Α5.Νομοθετικό Πλαίσιο και Καθεστώς Προστασίας του Πύργου Καλλίστης
Πέρα από το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει συνολικά το νησί της Σαντορίνης, στον Πύργο Καλλίστης έχουν γίνει οι παρακάτω ειδικότερες κηρύξεις και χαρακτηρισμοί ως διατηρητέων μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων. Οι κηρύξεις αυτές αφορούν σε Ενετικά και Μεταβυζαντινά Μνημεία και προστατεύονται από την 2η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλά ακόμα κτίρια άξια διατήρησης στον οικισμό του Πύργου Καλλίστης.
1.Υ.Α. 11707/14-6-1966 – ΦΕΚ 429/Β/8-7-1966
‘Περί χαρακτηρισμού αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών διατηρητέων μνημείων’
Χαρακτηρίστηκαν τα δύο Ενετικά φρούρια στη Θήρα: Το Καστέλλι εις το χωρίον Ακρωτήρι και το Κάστρο εις το χωρίον Πύργος.
2.Υ.Α. 12912/27-8-1970 - ΦΕΚ 669Β’/25-9-1970
‘Περί κηρύξεων ιστορικών διατηρητέων μνημείων Κοινοτήτων Πύργου κ.τ.λ.’ Χαρακτηρίζονται ‘...ως διατηρητέα μνημεία τα κάτωθι κτιριακά συγκροτήματα εν Θήρα, τα οποία περιλαμβάνονται εις οχυρώσεις Ενετοκρατίας, λόγω της εξαιρέτου γραφικότητας και αρχιτεκτονικής των: Καστέλλι εις χωρίον Πύργος, Καστέλλι εις χωρίον Εμπορείον, Καστέλλι εις χωρίον Ακρωτήρι και ο Πύργος ‘Γουλάς’ εις Εμπορείον’.
3.Υ.Α. Α/Φ31/54786/4096 – ΦΕΚ 1456Β’/13-12-1973
‘Περί χαρακτηρισμού πύργων (Γουλάδων) νήσου Θήρας ως ιστορικών τόπων’.
Χαρακτηρίζονται ως ιστορικοί τόποι οι ‘κάτωθι Πύργοι (Γουλάδες): α) του Εμπορείου β) Φηροστεφανίου Γ) της Οίας δ)του χωρίου Πύργου και ε) το οχυρόν του Σκάρου.’
4.Υ.Α. ΥΠ.ΠΟ./ΔΙΛΑΠ/Γ/486/8170/23-5-1988 – ΦΕΚ 448Β’/30-6-1988
‘Χαρακτηρίζεται ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 1469/1950, το κτίριο ιδιοκτησίας Άννας Ασιμή – Γεωργαλή στον Πύργο Σαντορίνης, γιατί είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομικής εξέλιξης της περιοχής στα τέλη του προηγούμενου αιώνα’.
5. ΥΠ.ΠΟ. /ΑΡΧ/Β1/Φ27/27948/571 – ΦΕΚ 810Β’/20-10-1989
‘Χαρακτηρισμός μεταβυζαντινών μνημείων των Κυκλάδων ως ιστορικών διατηρητέων μνημείων’.
Χαρακτηρίζονται ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία μια σειρά από εκκλησίες των Κυκλάδων, με περιμετρική ζώνη προστασίας ακτίνας 50μ. γύρω τους. Ένας από τους τέσσερις που χαρακτηρίζονται στην Σαντορίνη είναι ο Ι.Ναός του Αγ.Αρτεμίου στον Πύργο.
6. Υ.Α. ΥΠ.ΠΟ. /ΑΡΧ/Β1/Φ27/36783/956/29-8-1995 – ΦΕΚ 773Β’/8-9-1995
Χαρακτηρίζονται ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία το Καστέλλι μαζί με τμήμα του οικισμού του Πύργου Καλλίστης Θήρας. Προστατεύονται επίσης ο Ι.Ναός του Αγ.Αρτεμίου, ο Ι.Ναός Αγ.Γεωργίου, ο Ι.Ναός Αγ.Νικολάου του Κίσσηρα, και ο Ι.Ναός Αγίων Αποστόλων (μαζί με τους χώρους διαμονής και το συγκρότημα της παλιάς Σχολής).
7. ΥΠ.ΠΟ. /ΑΡΧ/Β1/Φ27/36784/953 - ΦΕΚ 792Β’/14-9-1995
Χαρακτηρισμός των Ι.Ν.Αγ. Νικολάου του Κίσσηρα, Αγ.Γεωργίου και Αγ.Αποστόλων στην περιοχή του Πύργου Θήρας, ως ιστορικών διατηρητέων μνημείων.’
Χαρακτηρίζονται ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία, με περιμετρική ζώνη προστασίας ακτίνας 300μ.
8.Υ.Α ΥΠ.ΠΟ. /ΔΙΛΑΠ/Γ/174/23077/13-5-1998 – ΦΕΚ 514Β’/26-5-1998
‘Χαρακτηρισμός ως ιστορικών διατηρητέων μνημείων και έργων τέχνης δ’υο (2) οικιών, ιδιοκτησίας Βαρβάρας Σορώτου – Φύτρου και Ευαγγέλου Φύτρου στον Πύργο σαντορίνης με τον περιβάλλοντα χώρο τους στα όρια της ιδιοκτησίας.’