Υφιστάμενο Νομοθετικό Πλαίσιο

Η Μεσσαριά, το 1988 χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός οικισμός. Έτσι, κάθε μελέτη και κατασκευή, ελέγχεται από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της Άνδρου είναι ότι όλα τα εκκλησάκια έχουν χαρακτηριστεί μνημεία και οι μελέτες που βρίσκονται σε ζώνη προστασίας τους ελέγχονται και από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Σύμφωνα με το Άρθρο 2 του ΠΔ 17-6-1988 - ΦΕΚ 504/Δ/14-7-1988

1.Όροι και περιορισμοί δόμησης :

1. Η αρτιότητα έχει καθοριστεί με Απόφαση Νομάρχη. Το ελάχιστο εμβαδόν των νέων οικοπέδων στην Μεσσαριά μπορεί να είναι κατά περίπτωση 1 στρέμμα ή 2 στρέμματα, (για τις ιδιοκτησίες, πού έχουν πρόσωπο στην επαρχιακή οδό και την παρακαμπτήριο της).

2. Κατά παρέκκλιση θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα οικόπεδα, εφόσον ήταν άρτια και οικοδομήσιμα, είτε κατά κανόνα είτε κατά παρέκκλιση σύμφωνα με τις διατάξεις που ίσχυαν κατά την ημέρα δημοσίευσης του παρόντος διατάγματος.

3. Επίσης θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα οικόπεδα εφόσον κατά την ημέρα δημοσίευσης του παρόντος διατάγματος έχουν ελάχιστο εμβαδόν τριακόσια τετραγωνικά μέτρα, ελάχιστο πρόσωπο δώδεκα μέτρα και έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο ή σε χώρο που έχει τεθεί σε κοινή χρήση.

4. Οικόπεδο που δεν έχει πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο ή σε χώρο που έχει τεθεί σε κοινή χρήση, για να είναι οικοδομήσιμο πρέπει για τις περιπτώσεις 1α και 1γ να τεθεί σε κοινή χρήση με συμβολαιογραφική πράξη, έκταση στη συγκεκριμένη θέση για τη δημιουργία κοινόχρηστου χώρου συνολικού πλάτους τουλάχιστον 4 μέτρων και μήκους τουλάχιστον 13 μέτρων κατά μήκος των ορίων του οικοπέδου, που να συνδέει το οικόπεδο με το υφιστάμενο σε κοινή χρήση δίκτυο κυκλοφορίας του οικισμού.

2.Συντελεστής δόμησης και μέγιστο ποσοστό κάλυψης οικοπέδων

Η συνολική επιφάνεια ορόφων του κτηρίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 400 μ² .

Κατ' εξαίρεση για τουριστικές εγκαταστάσεις η συνολική μέγιστη επιφάνεια ορόφων του κτιρίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 800 μ² .

3. Επιβάλλεται η διάσπαση των όγκων των κτιρίων μέχρι τον πλήρη διαχωρισμό τους σε περισσότερα του ενός κτίρια όταν προκύπτει επιφάνεια κτιρίου μεγαλύτερη των 240 μ² .

Του περιορισμού αυτού εξαιρούνται τα κτίρια κοινής ωφέλειας.

Σε περίπτωση διαχωρισμού των κτιρίων η μεταξύ τους απόσταση ορίζεται σε 2,50 μέτρα τουλάχιστον.

4.Ο μέγιστος αριθμός ορόφων των κτιρίων ορίζεται σε δύο με μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος αυτών, επτά και μισό μέτρα, μετρούμενο από την γύρω φυσική ή τεχνητή στάθμη εδάφους.

Λόγω μεγάλης κλίσης εδάφους επιτρέπεται η μία μόνο πλευρά του κτιρίου να έχει ύψος οκτώ και μισό μέτρα από το φυσικό ή τεχνητό έδαφος.

Πάνω από το ύψος αυτό επιτρέπεται μόνο η κατασκευή καπνοδόχου και η κατασκευή της στέγης όπου αυτή επιβάλλεται από τις διατάξεις του παρόντος διατάγματος.

