένο, το χωριό ήταν συνεκτικός ιστός δευτερεύουσας σημασίας.


Μετά την επανάσταση υιοθετούνται δυτικοί τρόποι στην Μακεδονία με αποτέλεσμα δυτικά στοιχεία να ενσωματώνονται στα επιμέρους κτίματα. Οι αυλές δεν βρίσκονται πλέον στο εσωστρεφές περίκλειστο χώρο αλλά τοποθετούνται στις προσόψεις των κτιρίων σε άμεση σχέση με τον δρόμο.