Στέγες

1. Γενικά γεωμετρικά χαρακτηριστικά στεγών

  Στον οικισμό των Τοπολίων εντοπίζονται αρκετοί και διαφορετικοί τρόποι στέγασης των κτισμάτων. Μονόριχτες, δίριχτες, τρίριχτες ακόμα και τετράριχτες στέγες εντοπίζονται τόσο στο πάνω όσο και στο κάτω μέρος του οικισμού. Σε μεγαλύτερη πυκνότητα συναντώνται οι μονόριχτες και οι δίριχτες, οι οποίες στην πλειοψηφία τους μπορούν να αντιμετωπισθούν στατικά και ως κεκλιμένα (με μία ή δύο κλίσεις) δώματα, σε αναλογία με τα επίπεδα. Αυτοί οι δύο τύποι στέγης μελετήθηκαν στα κτίρια που αποτυπώθηκαν ως υποδείγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των Τοπολίων, ενώ οι τρίριχτες και οι τετράριχτες στέγες εντοπίζονται κυρίως σε πιο σύγχρονα κτίσματα.

2. Τυπολογική κατάταξη - δυναμική ανάλυση αποτυπωμένων τύπων

Οι επικρατέστεροι παραδοσιακοί τρόποι στέγασης, διαφέρουν τυπολογικά ως προς τη γεωμετρία τους (μονόριχτες και δίριχτες) αλλά και λειτουργικά ως προς τον τρόπο καταμερισμού των φορτίων που τους επιβάλλονται.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον αντίστοιχο πίνακα, οι μονόριχτες και ορισμένες δίριχτες στέγες παραλαμβάνουν τα φορτία και τα μεταφέρουν μέσω των κατακόρυφων φερόντων τοίχων με ανάλογο τρόπο προς τη δυναμική λειτουργία των οριζόντιων δωμάτων.

 Οι δίριχτες στέγες με τη  μορφή ζευκτού ( 3^η κατηγορία), πέρα από τα ξύλα που λειτουργούν ως αμείβοντες, διαθέτουν και ελκυστήρες για την παραλαβή των οριζόντιων ωθήσεων αλλά και κατακόρυφα ξύλα ή κεκλιμένα με λειτουργία που αναλογεί σε ορθοστάτη. Μεγάλες ξύλινες δοκοί παραλαμβάνουν τις εφελκυστικές ωθήσεις της φέρουσας τοιχοποιίας ενώ η συνολική κατασκευή ενός τέτοιου συστήματος δεν είναι γενικά τόσο τυποποιημένη ούτε επιμελημένη.

3. Σύσταση και τελική επικάλυψη

 Πέρα από τις κύριες φέρουσες δοκούς των στεγών (οι οποίες εμφανίζονται κυρίως στο μήκος των 4 μ.), το δομικό τους σύστημα περιλαμβάνει και μικρότερα δοκάρια σε κάθετη διεύθυνση προς αυτές και σε απόσταση μεταξύ τους γύρω στα 45-50 εκ. Συνήθως ακολουθεί μία στρώση από καλάμια σε μορφή πλέγματος, χώμα μαζί με μικρές πέτρες και κλαδιά και τέλος τα κεραμίδια. (εικόνα 3α)

 Τα κεραμίδια που ακολουθούν αυτό το οικοδομικό σύστημα είναι βυζαντινού τύπου. Τα γαλλικά κεραμίδια συναρμόζουν μεταξύ τους και με τα δευτερεύοντα ξύλινα δοκάρια χωρίς άλλη ενδιάμεση στρώση. (εικόνα 3β)

4. Λεπτομέρειες σύνδεσης

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟΙΧΟ

 Συνήθως, ο τρόπος σύνδεσης της στέγης με τη φέρουσα τοιχοποιία είναι μέσω της πάκτωσης κυρίως των πρωτευόντων δοκών και των μικρότερων δευτερευόντων σ αυτή. Μεγάλοι λίθοι της τοιχοποιίας αντιστηρίζουν τις δοκούς στο πάνω μέρος του τοίχου και οποιαδήποτε κενά συμπληρώνονται με μικρότερες πέτρες. Αρκετές φορές, το σημείο σύνδεσης υποστηρίζεται επιπλέον με μικρά «φουρούσια».

ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΡΦΙΑ

 Οι αμείβοντες καταλήγουν στον κορφιά «χιαστί», τα κενά πληρώνονται με χώμα και τα αντίστοιχα κατάλληλα κεραμίδια διαμορφώνουν την απόληξη.

5. Ψευδοροφή - προεξοχές

ΨΕΥΔΟΡΟΦΗ

 Το σύστημα της ψευδοροφής  χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τις στέγες με σκοπό τη διαμόρφωση οριζόντιου «ταβανιού» στον εσωτερικό χώρο. Η ψευδοροφή συνήθως αποτελούμενη από ξύλινες λεπτές σανίδες πλάτους 50 εκ.  αναρτάται από τη στέγη με τη βοήθεια λεπτών κατακόρυφων ξύλων που προσαρτώνται σε αυτήν κατά συγκεκριμένες αποστάσεις.

ΠΡΟΕΞΟΧΕΣ  

 Αρκετές φορές, κυρίως στον τρόπο επικάλυψης με γαλλικά κεραμίδια, οι στέγες προεξέχουν με τη βοήθεια κατάλληλης μεθόδου αντιστήριξης (π.χ φουρούσια) πέρα από το εξωτερικό όριο των τοίχων. Αυτή η τακτική αποσκοπεί στην καλύτερη απορροή των υδάτων και στην προστασία της όψης του κτιρίου από τα νερά της βροχής. Συνήθως σε αυτό το σημείο, όταν η προεξοχή είναι μικρή, προσαρτάται κυρίως ως μεταγενέστερη προσθήκη κατάλληλο κανάλι απορροής των υδάτων που καταλήγει σε υδρορόη.