5.Επιβάλλεται η κατασκευή στέγης με κλίση μικρότερη των 30º εφόσον το νεοανεγειρόμενο κτίριο βρίσκεται σε περιοχή που επικρατούν στέγες.

6.Σε περιπτώσεις επισκευών, ανακατασκευών, αποκαταστάσεων των υπαρχόντων κτιρίων ή ερειπίων σε όλους τους αναφερόμενους οικισμούς και εφόσον το επισκευαζόμενο ή ανακατασκευαζόμενο κτίριο στεγαζόταν με στέγη, επιβάλλεται η ανακατασκευή της στέγης.

7. Απαγορεύεται η εκτέλεση κάθε οικοδομικής εργασίας μετά την κατασκευή του φέροντα οργανισμού και των τοιχοποιιών αν δεν κατασκευασθεί η στέγη, όπου αυτή επιβάλλεται.

Δεν υπάρχει υποχρέωση κατασκευής στέγης σε τμήμα του ισογείου διωρόφου οικοδομής, εφόσον αυτό χρησιμοποιηθεί ως ανοικτός εξώστης.

8.Η τοποθέτηση του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο γίνεται με τα παρακάτω κριτήρια:

1. να μην βλάπτεται ο πολεοδομικός ιστός του οικισμού

2. να προστατεύονται βασικά σημεία θέας των κοινοχρήστων χώρων

3. να προστατεύεται κατά το δυνατόν η θέα των ομόρων οικοπέδων

4. να μη διαμορφώνονται υποβαθμισμένοι ελεύθεροι χώροι ανάμεσα σε όμορες ιδιοκτησίες.

Η Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) εγκρίνει τη θέση του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο και μπορεί να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς τη μορφή του όγκου των κτιρίων.

9.

1. Σε οικισμό ή τμήμα οικισμού χωρίς εγκεκριμένο σχέδιο, ως γραμμή δομήσεως ορίζεται το κοινό όριο μεταξύ των οικοπέδων και των κοινόχρηστων χώρων

2. Εάν η υφιστάμενη κατάσταση έχει δημιουργήσει κανόνα ως προς τη θέση της γραμμής δόμησης των κτιρίων, το νέο κτίριο μπορεί να τοποθετηθεί στη διαμορφωμένη οικοδομική γραμμή

10. Απαγορεύεται η κατασκευή κτιρίων σε υποστυλώματα (PILOTIS) και η τοποθέτηση λυομένων οικίσκων. Απαγορεύεται η ολοκλήρωση των οικοδομικών εργασιών (επιχρίσματα, χρωματισμοί) στον όροφο διαφόρων κτιρίων πριν την ολοκλήρωση και της φάσης των εξωτερικών επιχρισμάτων στο ισόγειο.

11.

1. Τα κουφώματα στις όψεις του κτιρίου οφείλουν να τηρούν την αναλογία ύψους προς πλάτος 1,5/1 ή 2/1 τα παράθυρα και 2,5/ 1 ή 3/1 οι πόρτες. Τυχόν διαμορφωμένα παραδοσιακά μορφολογικά στοιχεία πάνω από τα κουφώματα (υπέρθυρα, φεγγίτες) δεν συμπεριλαμβάνονται στην παραπάνω συνολική αναλογία ύψους – πλάτους του κουφώματος

2. Τα κουφώματα των κτιρίων πρέπει να είναι ξύλινα και ειδικότερα:

• Τα εξώφυλλα είναι ταμπλαδωτά, καρφωτά (σανιδωτά) ή περσιδωτά (γαλλικά ή γερμανικά) ανάλογα με τα επικρατούντα παραδοσιακά πρότυπα του άμεσου περιβάλλοντος του κτιρίου

• Τα τζαμιλίκια των παραθύρων υποδιαιρούνται με 2 τουλάχιστον καΐτια κατά την έννοια του ύψους. Η υποδιαίρεση αυτή δεν ισχύει για τους φεγγίτες.

3. Τα ανοίγματα των καταστημάτων πρέπει να είναι περιορισμένων διαστάσεων και τα κουφώματα να είναι ανάλογης κατασκευής και με τα ίδια υλικά με τα υπόλοιπα κουφώματα του κτίσματος

4. Τα εξωτερικά κουφώματα των κτιρίων επιβάλλεται να είναι μονόχρωμα.

