Ιστορικά Στοιχεία

Ονομασία

Το όνομα του χωριού Κερατέα , σύμφωνα με το λεξικό του Κωνσταντινίδου έχει τον εξής ορισμό :

Κερατέα = κεραία-> η οποία παράγεται από την λέξη κέρας και σημαίνει κεραία ιστού και προεξέχουσα κορυφή όρους. Επίσης από την λέξη κέρας παράγονται οι λέξεις κεραία και Κερατέα που σχετίζονται με το Κάρα δηλαδή την κεφαλή.

Η Κερατέα λοιπόν έλαβε το όνομα της από το όρος που βρίσκεται από πίσω της το οποίο η κορυφή προεξέχει ως κεραία.

Απο την αρχαιότητα εως τη Βυζαντινή περίοδο

Ανατολική Αττική

Η ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Αττικής, εως και το 5000 π.Χ. κατοικούνταν απο τους Πελάσγους. Η άφιξη άλλων ελληνικών φύλων απο τα βορειοανατολικά της ελληνικής χερσονήσου (Ίωνες, Αχαιοί και Δωριείς) επέφερε αλλαγές στην υπάρχουσα κατάσταση. Οι Ίωνες κατέλαβαν τα ανατολικά παράλια της Αττικής και την ονόμασαν Ιωνία. Στη συνέχεια, συγχωνεύτηκαν με τους Πελασγούς και έλαβαν από αυτούς τον πολιτισμό τους τον οποίο και τελειοποίησαν.

Λαυρεωτική

Στην θέση της σημερινής πόλης της Κερατέας κατά την κλασική αρχαιότητα βρίσκονταν ο δήμος Κεφαλής της Ακαμαντίδος φυλής των Αθηναίων. Έλαβε το όνομα του απο από τον πρώτο βασιλιά του αρχαίου οικισμού του Θορικού, τον Κέφαλο. Κατα την αρχαιότητα, στην Λαυρεωτική ήταν έντονη η λατρεία των Διοσκούρων, η οποία επιβεβαιώνεται και απο τα ευρύματα στην περιοχή. Ταυτόχρονα υπάρχουν ενδείξεις για λατρεία των θεών Απόλλωνα και Αφροδίτης. Μετά, ακολούθησε η Ρωμαϊκή κυριαρχία, η βυζαντινή αυτοκρατορία αλλά και οι πολυπλειθής πειρατείες, ιδιαίτερα στην περιοχή της Λαυρεωτικής.

13ος και 14ος αιώνας

Το 1204 την Αττική κατέλαβαν οι Φράγκοι, ενώ η περιοχή υπέστη μεγάλες καταστροφές με την άφιξη των Τούρκων και των Βενετών, αφήνοντας την ερημωμένη. Τα γεγονότα αυτά ακολούθησε η εγκατάσταση Αλβανών στην περιοχή, τα τέλη του 14ου αιώνα .Η πρώτη κατοίκηση των Αλβανών στην Αττική έγινε το 1382. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη της οικονομίας , μέσω της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, ενώ μειώθηκαν σημαντικά οι επιδρομές των πειρατών. Παράλληλα υπάρχουν μεσαιωνικά μνημεία δηλαδή ναοί, γέφυρες και τα υδραγωγεία, τα οποία μαρτυρούν την ακμή και την δόξα που είχε η Κεφαλή.

Εως και τις αρχές του 19ου αιώνα

Διασώζεται στα γραπτά του Γάλλου περιηγητή Andri Georges Guillet, η πληροφορία πως για μια αόριστη χρονολογικά περίοδο, λογικά κάπου μεταξύ 1456 και 1650, Αρβανήτες κάτοικοι οργανωμένοι σε διάσπαρτες συνοικίες γύρω από την Κερατέα συνενώθηκαν σε ένα μεγάλο χωριό που πρώτα ονόμασαν Καναπιτσιά και έπειτα Κερατιά. Μαρτυρίες μεγάλων ανθρώπων του χωριού αναφέρουν ότι αυτό ήταν κατοικημένο σε συνοικίες: στο Μιτροπήσι, στην Νόκα, στο Ραπανιάρι και στο Κουβαρά. Ένας δεύτερος Γάλλος περιηγητής ονόματι Σατωβριάνδ που πέρασε από την περιοχή το 1806, περιγράφει την Κερατέα ως ένα χωριό αποτελούμενο από περίπου 12 οικίες σπαρμένες στους αγρούς.

Απο τα μέσα του 19ου αιώνα εως σήμερα

Διοικητική οργάνωση

Μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας και την οργάνωση της επικράτειας σε δήμους, ολόκληρη η Λαυρεωτική αποτελούσε δήμο με έδρα την Κερατέα το 1840. Αυτός ο δήμος αργότερα χωρίστηκε στο δήμο Θορικών με πρωτεύουσα την Κερατέα και στο δήμο Σουνιέων το 1890. Λόγω έλλειψης κατοίκων το 1912 καταργήθηκε ο δήμος Θορικίων και παρέμειναν οι κοινότητες Κερατέας, Καλυβιών και Κουβαρά. Τέλος η κοινότητα έγινε δήμος το 1950 και ονομάστηκε δήμος Κερατέας. Σήμερα και με βάση το σχέδιο Καλλικράτης του 2011 η Κερατέα εντάχθηκε στο Δήμο Λαυρεωτικής με δημοτικό κέντρο το Λάυριο.

Σημερινή εικόνα οικισμού

Στη σύγχρονη ιστορία της η Κερατέα ακολουθεί μια πορεία αστικοποίησης. Έτσι σταδιακά κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα η ύπαιθρος στα περίχωρα της πόλης εγκαταλείπεται ως χώρος κατοίκησης, ενώ μειώνεται η ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα με παράλληλη διόγκωση του δευτερογενή και τριτογενή. Κατά συνέπεια μειώνονται δραματικά οι καλλιέργειες στη περιοχή. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, παρατηρείται αύξηση των αυτοκινήτων, ασφαλτοστρώσεις αλλά και αξιοποίηση των δημόσιων οικοπέδων με τη δημιουργία σχολείων, παιδικών χαρών κλπ. Στην περιοχή, επίσης, υπήρχαν τα μεταλλεία για την εξόρυξη αργύρου και μολύβδου. Αυτά αγοράστηκαν από την Ελληνογαλλική εταιρεία “Ιλαρίων Ρου και Σια” που έχτισε ένα εργοστάσιο με σκοπό να ξαναλειτουργήσει η τήξη των αρχαίων υπολειμμάτων ασημιού και μολυβιού. Λόγω αυτού δημιουργήθηκαν οι δρόμοι και ένας σιδηροδρομικός 3 χλμ. για μεταφορά των προϊόντων μέχρι το λιμάνι του Λαυρίου.Το 1982 η γραμμή επεκτάθηκε μέχρι την Αθήνα και άρχιζε από την πλατεία Λαυρίου. Σταθμοί υπήρχαν σε κάθε χωριό και σκοπός τους ήταν να μαζεύουν τους εργάτες.Το τρένο,ωστόσο, σταμάτησε το 1957.

Ακόμα ο πληθυσμός της Κερατέας παρά την μετανάστευση μεγάλου αριθμού ντόπιων στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα αυξάνεται αφού μεγάλος είναι ο αριθμός και όσων μεταναστεύουν προς την Κερατέα. Ο τρόπος ζωής σταδιακά αλλάζει σε αστικός.

Σημερα η Κερατέα αποτελεί κωμόπολη της Αττικής.