Γενική Εικόνα

Οι παραδοσιακοί ορεινοί οικισμοί της Ηπείρου εντάσσονται με αρμονία στο φυσικό τοπίο και καθορίζουν την διάταξη τους με βάση το ανάγλυφο της περιοχής, τις ανάγκες προστασίας από επιδρομείς, τον προσανατολισμό και τις κοινωνικές απαιτήσεις. Έτσι και οι Καλαρρύτες, με νοτιοδυτικό προσανατολισμό, δεν διαφέρουν από τα χωριά της γύρω περιοχής.

Η οχυρή θέση του τόπου, σε συνδυασμό με τις διόδους επικοινωνίας μεταξύ Θεσσαλίας και Ηπείρου, αλλά και Ακαρνανίας, είναι ένας από τους λόγους που υπάρχουν σήμερα οι Καλαρρύτες. Οι βλαχόφωνες κοινότητες, εκτός από ανάγκη για έλεγχο των εισβολών από τα Αθαμανικά Όρη, ενασχολούνταν με την κτηνοτροφία, που δημιουργούσε την επιταγή για ύπαρξη εκτεταμένων βοσκοτοπίων.

Η διάταξη του οικισμού είναι μονοκεντρική. Τα κτίρια αναπτύσσονται γύρω από την κεντρική πλατεία. Πάνω στην πλατεία βρίσκεται η δημόσια ζωή, όπως οι παραδοσιακές ταβέρνες, οι ξενώνες και το μοναδικό μπακάλικο της περιοχής. Κοντά στο κέντρο βρίσκονται τα σπίτια των πλουσιότερων οικογενειών. Η διαφοροποίηση των Καλαρρυτών, ως προς το τυπικό ηπειρωτικό ορεινό χωριό, είναι ότι η ενοριακή εκκλησία (ο Άγιος Νικόλαος) βρίσκεται λίγο απομακρυσμένη από το κέντρο τους.

Το χαμηλότερο σημείο του οικισμούαπέχει 500μ. από το υψηλότερο. Η έντονη κλίση που δημιουργείται καθορίζει την μορφολογία των κατοικιών. Στους Καλαρρύτες, τα σπίτια κάθετα στις υψομετρικές, φτάνουν έως και τους τρείς ορόφους από την μία πλευρά και ισόγεια από την άλλη. Χαρακτηριστικό γνώρισμα, η πέτρινη αρχιτεκτονική της Ηπείρου, με πετρόκτιστη τοιχοποιία και στέγη από ξύλινο σκελετό και σχιστόπλακα.