12. Επιτρέπεται η κατασκευή ανοικτών εξωστών σε πρόβολο μετά από έγκριση της ΕΠΑΕ μεγίστου πλάτους 1 μέτρου και συνολικού μήκους όχι μεγαλύτερου από το 1/3 του μήκους της όψης του κτιρίου. Το μέγιστο μήκος κάθε εξώστη ορίζεται σε 2,5 μέτρα. Απαγορεύονται οι γωνιακοί εξώστες σε πρόβολο. Τα στηθαία των εξωστών είναι κτιστά, ξύλινα ή σιδερένια.

13.Απαγορεύεται η κατασκευή προστεγασμάτων (μαρκίζων).

14. Τι ελάχιστο πάχος των τοξοτών κατασκευών ( βόλτα ή καμάρες) ορίζεται σε 0,50 μέτρα.

15. Οι ανοικτές κλίμακες προσαρμόζονται στα παραδοσιακά πρότυπα του περιβάλλοντος σε ότι αφορά τη μορφή, τα υλικά, τον τρόπο κατασκευής και τους χρωματισμούς και δεν προσμετρούνται στο συντελεστή δόμησης του οικοπέδου.

16. Η τελική επεξεργασία των εξωτερικών όψεων των κτιρίων διαμορφώνεται κατά τα παραδοσιακά πρότυπα από απόψεως υλικού και τρόπου κατασκευής.

17. Επιτρέπεται η προεξοχή στην όψη κατά 0,10 – 0,15 της πέτρινης επίστρωσης του στηθαίου και η δημιουργία λίθινης διακοσμητικής ζώνης κατά μήκος της όψης του κτιρίου στη στάθμη του πρεκιού των κουφωμάτων, εφόσον τα μορφολογικά αυτά στοιχεία συναντώνται στον οικισμό. Επίσης επιτρέπονται τα παρακάτω λειτουργικά και μορφολογικά στοιχεία, εφόσον συναντώνται κατά κανόνα στις οικοδομές του άμεσου περιβάλλοντος του κτιρίου:

1. ανοικτές κλίμακες

2. στοές

3. τοίχοι αντιστήριξης

4. κόγχες

5. πέργκολες

6. ειδικές αρχιτεκτονικές προεξοχές

Τα παραπάνω στοιχεία οφείλουν να προσαρμόζονται στα παραδοσιακά πρότυπα του άμεσου περιβάλλοντος της οικοδομής.

18. Οι περιφράξεις των οικοπέδων κατασκευάζονται από τοιχοποιία που σε περίπτωση λιθοδομής μπορεί να παραμείνει ανεπίχριστη, ενώ σε περίπτωση χρήσης άλλου υλικού (οπτόπλινθων, τσιμεντοπλίνθων) επιχρίζεται υποχρεωτικά. Οι αυλόθυρες των περιφράξεων αυτών κατασκευάζονται από υλικά, μορφή και ύψος σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα.

19. Για το χρωματισμό των όψεων των κτιρίων χρησιμοποιείται υδρόχρωμα λευκό. Επιτρέπεται σε μικρή αναλογία, η πρόσμιξη γαλάζιου χρώματος που δεν αλλοιώνει τον επικρατούντα λευκό χρωματικό τόνο του κτιρίου.

Ο χρωματισμός εσοχών, στοιχείων , τμημάτων ή ολόκληρου του κτιρίου με χρώμα πλην του λευκού, υπόκειται στην έγκριση της ΕΠΑΕ.

Η χρήση μαρμαροκονίας στη σύνθεση των επιχρισμάτων των εξωτερικών όψεων του κτιρίου επιτρέπεται μόνο σε νεοκλασικού ρυθμού κτίρια και μετά από έγκριση της αρμόδιας ΕΠΑΕ.

20. Απαγορεύεται η τοποθέτηση πετασμάτων (τεντών) σε οποιουσδήποτε χώρους, πλην των ισογείων χώρων παραμονής ατόμων των κέντρων αναψυχής, εστιατορίων κλπ κατά την κρίση της ΕΠΑΕ από άποψη μορφής, χρώματος, υλικού.

