Δημητσάνα (Τμήμα Γ)

Τοιχοποιίες

ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΕΣ

Η δομή των λιθοδομών αποτελείται από ντόπιες πέτρες(προβατίνα, βολάρι) και έχουν πάχος 90 - 100 εκ. στη βάση των κτισμάτων και 50 - 70 εκ στην τελευταία στάθμη τους. Τα μονώροφα κτίσματα έχουν κατά μέσο όρο πάχος τοίχου 50-60 εκ. 

Περιμετρικά οι τοιχοποιίες φέρουν ξύλινες ενισχύσεις, τις λεγόμενες ξυλοδεσιές από ανθεκτικά ξύλα όπως δρυ ή κέδρο πάχους 10 εκ. Τοποθετούνται είτε μέσα απ τις 2 παρειές της λιθοδομής, ώστε να είναι φανερές, είτε "κρυμμένες" (σε μικρό βάθος) στο εσωτερικό της λιθοδομής. Οι ξυλοδεσιές συνδέονται μεταξύ τους μέσω κάθετων ξύλων , τις κλάπες ανα 1 μ. Όταν οι κλάπες αυτές εξέχουν από την εξωτερική παρειά του τοίχου, ονομάζονται λύκοι (λαΐκός οικοδομικός όρος). Στη Δημητσάνα μετά την Επανάσταση, άρχισαν να αποκεφαλίζουν τους λύκους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες στη στατικότητα του κτιρίου. Στην περίπτωση που οι ξυλοδεσιές είναι "κρυμμένες", η σύνδεση μεταξύ τους γίνεται μέσω των κλειδιών, μεταλλικών δηλαδή στοιχείων που είναι εμφανή στην εξωτερική παρειά του  τοίχου.

Στα πετρόχτιστα σπίτια λαξεύονται τα αγκωνάρια στις γωνιές τους, τα πρεκια, οι ποδιές των κουφωμάτων, τα ανακουφιστικά τόξα των ανοιγμάτων, οι λαμπαδιές ώστε να εδράζεται καλύτερα η μία πέτρα πάνω στην άλλη.

Τα τζινέτια είναι μεταλλικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται για τη στήριξη της κάσας πάνω στο θύρωμα, ενώ αποτελούν και αισθητική λεπτομέρεια του κτιρίου. 

ΠΑΤΩΜΑΤΑ

Περιμετρικά στην λιθοδομή εδράζεται στρωτήρας (7*7 εκ.) . Ο Φ.Ο των πατωμάτων διαμορφώνεται απο τα πατερά ή αλλλιώς πατόξυλα(12*20εκ.) τα οποία τοποθετούνται εγκάρσια ως προς τον μεγάλο άξονα του κτιρίου ανά 50-60 εκ. Στην τοιχοποία εδράζονται σε εσοχή που διαμορφώνεται απο τη μείωση του πάχους της λιθοδομής και καρφώνονται πάνω στην ξυλοδεσιά(στρωτήρα), ενώ από την άλληεδράζονται πάνω στον ποταμό , δηλαδή ένα εγκάρσιο ξύλινο δοκάρι (15*15 εκ.)που είναι φωλιασμένο στον τοίχο και από τις δύο άκρες. Οι ποταμοί, χρησιμοποιούνται μόνο όταν το άνοιγμα που πρέπει να καλυφθεί είναι μεγαλύτερο από 3 μ., ενώ αποφεύγονται όπου υπάρχει ημικυλινδρικός θόλος, η ράχη του οποίου εξυπηρετεί την στήριξη του πατώματος.

Σε ορισμένες περιπτώσεις,ανάλογα με το μήκος του ανοίγματος που πρέπει να καλυφθεί,το δοκάρι εδράζεται πάνω σε ξύλινο υποστύλωμα, μέσω ξύλινου μαξιλαριού.

Στη συνέχεια πάνω στις δοκούς του πατώματος καρφώνονται σανίδες (3*15 εκ.), οι οποίες διαμορφώνουν το τελικό δάπεδο.

ΣΤΕΓΕΣ

Εντοπίζονται 4 τύποι στέγης στον οικισμό :

σε κτίσματα ορθογώνιας κάτοψης δίριχτη , τρίριχτη και τετράριχτη (συνηθέστερος τύπος που συναντάται στο συγκεκριμένο οικισμό)  και σύνθετη στέγη σε κτίσματα κάτοψης σχήματος ''γάμμα''

Ο φέρων οργανισμός της στέγης είναι κατασκευασμένος από ξύλο και αποτελείται από ζευκτά.

ΘΟΛΟΙ

Διακρίνονται 2 βασικές κατηγορίες θόλων ανάλογα με τον τρόπο κατασκευής τους:

1. Οι θόλοι που χτίζονται παράλληλα με την τοιχοποιία και ενσωματώνονται στον τοίχο. 

2. Οι θόλοι κτίζονται σε δεύτερη φάση από την τοιχοποιία και οι γενέτειρες τους ξεκινούν από το ύψος του δαπέδου. Αυτό το είδος των θόλων συναντάται περισσότερο στο εσωτερικό των σπιτιών, στο χώρο του ισογείου που ήταν συνήθως ο στάβλος.

 

ξυλοδεσιές και ο τρόπος σύνδεσής τους
ξυλοδεσιές και ο τρόπος σύνδεσής τους
οι λύκοι που συγκρατούν τις ξυλοδεσιές
οι λύκοι που συγκρατούν τις ξυλοδεσιές
εμφάνιση κλειδιών στην τοιχοποιία
εμφάνιση κλειδιών στην τοιχοποιία
τα τζινέτια συγκρατούν το κούφωμα
τα τζινέτια συγκρατούν το κούφωμα