Εξέλιξη - Ανάπτυξη

Η οικιστική συγκρότηση των Χουδαλιανών αναπτύσσεται κατά μήκος του βορειοανατολικού δρόμου, ο οποίος είναι δευτερευούσης σημασίας αρτηρία για τον τοπικό δίκτυο. Λόγω της έκτασης του οικισμού, δεν είναι εφικτό να συμπεράνουμε ξεκάθαρα την ύπαρξη πυρήνων. Παρόλ’ αυτά παρατηρώντας τον χάρτη φάσεων σημειώνονται τρείς σημαντικές περίοδοι, στις οποίες είναι διακριτά δύο κέντρα. Ιστορικά το παλαιότερο τμήμα φαίνεται να είναι το συγκρότημα των Ελευθερίας Χουδαλάκη, Μανώλη και Αντωνίας Χουδαλάκη, Αθηνάς Χουδαλάκη και του Νίκου Χουδαλάκη. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι το σύμπλεγμα των κτηρίων πιθανολογείται να είχε στο παρελθόν ενιαίο μέτωπο. Τα ισόγεια των κτηρίων, τα οποία πλέον είναι υπόγεια αφού η στάθμη του δρόμου μοιάζει να έχει ανέβει, συνδέονταν σε πολλά σημεία.

Το δεύτερο κέντρο είναι αυτό της Κατερίνας Χουδαλάκη το οποίο με μια πρώτη ματιά θα χρονολογούταν μετά το 1960. Στην πραγματικότητα σε αυτήν την περίπτωση, όπως και σε πολλές άλλες, το κύριο τμήμα της κατοικίας δομείται πάνω σε ήδη υπάρχουσα, ίσως και 150 χρόνια παλαιότερη. Το κτήριο δεν βρίσκεται σε κεντρική θέση όσων αφορά το χωριό, είναι υπερυψωμένο και δομημένο στα όρια του “βάθρου” του οικισμού.

Η αρχική φάση του χωριού αποτελούταν από ένα συμπαγές οικοδομικό τετράγωνο (στο οποίο ζούσαν οι πρώτοι κάτοικοι) αλλά και ενός ακόμα κτίσματος. Η πρώτη φάση απεικονίζει μόλις τέσσερα κτήρια. Παράλληλα, φαίνεται πως ο οικισμός έχει αναπτυξιακή τάση προς τα ανατολικά αφού βορειοδυτικά αυτού βρίσκεται χαράδρα δημιουργώντας το βάθρο πάνω στο οποίο εδράζεται. Από την γεωγραφική θέση αυτού ορίζονται σημεία φυγής προς θάλασσα και βουνό και ταυτόχρονα εξασφαλίζεται η διατήρηση οπτικών επαφών με άλλα χωριά, όπως η Βουλγάρω, διατηρώντας την αίσθηση γειτνίασης.

 Στη δεύτερη φάση ο οικισμός καταλαμβάνει το βορεινό όριο με άκρο την οικία του Γεώργιου Χουδαλάκη και επιπλέον με μερικούς βοηθητικούς χώρους που επεκτείνονται στα περίχωρα. Με την πάροδο των χρόνων, λόγω της αύξησης των κατοίκων και των αναγκών τους, το χωριό μεταβαίνει σε αυτήν την κατάσταση, που εκτός από την παρουσία κτηρίων γύρω από τους πυρήνες παρατηρείται και ο διαχωρισμός του κύριου οικιστικού όγκου σε διαφορετικές επιμέρους κατοικίες ικανές να στεγάσουν διαφορετικές οικογένειες.

Τέλος η τρίτη φάση, η σημερινή μορφή του οικισμού, δε διαφέρει σημαντικά από την δεύτερη (όσον αφορά την διάπλαση) με δύο εξαιρέσεις. Πρώτον χτίζεται (αρκετά πρόσφατα) η μοναδική εκκλησία του οικισμού και μαζί της έχουμε μια πιο καθαρή οριοθέτηση της πλατείας και δεύτερον, παρατηρείται ότι οι δρόμοι ορίζονται εντονότερα από το δομημένο μέρος χωρίς να γίνεται ξεκάθαρο το αν προϋπήρχαν των οικημάτων.