Οι παραδοσιακές κατοικίες της Κερατέας χαρακτηρίζονται από το συνήθως χαμηλό τους ύψους. Λόγω της απουσίας υψομετρικών διαφορών στην περιοχή, ο οικισμός έχει αναπτύξει έναν χαμηλό συντελεστή δόμησης. Μεταγενέστερα, ο χαρακτήρας αυτός υπέστει αρκετές αλλοιώσεις με τον τωρινό οικισμό να μην ακολουθεί πιστά την παραπάνω πορεία σκέψης.
Η κατασκευή των παραδοσιακών κατοικιών της Κερατέας βασίζεται στην χρήση και τον συνδυασμό πέτρας και ξύλου. Με την πέτρα να κυριαρχεί στην δόμηση των κατακόρυφων φερόντων στοιχείων, ο σκελετός της παραδοσιακής κατοικίας παρέμεινε και παραμένει ακόμα ισχυρός, δίνοντάς μας την δυνατότητα να μελετήσουμε την χαρακτήρα της κατοικίας απρόσκοπτα. Η διαδικασία κατασκευής ξεκινά με τις πιο λαξευμένες πέτρες τοποθετημένες στο εξωτερικό του τοίχου και τις λιγότερο λαξευμένες στο εσωτερικό, ενώ στερεωμένοι μεταξύ αυτών τοποθετούνται μικρότεροι λίθοι ακανόνιστου σχήματος και μεγέθους. Η σύνδεση των στοιχείων αυτών όπου υπήρχε αποτελούνταν από συνδετικό κονίαμα, ένα μείγμα χώματος, νερού και ασβέστη, ενώ ιδιαίτερη προσοχή δινόταν και στην σύνδεση των γωνιών της κατασκευής όπου γινόταν χρήση γωνιόλιθων σταυρωτά στην εκάστοτε γωνία με σκοπό την μέγιστη αντίσταση στις δυνάμεις του σεισμού. Επιπρόσθετα, η κατασκευή συνήθως επιχρίζεται τόσο εξωτερικά, όσο και εσωτερικά με ένα είδος ασβεστοκονίας (σοβάς).
Όπως φαίνεται και στην αξονομετρική αναπαράσταση, το ξύλο χρησιμοποιείται κυρίως στην κατασκευή κουφωμάτων, αλλά και οριζόντιων φερόντων στοιχείων, όπως αυτά της στέγης. Η κατασκευή, ακολουθεί στην ποδιά και στο πρέκι του εκάστοτε κουφώματος την λογική ενός μονοκόμματου ξύλινου δοκαριού το οποίο στηρίζει τόσο το ξύλινο κούφωμα που τοποθετείται στο πάνω μέρος του (κατώφλι), όσο και την συνέχεια της κατασκευής πάνω από το κούφωμα (ανώφλι). Το ξύλο αποτελεί επίσης κύριο υλικό κατασκευής του φορέα στήριξης της στέγης, του ζευκτού. Αποτελούμενο από δύο αμείβοντες υπό κλίση και μία οριζόντια δοκό - ελκυστήρα, το ξύλινο ζευκτό διατρέχει το σύνολο της στέγης, ενώ καλύπτεται από τεγίδες (στέγη αριστερά), λεπτότερα ξύλα ακανόνιστου σχήματος και διατομής (στέγη στο κέντρο) και λεπτές ξυλόβεργες (στέγη δεξιά). Η έδραση του ξύλινου αυτού ζευκτού στον τοίχο γίνεται με την βοήθεια ξυλοδεσιάς στην αριστερά αλλά και στην δεξιά στέγη, ενώ η μεσαία φαίνεται να δένει με την λιθοδομή χωρίς την μεσολάβηση άλλου στοιχείου. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με την στέγη στα αριστερά, το ζευκτό της δεξιάς στέγης δεν είναι ορατό από το εσωτερικό του σπιτιού καθώς ο φέρων οργανισμός της στέγης καλύπτεται από μια ξύλινη ψευδοροφή, ενώ στηρίζεται με την λογική μπαμπάς - αντιρίδες - αμείβοντες. Οι ξύλινοι αυτοί φορείς έχουν ως κάλυψη μια στρώση λάσπης η οποία λειτουργεί ως υλικό στερέωσης των κεραμιδιών στην στρώση των τεγίδων / ξυλόβεργων.
Μια ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί το μεσαίο τμήμα του κτίσματος. Το χαρακτηριστικό της καμάρας κινεί το ενδιαφέρον, καθώς όπως φαίνεται έχουν χρησιμοποιηθεί και σε αυτή την περίπτωση λαξευτές μεγαλύτερες πέτρες, σε μία στρώση, για την δημιουργία του ημικυκλικού σχήματός της. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό τόσο με το αποτύπωμα που είναι ορατό στα κτίρια δεξιά και αριστερά, όσο και τον σχεδόν γκρεμισμένο τοίχο στο μπροστινό μέρος, μαρτυρά την συνέχεια της κατοικίας μέχρι την περασιά του μπροστινού τοίχου.
Άλλες χρήσεις του ξύλου που έχουν παρατηρηθεί στον οικισμό, είναι αυτές των πατωμάτων και των κουφωμάτων, με την δεύτερη να παρατηρείται και στο παραπάνω σχέδιο.
Σε γενικότερο πλαίσιο, ο οικισμός της Κερατέας με την πάροδο των χρόνων, έχει υποστεί αρκετές επεμβάσεις οι οποίες κάνουν δύσκολη την αναγνώριση του παραδοσιακού του χαρακτήρα. Τα κτίρια τα οποία μαρτυρούν αυτόν τον χαρακτήρα είναι συνήθως ερειπωμένα, ενώ αρκετά διατηρούν ελάχιστη σημεία της ταυτότητας αυτής, αφού έχουν αλλοιωθεί μέσω επιχρισμάτων και προσθήκη κουφωμάτων νεότερης τεχνολογίας.