Ιστορικά Στοιχεία

Η Τσακωνιά σήμερα αποτελείται από τα χωριά Πραστός, Καστάνιτσα, Σίταινα, Βασκίνα, Άγιος Ανδρέας, Τυρός, Σαπουνακαίικα, Μέλανα, Πραγματευτή, Σαμπατική, Λεωνίδιο.

Η ανθρώπινη παρουσία εντοπίζεται ήδη από την περίοδο των Πρωτοελλαδικών χρόνων και φτάνει έως τους Ρωμαικούς χρόνους. Αρχαιολογικά  στοιχεία όπως θολωτοί τάφοι, κεραμικά, νομίσματα στην ευρύτερη περιοχή  του Λεωνιδίου και του Τυρού καθώς και τα κατάλοιπα του αρχαίου λιμένα στην Πλάκα επιβεβαιώνουν το παραπάνω, τουλάχιστον για τις περιοχές της Πλάκας ,των Πουλίθρων και της Παλιόχωρας.

Όσον αφορά την προέλευση και την ιστορία του ονόματος, δεν υπάρχουν επαρκείς πηγές για να συναχθούν σαφή συμπεράσματα. Πρώτη αναφορά του γίνεται το 10^ο αι. από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ’ τον Πορφυρογέννητο. Μία δεύτερη αναφορά γίνεται τον 16^ο αι. από τον πάστορα Stephen Gerlach που αναφέρει σε επιστολή του την  ύπαρξη  «αυτόχθονου, ιδιώτυπου γλωσσικού ιδιώματος» στην Τσακωνιά. Στη συνέχεια, το 1668 ο Τούρκος περιηγητής Evliya Celebi αναφέρεται στη βραχώδη και δασωμένη περιοχή της Τσακωνιάς όπου ζουν 10.000 Έλληνες «η γλώσσα των οποίων αποτελεί ιδιαίτερη διάλεκτο, που δεν μπορεί ο καθένας να την καταλάβει χωρίς τη βοήθεια διερμηνέα.

 Γραπτές πηγές και χαρτογραφήσεις από την περίοδο των Φράγκων παρουσιάζουν την Τσακωνιά να εκτείνεται  σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από τη σημερινή και να φτάνει ως τη Λακωνία. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, οι τσάκωνες αγωνίστηκαν στο πλευρό των Βυζαντινών ενάντια στους εισβολείς ξεφεύγοντας στις πλαγιές του Πάρνωνα, δημιουργώντας εκεί νέες εστίες.

Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, η περιοχή της Τσακωνιάς πέρασε σε ενετικά χέρια ως το 1715, οπότε καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Οι Τσάκωνες διακρίθηκαν για τους αγώνες τους ιδιαίτερα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821. Μετά την Επανάσταση, το Λεωνίδιο, απορρόφησε εκτός από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του Πραστού, όλους τους εύπορους, τους λόγιους και όσους ασχολούνταν με την πολιτική.