3. Δίχωρο

3. Δίχωρο

Μια παραλλαγή στο εσωτερικό του μονόχωρου που συνηθιζόταν πολύ παλαιότερα, ιδιαίτερα στα χωριά του Κιθαιρώνα (Βίλλια), όπου το κατοικήσιμο τμήμα του χώρου,«το σπίτι», ξεχώριζε απο αυτό που χρησιμοποιούσαν για τα ζώα και τα τρόφιμα, « το φούντι-σπίτι», χάρη σε μια υπερύψωση του δαπέδου κατα 30 εκ. του μισού σχεδόν σπιτιού το οποίο στρωνόταν με κουρασάνι ή σκεπαζόταν με σανίδες. Αργότερα όταν ο διαχωρισμός έγινε με ξύλινο τοίχωμα, δημιουργήθηκαν δυο χώροι και προστέθηκε καπνοδόχος στο τζάκι.

Ο οριστικός διαχωρισμός της κάτοψης σε δυο χώρους από ένα ενδιάμεσο πέτρινο τοίχο δημιουργούσε ένα ακόμα τύπο ισόγειου σπιτιού, μια πιο εξελιγμένη μορφή που συμβατικά ονομάζουμε δίχωρο. Τυπολογικά ως προς τη κάτοψη βρίσκεται ανάμεσα στο μονόχωρο και το πλούσιο σε χώρους μακρυνάρι.

Αποτελείται απο δυο κουφώματα, δηλαδή δωμάτια που έχουν ανεξάρτητες είσόδους , τη μια πλάι στην άλλη. Εν τούτοις τα δωμάτια επικοινωνούν και εσωτερικά με μια χαμηλή πόρτα. Στο ένα δωμάτιο χτίζεται το τζάκι, ή καμινάδα, στη μέση του τοίχου της στενής πλευράς. Παράθυρα ένα ή δυο έχει μόνο ο χώρος διημέρευσης της οικογένειας. Στο δεύτερο δωμάτιο κοιμούνται τα ζωντανά.

Μια ακόμη πιο εξελιγμένη μορφή δίχωρου σπιτιού δημιουργεί η υπερύψωση, όχι μόνο του δαπέδου, αλλά και της στέγης του ενός δωματίου. Με αυτό το τρόπο τονίζεται ο αρχικά νοητός και κατόπιν πραγματικός διαχωρισμός των δυο χώρων. Όταν το υπερυψωμένο δωμάτιο λόγω της κλίσης του εδάφους αποκτήσει και κάποιο ημιυπόγειο χώρο, τότε ο συσχετισμός με τα πυργάκια που συνοδεύουν τα ισόγεια μακρυνάρια της πεδιάδας των Μεσογείων και του Θριασίου είναι αναπόφευκτος.

Χαρακτηριστικά Δίχωρου

• Διάκριση κύριας κατοικίας απο βοηθητικούς χώρους μέσω υπερύψωσης
• Αποτελείται απο δυο κουφώματα, δηλαδή δωμάτια που έχουν ανεξάρτητες είσόδους , τη μια πλάι στην άλλη. Εν τούτοις τα δωμάτια επικοινωνούν και εσωτερικά με μια χαμηλή πόρτα. Στο ένα δωμάτιο χτίζεται το τζάκι, ή καμινάδα, στη μέση του τοίχου της στενής πλευράς. Στο δεύτερο δωμάτιο κοιμούνται τα ζωντανά.
• Παράθυρα ένα ή δυο έχει μόνο ο χώρος διημέρευσης της οικογένειας.
• Υπερύψωση δαπεδου κατα 30 εκ. κυρίως σπιτιού σε σχέση με φούντι σπίτι – για ζώα ή αποθήκη για τρόφιμα. | υπερύψωση, όχι μόνο του δαπέδου, αλλά και της στέγης του ενός δωματίου. Με αυτό το τρόπο τονίζεται ο αρχικά νοητός και κατόπιν πραγματικός διαχωρισμός των δυο χώρων (εικ. 37) | Όταν το υπερυψωμένο δωμάτιο λόγω της κλίσης του εδάφους αποκτήσει και κάποιο ημιυπόγειο χώρο, τότε ο συσχετισμός με τα πυργάκια που συνοδεύουν τα ισόγεια μακρυνάρια είναι αναπόφευκτος. (Ωστόσο πυργάκια και χαγιάτι)
• Τζάκι και καμινάδα σε χώρο διημέρευσης της οικογένειας

Εικόνα : Πάνακτο – Χαρακτηριστική διαμόρφωση «δίχωρου» σπιτιού. Η διαφοροποίηση στα ύψη του σπιτιού και του στάβλου τονίζει τη διαφορετική τους λειτουργία και σημασία.

[πηγή : Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική, Τόμος Πέμπτος, Πελοπόννησος Β' - Στερεά Ελλάδα, Εκδοτικός Οίκος "Μέλισσα", σ. 227, 1988]