Γενική Παθολογία

Στον οικισμό του Πενταλόφου παρατηρούνται κτίσματα τα οποία έχουν υποστεί από μικρές έως και μεγάλες φθορές, καθιστώντας και ορισμένα ερείπώδης κατάσταση. Τα κτίσματα που συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες φθορες και τα αντίστοιχα που χαρακτηρίζονται ώς ερείπια αποτελούν τα παλαιότερα κτίσματα του οικισμού. 

Τα δομικά μέλη των κτισμάτων που παρατηρούνται συχνά φθορές είναι οι στέγες, οι τοιχοποιίες, τα πατώματα, οι εξώστες και άλλες ξύλινες κυρίως κατασκευές. Συχνότερη είναι η εμφάνιση φθορών στα ξύλινα στοιχεία λόγω της κακής ή και ανεπαρκούς, σε αρκετές περιπτώσεις, συντήρησης, η οποία συμβάλει στην μείωση της αντοχής τους με συνέπεια ορισμένα να αστοχούν και να καταρρέουν. 

 

 

 

Ο σκελετός των στεγών του οικισμού αποτελείται απο ξύλο δρυός και καστανιάς. Το ξύλο δρυός, ενώ διαθέτει υψηλή αντοχή και ανθεκτικότητα, υφίσταται φοβερές στρεβλώσεις και η επεξεργασία του γίνεται με δυσκολία. Κυρίως χρησιμοποιήθηκε στα παλιότερα κτίσματα. Αργότερα λόγω έλειψης του, χρησιμοποιήθηκε το ξύλο καστανιάς, το οποίο ήταν εξίσου ανθεκτικό και μάλιστα πιο εύκολο να κατεργαστεί (διαδοκίδωση στέγης).

Η επικάληψη των στεγών του οικισμού γινόταν από σχιστόπλακες διαφορετικών μεγεθών, οι οποίες εξάγονταν και κατεργαζόντουσαν απο έμπειρους τεχνίτες στο λατομείο της Γκράντισκας. Εξαιτίας των καιρικών συνθηκών και των έντονων καταπονήσεων λόγω μεγάλων φορτίων από το χιόνι και τη βροχή, και της μή σωστής συντήρησης και φροντίδας απο τους κατοίκους, πολλές σχιστόλακες λόγω συγκράτησης υγρασίας, υπέστησαν αποσάθρωση. Η συνεχής επίβλεψη, η συντήρηση και η αποκατάσταση της επικάληψης ήταν αναγκαία για να επιτυγχάνεται η στεγάνωση της στέγης. Ωστόσο, η εγκατάλειψη των λατομείων, η έλλειψη τεχνογνωσίας και μεταφορικών μέσων ανέβασε σημαντικά το κόστος επισκευής, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του οικισμού να αντικαταστήσουν τις σχιστόπλακες με κεραμίδια ή και με τμήματα λαμαρίνας. 

Όπως αναφέρθηκε, η έλλειψη συντήρησης επηρεάζει την στεγάνωση της στέγης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το νερό να εισέρχεται στο εσωτερικό των κρισμάτων, με αποτέλεσμα και τα υπόλοιπα δομικά μέλη να καταστρέφονται λόγω υγρασίας. Στον οικισμό παρατηρείται απώλεια ορισμένων ξύλινων στοιχείων (σκελετός στέγης) - ή και ολόκληρων τμημάτων (επικάλυψη στέγης), τα οποία έχουν αντικατασταθεί- ''μπαλωθεί'' απο νεότερα. 

 

 

 

Στα πατώματα παρατηρούνται φθορές στις επικαλύψεις και στα δοκάρια στήριξης. Τέτοιες φθορές μπορεί να προκληθούν από την υγρασία που δύναται να εισχωρήσει στο εσωτερικό, ή και απλώς απο την πολλή χρήση με το πέρας του χρόνου. Οι φθορές γίνονται αισθητές απο την διόγκωση κατα τμήματα, την παραμόρφωση λόγω κάμψης, την αλλαγή στο χρωμα. Στους εξώστες, πολλές ήταν οι περιπτώσεις που είχαν καταρρεύσει ξύλινα δοκάρια και είχε αποκολληθεί μέρος της ξύλινης επικάληψης, λόγω άμμεσης έκθεσης στις καιρικές συνθήκες. Στις ξύλινες οροφές αντίστοιχα είναι συχνό τμήματα να αποκολλούνται, να παραμορφώνονται ή και τέλος να καταρρέουν. 

 

 

 

Οι τοιχοποιίες αποτελούνται απο τοπικό σχιστόλιθο ή και απο ξύλινες κατασκευές (μπαγδατί, τσιατμά). Φθορες στις τοιχοποιόες παρατηρούνται λόγω φυσικής φθοράς απο οριζόντιες καταπονήσεις ή και απο καθιζήσεις του εδάφους. Το τελευταίο δεν είναι συχνό στον οικισμό, λόγω του βραχώδους του εδάφους. Στις τοιχοποιίες με συνδετικό κονίαμα παρατηρείται διάβρωση αυτού ανάμεσα στους λίθους. Στην περίπτωση επιχρισμένων τοίχων συχνές είναι οι επιφανειακές φθορές (ρηγμάτωση ή ακόμα και υποχωρήσεις λόγω υγρασίας). Τέλος σε ξύλινους τοίχους παρατηρούνται φθορες είτε λόγω αποσάρθρωσης και φυσικής γήρανσης του υλικού, είτε λόγω διάβρωσης του προστατευτικού κονιαματος.  

 

 

 

Τα κουφώματα αποτελούνται από ξύλο, κυρίως κασρανιάς, το οποίο είναι άμεσα εκτεταμένο στις καιρικές συνθήκες (βροχή, ήλιο, χιόνι). Των παλιότερων κτισμάτων, κυρίως, τα κουφώματα είναι ταλαιπωρημένα από την φυσική φθορά, ξεθωριασμένα από την έκθεση τους στον ήλιο, διογκωμένα λόγω υγρασίας και σε λίγες περιπτώσεις ακόμα και σαπισμένα. Ο ξύλινος σκελετός των κουφωμάτων σε ορισμένες περιπτώσεις κινδυνεύει να καταρρεύσει από τα υπερκείμενα φορτία της τοιχοποιίας, πόσο μάλλον οταν και αυτη δύναται να καταρρεύσει ( διαφορικές καθιζήσεις εδάφους, διάβρωση συνδετικού κονιάματος). Πιθανή είναι η παραμόρφωση ή ακόμα και η αστοχία του ξύλινου πρεκιού λόγω κάμψης. Τέλος τα ξύλινα τμήματα των κουφωμάτων συνδέονται μεταξύ τους από μεταλλικούς συνδέσμους, οι οποίοι κατά την οξείδωση του υλικού τους προκαλούν χαλάρωση στους κόμβους.