Πορτοσιά (είσοδος)

Πορτοσιά (είσοδος)

Οι πορτοσιές αποτελούν την μοναδική πρόσβαση στο συγκρότημα και την μοναδική επικοινωνία με το δημόσιο. Είχαν μια παρουσία δυσανάλογα μεγαλοπρεπή σε σχέση με το ταπεινό σπιτικό στο βάθος της αυλής (κι ενδεχομένως σε όλο αυτο τον εσωστρεφή χαρακτήρα της δομής να αποτελεί και τον μοναδικό τρόπο κοινωνικής προβολής). Για την τοποθέτηση της αυλόπορτας ο μαντρότοιχος δημιουργούσε εσοχή ως προς το δρόμο και κατέληγε σε δυο πεσσούς. Άλλοτε πάλι μια απλη ενίσχυση με λαξευμένα αγκωνάρια στο άνοιγμα του τοίχου αρκούσε για να δημιουργηθεί το πλαίσιο της πορτοσιάς.

Τη ξύλινη πόρτα, προστάτευε, αλλά και τόνιζε χαρακτηριστικά, δίρριχτο στέγαστρο απο πρόχειρη ξυλοκατασκευή σκεπασμένη με κεραμίδια, μια μικρογραφία δηλαδή της στέγης του σπιτιού.

Το σταθεροποιημένο φύλλο είχε πολλές φορές μια μικρότερη πόρτα ενσωματωμένη σε αυτό, απο όπου μπαινόβγαιναν οι ένοικοι και οι επισκέπτες όταν η μεγάλη πόρτα ήταν κλειστή. Εκεί στερέωναν και το ρόπτρο ή χαλκά.

Η αυλόπορτα ήταν κατασκευασμένη απο ντόπια ξύλα, σε δύο φύλλα, ένα σταθεροποιημένο με ξύλινο, ή σιδερένιο αντιστήριγμα, το κολντεμίρι κι ένα κινητό. Οι όρθιες σανίδες καρφώνονταν σε δυο-τρεις οριζόντιες με «γυφτικα» καρφιά, γερά και διακοσμητικα.

Εικόνα: Μεσόγεια-Παιανία | Η πορτοσιά είναι μεγάλη για να χωρά το φορτωμένο κάρο. Διακρίνεται η κατασεκυή της μικρής δίρριχτης στέγης, ο τρόπος που στηρίζεται στους δυο λίθινους πεσσούς, τα ξύλινα θυρόφυλλα που σταθεροποιούνται με τα σιδερένια «κολντεμίρια» και η μικρότερη, ενσωματωμένη στο ένα θυρόφυλλο, για καθημερινή χρήση

[πηγή : Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική, Τόμος Πέμπτος, Πελοπόννησος Β' - Στερεά Ελλάδα, Εκδοτικός Οίκος "Μέλισσα", σ.213, 1988]