Συμπεράσματα - Επίλογος

  Αντί επιλόγου, η Καστάνιτσα πρόκειται για έναν οικισμό με πολύ μεγάλη ιστορία που κατάφερε όχι μόνο να διατηρήσει την αυτονομία του, αλλά και να αναπτυχθεί οικονομικά σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μας έχουν απομείνει, σήμερα, μοναδικές κατασκευές ως απόδειξη αυτής της αρχιτεκτονικής. Ο οχυρωματικός της χαρακτήρας, η γραμμική ανάπτυξή της, καθώς και ο συνδυασμός των υλικών της πέτρας, του ξύλου καστανιάς, των σχιστόλιθων και του ασβέστη διαμορφώνουν έναν ιδιότυπο χαρακτήρα. Η ιστορικότητα του χωριού διαφαίνεται τόσο από τα ερείπια του Πύργου Καψαμπέλη, χτισμένος τον 14ο αιώνα που δεσπόζει στη κορυφή του χωριού, όσο και από τα εναπομείναντα πυργόσπιτα. Εν τέλει, η ιστορική παράδοση του οικισμού αποτυπώνεται στην καθημερινότητα και στις δραστηριότητες των κατοίκων ακόμη και σήμερα.

Το σχετικά δυσπρόσιτο του οικισμού δημιουργεί μια κλειστή οικονομία που είναι βασισμένη στην αγροτική παραγωγή και την ασβεστοποιία, με χαμηλή εμπορική δραστηριότητα. Γίνεται εν γένει χρήση των ισογείων ως χώροι αποθήκευσης προϊόντων και σταβλισμού των ζώων, ενώ στον όροφο συναντάμε τις κατοικίες.

Τα διατιθέμενα υλικά δομής όπως η ξυλεία, ο ασβέστης και η πέτρα είναι επίσης καθοριστικά για τον χαρακτήρα του οικισμού αλλά και το σύστημα δόμησης. Με βάση τις μαρτυρίες των κατοίκων όλα τα υλικά ήταν προερχόμενα από την γύρω περιοχή.

Κλείνοντας, η γενική εικόνα του οικισμού αποδείχνει μια απόλυτη ισορροπία μεταξύ αυτού και του φυσικού περιβάλλοντος, η οποία απαντάται σε όλες τις πτυχές και κλίμακές του. Η παραδοσιακή εικόνα του απαντάται στο σύνολο του, και επιτυγχάνεται μέσα από τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του άλλα και τα επιμέρους στοιχεία του: της εντοπιότητας των υλικών, των κατασκευαστικών μεθόδων και της διατήρησης της κλίμακας. Σήμερα συναντάμε από μερικές μέχρι ολοκληρωτικές αλλοιώσεις, οι οποίες τις περισσότερες φορές σχετίζονται με την στατική επάρκεια του κτιρίου και τις κλιματολογικές συνθήκες.

Οι πιο συνηθισμένες αλλοιώσεις αφορούν στην αντικατάσταση των στεγών με νέες, σε αρμολογήσεις της φέρουσας τοιχοποιίας, σε πλήρη επικάλυψη των τοίχων με επιχρίσματα, σε αλλαγές των κουφωμάτων με νέα από σύγχρονα υλικά, σε χρήση σκυροδέματος με διάφορες μορφές καθώς και τσίγκου ως υλικό επικάλυψης των στεγών. Εν τούτοις, ο παραδοσιακός χαρακτήρας της αρχιτεκτονικής του χωριού διατηρείται αναλλοίωτος σήμερα σε μεγάλο βαθμό, γεγονός που αιτιολογεί τη διακήρυξή του με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού το 1967 ως διατηρητέος οικισμός ιδιαίτερου φυσικού και αρχιτεκτονικού κάλλους.