Αντιπροσωπευτικοί Τύποι

Τα κτήρια του οικισμού του Βελημαχίου μπορούν να διαχωριστούν σε διάφορους τύπους ανά κατηγορία ανάλογα με τις ιδιότητες τους. Όσον αφορά τις χρήσεις γης, η πλειοψηφία των κτηρίων αποτελούν κατοικίες ενώ υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα διαφορετικών χρήσεων, όπως αποτυπώνονται στο χάρτη παρακάτω. Συγκεκριμένα, εντοπίζονται 2 καταστήματα που λειτουργούν καθόλη τη διάρκεια του έτους και εξυπηρετούν τόσο τους μόνιμους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες του χωριού, ενώ σήμερα το Σχολαρχείο και το νέο σχολείο έχουν αφεθεί σε αχρηστία. Το ιατρείο του κ. Αποσκίτη  λειτουργεί δύο φορές την εβδομάδα και χρησιμοποιείται και από τον ίδιο το γιατρό ως κατοικία, τις ημέρες που διαμένει στο χωριό. Επίσης υπάρχουν  δύο εκκλησίες στο βόρειο και το νότιο άκρο του χωριού και η κεντρική εκκλησία στην πλατεία του χωριού που χρησιμοποιείται δύο Κυριακές του μήνα για τη Λειτουργία.

Όσον αφορά τις μορφές στέγασης, μπορεί να αναφερθεί ότι τα κτήρια κατά 50% περίπου καλύπτονται, με τρίριχτη ή με τετράριχτη στέγη. Η κατασκευή της τρίριχτης στέγης αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο για την περιοχή της Γορτυνίας και για το Βελημάχι πιο συγκεκριμένα, καθώς στο κεντρί της τρίριχτης στέγης σχηματίζεται το τζάκι με την καμινάδα του. Κάποια δείγματα δίριχτης στέγης παρουσιάζονται σε κτήρια δευτερευουσών λειτουργιών, ενώ εντοπίζονται και δύο κτήρια με επίπεδο δώμα. 

Τα περισσότερα κτήρια, όπως φαίνεται στον αντίστοιχο χάρτη, είναι διώροφα. Αυτός ο χαρακτηρισμός υποδηλώνει τον κυρίαρχο τύπο κτηρίου στο Βελημάχι, δηλαδή το ανωγοκάτωγο. Αυτός ο τύπος περιλαμβάνει το κατώι- ημιυπόγειος χώρος αποθήκευσης ή φύλαξης των ζώων, και το ανώι- κύριος χώρος διημέρευσης. Ωστόσο, εμφανίζονται και αρκετά ισόγεια κτίσματα, ενώ υπάρχει ένα μοναδικό δείγμα τριώροφου κτηρίου, το Σχολαρχείο.