Γενική Εικόνα - Σχέση με το Φυσικό Περιβάλλον

Το Φυσικό Περιβάλλον

Το κλίμα της περιοχής γενικότερα είναι ψυχρό και ξηρό. Ειδικότερα χαρακτηρίζεται από παρατεταμένο Φθινόπωρο, ψυχρό Χειμώνα, σύντομη Άνοιξη και θερμό, αλλά βροχερό Καλοκαίρι. Λόγω της γεωμορφολογίας είναι πολύ συχνό το φαινόμενο της ομίχλης πάνω από την χαράδρα του Άραχθου ποταμού.

Τα φυσικά στοιχεία, όπως η βλάστηση, η πέτρα και το νερό έχουν εισχωρήσει σημαντικά μέσα στον οικισμό. Η βλάστηση περιβάλλει κάθε στοιχείο και οι όγκοι φαίνονται να ξεπροβάλλουν μέσα από τους θάμνους και τα δέντρα. Τα δέντρα που συναντάμε συχνότερα μέσα στον οικισμό είναι η Κορομηλιά, το Πλατάνι, η Φιλύρα η καρδιόφυλλος και η Δασική οξιά. Επιπλέον στα περισσότερα κτίσματα παρατηρούμε την ανάπτυξη διαφόρων αναρριχώμενων φυτών όπως ο κισσός, ή η αγριοτριανταφυλλιά.

 Η πέτρα (σχιστόλιθος) χρησιμοποιείται εκτενώς στο δομημένο περιβάλλον σε πλακοστρώσεις δρόμων, τοιχοποιίες, και επικαλύψεις στεγών. Σημειώνονται πολλοί διαφορετικοί τρόποι επεξεργασίας της ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζεται, καθώς και πληθώρα τρόπων δόμησης για κάθε στοιχείο.

Το νερό είναι ίσως το σημαντικότερο στοιχείο του οικισμού. Τον διαπερνά ολόκληρο με ρυάκια που τρέχουν με ορμή, προκαλώντας τον χαρακτηριστικό τους ήχο σε κάθε σημείο του, για να καταλήξουν στον Καλαρρύτικο ποταμό (ή Χρούσια). Ενδιαφέρον έχει ο τρόπος που έχουν επεξεργαστεί τα ρυάκια και οι διαφορετικές σχέσεις που έχουν εκείνα με τα κτίσματα και τους δρόμους. Οι δρόμοι συνήθως τα ΄τέμνουν’ κάθετα, αφού δομούνται παράλληλα με τις  υψομετρικές, με αποτέλεσμα την δημιουργία γεφυριών. Τέλος, στις πηγές έχουν χτιστεί περίτεχνες, παραδοσιακές κρήνες, οι οποίες αποτελούν τοπόσημα για τον οικισμό και αυτό αποδεικνύεται πρώτον από τον μεγάλο αριθμό τους και δεύτερον από το γεγονός ότι η κάθε μία έχει το δικό της όνομα. Θα μπορούσε να θεωρηθεί πως η κάθε βρύση ορίζει μία γειτονιά μέσα στον οικισμό.

ΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ

Το ιδιαίτερο κλίμα της περιοχής δίνει την δυνατότητα ανάπτυξης ενός ξεχωριστού οικοσυστήματος με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Στα βόρεια της κοινότητας συναντάμε της περιοχή Μπάρος η οποία περιλαμβάνει τα βοσκοτόπια, μεγάλες εκτάσεις με ποώδη και θαμνώδη βλάστηση, στις οποίες βοσκούν τα Μπούτσικα (ή Καλαρρύτικα) πρόβατα, πολλά μοσχάρια, καθώς και πλήθος από είδη ερπετών που εντοπίζονται μόνο στην περιοχή. Ταυτόχρονα στις πλαγιές της χαράδρας του Καλαρρύτικου ποταμού παρατηρούμε ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο με μεγάλη ποικιλία από αυτοφυή δάση ελάτης και δάση από καρποφόρα δέντρα, αειθαλή η φυλλοβόλα στα οποία βρίσκουν φωλιά τα διάφορα πτηνά και ζώα της περιοχής. Φυσικά, ο ίδιος ο Καλαρρύτικος ποταμός αποτελεί σπίτι για τα 10 είδη της ιχθυοπανίδας της περιοχής, γνωστότερο από τα οποία είναι η Καλαρρυτινή πέστροφα.

