Ιδιωτικοί Ελεύθεροι Χώροι - Αυλές

Το Βελημάχι κτισμένο στην πλαγιά του όρους χαρακτηρίζεται από την έντονη παρουσία του φυσικού στοιχείου και την αραιή δόμηση. Η χωρίς μεγάλο βάθος ιστορία του χωριού καθόρισε τη μορφή του και την τυχαία σχεδόν τοποθέτηση των κτιρίων πάνω στο κεκλιμένο έδαφος. Δεν εντοπίζεται διάκριση του χωριού σε γειτονιές με διαφορετικές ονομασίες ούτε οικιστικά σύνολα άλλου τύπου. Ωστόσο, περπατώντας κανείς μέσα στο χωριό αντιλαμβάνεται γειτονιές μικρότερης κλίμακας, διάσπαρτες στον χώρο που χαρακτηρίζονται από την πύκνωση των κατοικιών.

Οι μετακινήσεις στο εσωτερικό του οικισμού γίνονται κυρίως μέσω στενών κεκλιμένων δρόμων (χωμάτινων ή τσιμεντοστρωμένων), που ουσιαστικά αποτελούν τα όρια των ιδιοκτησιών. Η σχέση μεταξύ δημόσιου ελεύθερου χώρου και ιδιόκτητου είναι σαφής τις περισσότερες φορές και οριοθετείται με τη χρήση μαντρότοιχου χαμηλού ύψους ή κιγκλιδώματος . Κάθε ιδιοκτησία σχεδόν περιλαμβάνει τον κτισμένο της χώρο (οικία), την αυλή της και ελεύθερο χώρο. Η αυλή συνήθως είναι πλακοστρωμένη αλλά δε διαθέτει κανένα παραπάνω είδος εξοπλισμού. Επιπλέον, παρατηρούνται ελεύθεροι χώροι μεγάλης έκτασης στην περίμετρο των οικιών που, όταν η ιδιομορφία του εδάφους το απαιτεί, διαμορφώνονται με λίθινους αναβαθμούς. Έτσι, κάθε οικία έρχεται σε άμεση οπτική επαφή με το πράσινο στοιχείο και το δρόμο, ενώ και η επικονωνία μεταξύ τους είναι ευθής και γρήγορη.