Ιδιωτικοί Ελεύθεροι Χώροι και Αυλές

Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της κρητικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, ζωτικής σημασίας στην καθημερινότητα των ανθρώπων, είναι ο χώρος της αυλής. Ιδίως το καλοκαίρι πολλές από τις  λειτουργίες του σπιτιού μεταφέρονται και εξωτερικά, στην αυλή, όπως το μαγείρεμα ή το πλύσιμο. Το σχήμα και οι διαστάσεις της αυλής δεν είναι σταθερές καθώς καθορίζονται κάθε φορά από το μέγεθος του κτηρίου και το σχήμα του οικοπέδου στο οποίο βρίσκεται.

Στην Πολυρρήνια παρατηρείται συχνά -λόγω της μικρής απόστασης μεταξύ των κτηρίων- η υπερύψωση των αυλών σε ψηλότερο επίπεδο από αυτό του δρόμου κυρίως επί γειτονικών δωμάτων (σημειώνεται πως οι ιδιοκτήτες σε αυτές τις περιπτώσεις συνδέονται με οικογενειακούς δεσμούς). Με βάση αυτό, θα μπορούσαμε να διαχωρίσουμε τρεις κατηγορίες αυλών σύμφωνα με το επίπεδό τους συγκριτικά με αυτό του δρόμου.

• Όπως αναφέρθηκε, υπάρχουν αρκετές υπερυψωμένες αυλές σε σχέση με το δρόμο, είτε αυτές είναι δώματα για διπλανές κατοικίες είτε όχι. Στην δεύτερη περίπτωση διαχωρίζονται από το δρόμο συνήθως με φαρδιά σκαλοπάτια.
• Επίσης, καταγράφηκαν αυλές συνεπίπεδες με το δρόμο, στις οποίες σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το όριό τους προς αυτόν. Ως επί το πλείστον πρόκειται για τοίχο μικρού ή μεσαίο (πεζούλι) ύψους περιμετρικά της αυλής.
• Τέλος, υπάρχουν περιπτώσεις αυλών υποβαθμισμένων σε σχέση με το επίπεδο του δρόμου, κυρίως λόγω του έντονου φυσικού αναγλύφου της περιοχής (αναλημματικός τοίχος).

Άλλη μία ενδιαφέρουσα κατάταξη των αυλών σχετίζεται με την εσωτερική διαβάθμισή τους σε επίπεδα.

• Αρχικά, υπάρχουν αυλές που εκτείνονται σε ένα και μόνο επίπεδο, οι οποίες είναι και οι περισσότερες. Πρόκειται συνήθως για χώρους μικρού μεγέθους, είτε μπροστά από την είσοδο του κτηρίου (αυληδάκι) ως μία από τις αυλές του, είτε ως κεντρική αυλή.
• Κάποιες, διαβαθμίζονται σε δύο επίπεδα για να καλυφθεί η υψομετρική διαφορά που τυγχάνει να υπάρχει στο οικόπεδο λόγω έντονου αναγλύφου.
• Παρατηρήθηκαν επίσης αυλές σε τρία διαφορετικά επίπεδα, μα αυτές ανήκουν σε συγκροτήματα τριών ή τεσσάρων κατοικιών και διαμορφώνονται έτσι για την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής ιδιωτικότητας.