ΧΛΩΡΙΔΑ

ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ

Πλατάνι, Κορομηλιά, Φιλύρα η καρδιόφυλλος, Δασική οξιά, Φουντουκιά, Κουτσουμπιά, Μουριά, Κερασιά/Αγριοκερασιά, Κρανιά, Ελάτη, Βαλανιδιά, Κουμαριά, Καρυδιά και Τσαπουρνιά (από τον καρπό της οποία φτιάχνεται το τσίπουρο).

ΟΙ ΘΑΜΝΟΙ

Σχίνος, Τσαπουρνιά, Κέδρος, Βατομουριά, Πουρνάρι, Στριγκουάνι και Μαυραγκαδιά (από τους καρπούς της οποίας φτιάχνεται το κομπολόι).

ΤΑ ΑΝΑΡΡΙΧΩΜΕΝΑ

Κισσός, Αγιόκλημα, Αγριοτριανταφυλλιά, Αράχνη.

ΦΥΤΑ ΜΕ ΜΙΚΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Αναπτύσσονται στον ίσκιο των δέντρων και τα συναντάμε σε όλες τις πλαγιές των Αθαμανικών ορών.

Ελλέβορος (ή Σπίντζος), Ντρόγκα, Βούρτσα, Άρτσι-Μπούρτσι, Κόκκινα μανιτάρια, Σαλέπι, Άγρια μέντα, Τσάι του βουνού, Θρούμπι, Ρίγανη και το Σκορπίδι (το οποίο χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του τσιμπήματος του σκορπιού).

ΤΑ ΑΝΘΗ

Μανουσάκια, Σιδερίτης, Πρίμουλα, Σκυλάκι, Άγρια ορχιδέα, Αμάραντος, Κρινάκια, Φτέρες, Κουκουτσέλι και Ζαμπάκια.

ΠΑΝΙΔΑ

ΤΑ ΠΤΗΝΑ

Κοτσύφια, Πέρδικες, Μπεκάτσες, Τσαλαπετεινοί, Καρδερίνες, Ορτύκια, Τσίχλες, Κίσσες, Σταυραετοί, Γεράκια και Γυπαετοί.

ΤΑ ΖΩΑ

Λύκοι, Αγριόγατες, Ασβοί, Αρκούδες, Αλεπούδες, Λαγοί, Άλογα, Μουλάρια, Γαϊδούρια, Αγελάδες, Γίδια και Μπούτσικο πρόβατο (Είναι είδος υπό προστασία και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2023 σημειώνεται πληθυσμός περίπου 4.000 Μπούτσικων, αριθμός που έχει μειωθεί στο 1/3 σε σχέση με το 2010).

ΤΑ ΕΡΠΕΤΑ

Σαλιγκάρια, Σαύρες, Σαλαμάνδρες, Αστρίτης, Βιδρογαλιά, Σαγρές και Οχιά του λιβαδιού (σπάνιο είδος σύμφωνα με το κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων σπονδυλωτών της Ελλάδας).

ΤΑ ΨΑΡΙΑ

Καλαρρυτινή με κόκκινες βούλες πέστροφα (τη συναντάμε στον Καλαρρύτικο ποταμό).

ΠΗΓΕΣ

Καλαρρύτες Ιωαννίνων - Βικιπαίδεια (wikipedia.org)

Natura 2000 Viewer (europa.eu)

Συζητήσεις και συνεντεύξεις με τους κατοίκους του οικισμού