21.Απαγορεύεται η τοποθέτηση κάθε είδους φωτεινών επιγραφών και διαφημίσεων σε οποιαδήποτε θέση των ακινήτων στους οικισμούς καθώς και σε ικριώματα μέσα στο χώρο των οικοπέδων ή μπροστά από αυτά.

Επιτρέπονται μόνο επιγραφές περιορισμένων διαστάσεων που πληροφορούν για τη χρήση των χώρων του κτιρίου και οι οποίες τοποθετούνται σε θέση που δεν καλύπτουν ή αλλοιώνουν τη μορφή του κτιρίου, κατά την κρίση της ΕΠΑΕ.

22. Για τη διαμόρφωση ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων, επιτρέπονται μόνο οι απολύτως αναγκαίες εκσκαφές

Σε περίπτωση κεκλιμένου εδάφους, επιτρέπεται η διαμόρφωση του οικοπέδου με αναλημματικούς τοίχους ή πρανή μεγίστου ύψους ενάμιση μέτρου. Για μεγαλύτερο ύψος απαιτείται η γνώμη της ΕΠΑΕ.

23. Οι τοίχοι αντιστήριξης διαμορφώνονται από άποψη υλικού και τρόπου κατασκευής σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα.

24. Επιτρέπεται η αναστήλωση ερειπωμένων κτισμάτων έστω και αν οι απαιτούμενες να εκτελεστούν εργασίες αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος διατάγματος. Η αναστήλωση επιτρέπεται κατόπιν τεκμηριωμένης έρευνας η οποία αποδεικνύει την ακριβή αρχική μορφή του κτίσματος. Επίσης επιτρέπεται η επισκευή και αποκατάσταση παλαιών κτιρίων αντιπροσωπευτικών της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, κατά την κρίση της ΕΠΑΕ, έστω και αν οι απαιτούμενες να εκτελεσθούν εργασίες, αντίκεινται στις διατάξεις των παραγράφων 1, 2, 3 και 4 του παρόντος άρθρου.

25. Για κάθε οικοδομική εργασία καθώς και για την τοποθέτηση επιγραφών απαιτείται η έγκριση της ΕΠΑΕ.

26. Μέσα στα όρια του οικισμού, επιτρέπεται η ανέγερση κτιρίων κατοικίας κοινής ωφέλειας και κοινωνικού εξοπλισμού. Απαγορεύεται η εγκατάσταση βιομηχανιών ή βιοτεχνιών ή άλλων χρήσεων υψηλής όχλησης.

Για την εγκατάσταση κάθε άλλης χρήσης εκτός των παραπάνω επιβάλλεται προέγκριση της ΕΠΑΕ.

27. Η τελική θεώρηση της άδειας οικοδομής για τη σύνδεση του κτιρίου με τα δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης και ηλεκτρικού ρεύματος παρέχεται μόνο μετά την έγκριση της ΕΠΑΕ. Η έγκριση αυτή παρέχεται αφού υποβληθούν φωτογραφίες όλων των όψεων του κτιρίου που πιστοποιούν την εφαρμογή της εγκεκριμένης από την ΕΠΑΕ μελέτης.

28. Δεν έχουν εφαρμογή τα άρθρα 9, 12 , 14 και η παράγραφος 5 του άρθρου 23 του ΓΟΚ/1985.

1. Ειδικότερα άρτια οικόπεδα εμβαδού 1000 ή 2000 μ² εάν δεν έχουν το κατά τα ανωτέρω οριζόμενο πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο ή σε χώρο που έχει τεθεί σε κοινή χρήση για να είναι οικοδομήσιμα, πρέπει να τεθεί σε κοινή χρήση με συμβολαιογραφική πράξη έκταση στη συγκεκριμένη θέση για τη δημιουργία κοινοχρήστου χώρου συνολικού πλάτους τουλάχιστον 4μ. και μήκος μέχρι 15 και 18 μέτρων αντίστοιχα κατά μήκος των ορίων του οικοπέδου, που να συνδέει το οικόπεδο με το υφιστάμενο σε κοινή χρήση δίκτυο κυκλοφορίας του οικισμού.

Ιστορικά – Διατηρητέα μνημεία του οικισμού και ζώνη προστασίας: