Χαρακτηριστικές τυπολογίες

Λαϊκό κρητικό σπίτι: ο ορισμός της παραδοσιακής, ταπεινής κατασκευής, που με απλά μέσα και λιτότητα, καλύπτει τις ανάγκες των ιδιοκτητών του ενώ  παράλληλα παρουσιάζει  σημαντικές, διδακτικές αξίες: Κτίσματα που φυτρώνουν από τη γη, σεβόμενα το φυσικό περιβάλλον-σχεδόν γεννημένα από αυτό. Όγκοι απλοί, κυβικοί, που αποτελούν αποτελεσματική και οικονομική λύση, αφού κατασκευάζονται με τοπικά υλικά και από ντόπιους μαστόρους.

Επισκεπτόμενοι τον οικισμό της Πολυρρήνειας, εντοπίσαμε 4 βασικές κατηγορίες ενδεικτικές της τυπολογίας αυτών. Η διάκριση στους πίνακες που ακολουθεί έγινε λαμβάνοντας υπ΄όψιν, κατ΄αρχάς τον τρόπο εισόδου στην κατοικία (είσοδος από τη μακριά/στενή πλευρά) και κατά δεύτερον τους επιμέρους χώρους που ορίζονται εσωτερικά (μονόχωρο/δίχωρο). Έτσι έχουμε στενομέτωπα μονόχωρα κτίσματα ή δίχωρα και αντίστοιχα πλατυμέτωπα μονόχωρα ή δίχωρα, με συνήθεις αναλογίες 6x8. Μία επιπλέον κατάταξη που γίνεται στους πίνακες, είναι ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι της καμάρας -χαρακτηριστικού δομικού και μορφολογικού στοιχείου των κρητικών σπιτιών. Πρέπει να τονιστεί ότι στον πίνακα, τα κτίρια που έχουν καμάρα, δηλώνονται ως μονόχωρα, παρόλο που λειτουργικά μπορεί να ορίζονται δύο χώρους από αυτήν. (Σύμφωνα με τις βιβλιογραφικές αναφορές μας: Βασιλειάδης,το κρητικό σπίτι: αυτό το καταφύγιο και αυτό το ορμητήριο/Παπαιωάννου-Κρεμεζή-Φινέ, Το παραδοσιακό σπίτι στο Αιγαίο, συγκριτικοί πίνακες σελ.286/Ζαγορησίου, Λαικη αρχιτεκτονική στην κρήτη, η καμάρα δεν είναι επαρκές στοιχείο  ώστε να θεωρηθεί ένας χώρος δίχωρος). Παράλληλα πρέπει να τονιστεί ότι στον οικισμό μας δεν εντοπίστηκαν κατοικίες με πατάρια, παρόλο που ο τύπος της μονώροφης κατοικίας με πατάρι ήταν αρκετά συνηθισμένος στη δυτική Κρήτη. Τέλος, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι περισσότερες κατοικίες αναπτύχθηκαν προσθετικά, για να καλύψουν  τις αυξανόμενες ανάγκες των ιδιοκτητών τους.

Σχετικά με τους ορόφους, οι περισσότερες κατοικίες είναι μονώροφες αλλά εντοπίζονται και αρκετές διώροφες, στις οποίες η πρόσβαση είναι είτε από εσωτερική ξύλινη σκάλα, είτε από εξωτερική λίθινη.