Καλαρρύτες (Τμήμα Α)

Χρήσεις Κτισμάτων Οικισμού

Χάρτης Χρήσεων ΓηςΧάρτης Ορόφων ΚτιρίωνΣκίτσο της ΚασερίαςΣκίτσο της θολωτής βρύσης

Στο μεγαλύτερο μέρος του οικισμού υπερισχύει η κατοικία, ως χρήση των κτισμάτων της περιοχής.

Οι κατοικίες, τις περισσότερες μέρες του χρόνου, ερειπώνουν. Βρίσκουν, όμως, πάλι ζωή την καλοκαιρινή περίοδο, ενώ πολύ κάτοικοι επιστρέφουν στις γιορτές του χωριού για τα παραδοσιακά πανηγύρια που λαμβάνουν χώρα.

Φτάνοντας στον οικισμό από τα Ιωάννινα, στην είσοδο Γκόντρο, υπάρχει ένα κατάστημα εστίασης και ένας από τους τρείς ξενώνες των Καλαρρυτών. Γύρω από την Κεντρική Πλατεία υπάρχει διαφοροποιήση ως προς την χρήση της γης, καθώς εκεί συγκεντρώνονται οι παραδοσιακές ταβέρνες και οι υπόλοιποι ξενωνές φιολοξενίας, αλλά και το μοναδικό μπακάλικο του χωριού. Το παλιό Κοινοτικό Γραφείο και το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης ξεχωρίζουν με την ιδιέταιρη αρχιτεκτονική τους και το παραδοσιακό τους χαρακτήρα. Πίσω από την πλατεία, βρίσκεται το παλιό σχολείο της περιοχής, που πλέον λειτουργεί ως Μουσείο Ιστορίας και Λαογραφίας των Καλαρρυτών και Συνεδριακό Κέντρο. Στις παρυφές του οικισμού, κοντά στην είσοδο Τσιόρα, τοποθετούνται οι δύο ναοί του οικισμού, ο Άγιος Νικόλαος και η Αγία Τριάδα. Τέλος, στην βορινότερη είσοδο "Πλάκα" υπάρχει η θολωτή βρύση του Παράσχη και το παλιό τυροκομείο, ή "κασερία" όπως το ονόμαζαν, σήμερα εγκαταλελειμένο. 

Ειδότερα, το σχολείο, η κεντρική πλατεία, ο Ναός του Νικολάου και το τυροκομείο και η βρύση αποτελούν τοπόσημα της περιοχής. 

Ως προς τα αρχιτεκτονικά τους στοιχεία, το σχολείο και η πλατεία ακολοθούν την τυπική αρχιτεκτονική του οικισμού.Κυρίαρχεί η πέτρα ως υλικό και η φέρουσα τοιχοποιία ως δομικό σύστημα. Οι ανοιχτοί χώροι πάλι διαμορφώνονται με πέτρινα στοιχεία. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στην πλατεία έχει δημηιοργηθεί ένα κερκίδωμα λίθινο, με σκοπό τόσο την φιλοξενία των ανθρώπων, όσο και την γεφύρωση της υψομετρικής διαφοράς του κυρίου μέρους της πλατείας με το ανώτερο. 

Τα υπόλοιπα ανεφερθέντα ως τοπόσημα παρεκλίνουν ως προς την αρχιτεκοντική τους. Χρησιμοποιούν την πέτρα σε καμπύλες όμως μορφές. Έτσι, δηλώνουν την διαφόροποίηση τους αλλά και την αξία τους (κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική) και μέσω της μορφής τους.