Ιστορικά Στοιχεία

Η Καστάνιανη είναι ένα χωριό το οποίο ανήκει στο Δήμο Μαστοροχωρίων. Το 1950 μετονομάστηκε σε Καστανέα, ωστόσο σήμερα διατηρεί το αρχικό της όνομα με το ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 161 Μετονομασία της «Τοπικής Κοινότητας Καστανέας του Δήμου Κόνιτσας, σε «Τοπική Κοινότητα Καστάνιανης».

Παρότι ακριβείς ιστορικές πηγές δεν υπάρχουν, εικάζεται ότι γύρω στο 600-700μ.Χ.κτίστηκε ένα πρώτο χωριό, στους πρόποδες της Γύφτισσας, στη θέση Σκούρλια. Ένα δεύτερο χωριό, χτισμένο το 900μ.Χ. στη θέση Μαλνίτσα, καταστράφηκε, όπως και το πρώτο, από τις συνεχείς επιδρομές Ούνων, Σέρβων, Βουλγάρων, Αλβανών, καθώς αποτελούσε σταυροδρόμι των περασμάτων από την Ήπειρο προς τη Μακεδονία. Το χωριό, περίπου το 1018μ.Χ. χτίζεται στη σημερινή του θέση κάτι το οποίο μαρτυρά η εντοιχισμένη πλάκα στην εκκλησία Παναγιά, που βρίσκεται στην άκρη της συνοικίας Γκάλινα. Το νέο σημείο ευνοούσε την προφύλαξη των κατοίκων από τις συχνές επιδρομές των διερχόμενων, ενώ οι κάτοικοι κατασκεύαζαν σε υψώματα τις εκκλησίες, εν είδει φρουρίων με πολεμίστρες. Οι ασχολίες των κατοίκων της εποχής εκείνης ήταν η γεωργία, η κτηνοτροφία καθώς και το παραδοσιακό χτίσιμο με πέτρα.

Υπό τον τουρκικό ζυγό το ελληνικό στοιχείο και πνεύμα στη περιοχή της Καστάνιανης δεν κατάφερε να παρακμάσει και να σβήσει. Στις αρχές του 19 ου αιώνα , μεταξύ των πολλών γραμματέων του Αλή Πασά ήταν και ο Καστανιανίτης Νικόλαος Γραμματικός, ο οποίος ήταν μυημένος στην Φιλική Εταιρεία. Το σπίτι του βρισκόταν στα δυτικά του πλάτανου, στη συνοικία Ράχη, παρόλα αυτά δεν σώζονται ερείπια. Πιθανόν είναι ο Γραμματικός να συντέλεσε στο να μη γίνει το χωριό τσιφλίκι, αλλά να παραμείνει Σουλτανικό Κτήμα. Τον 19ο αιώνα η ευρύτερη περιοχή μαστίζεται από την ληστεία και την αταξία με αποτέλεσμα 50 οικογένειες εγκαταλείπουν την Καστάνιανη για τις πόλεις και τα υπόλοιπα χωριά της Ελλάδας. Το 1910 Τούρκοι επιτάσσουν από το χωριό τους πρώτους κληρωθέντες για στρατιωτική θητεία, οι οποίοι αποστέλλονται στη Μ. Ασία. Στις 21 Φεβρουαρίου 1913 απελευθερώνεται τελικά και η Καστάνιανη από τον Τουρκικό ζυγό.

Στις 12 Δεκεμβρίου 1916 η γαλλική σημαία υψώνεται στο κεντρικό σημείο του χωριού από τμήμα λόχου του αποικιακού Μαροκινού στρατού. Μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ελλάδα συνεχίζει τον πόλεμο στη Μ.Ασία, στον οποίο πολέμησαν και έπεσαν περίπου δέκα Καστανιανίτες. Μετά την λήξη του πολέμου οι κάτοικοι του χωριού συνεχίζουν τις εργασίες τους. Συγκεκριμένα οι άντρες του χωριού ταξιδεύουν για δουλειά ως εργάτες για το παραδοσιακό κτίσιμο με πέτρα.

Στις 29 Οκτωβρίου 1940 το χωριό καταλαμβάνεται από τις Ιταλικές δυνάμεις. Ο πληθυσμός του χωριού πέρασε βαριές κακουχίες κατά τη διάρκεια της κατοχής των ξένων δυνάμεων, ενώ και η περίοδος του Εμφυλίου, όπως και για την υπόλοιπη Ελλάδα, υπήρξε σκληρή και δύσκολη. Τα προβλήματα ανεργίας της εποχής και το γενικότερο ρεύμα οδήγησαν πολλούς Καστανιανίτες στα αστικά κέντρα για να συνεχίσουν εκεί τη ζωή τους. Το θρησκευτικό συναίσθημα των κατοίκων ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένο καθώς είναι κτισμένα και υπάρχουν μέχρι και σήμερα 17 εκκλησίες και εξωκλήσια. Σήμερα ο αριθμός των κατοίκων του χωριού έχει άμεση σχέση με την εποχή. Το καλοκαίρι ανέρχεται άνω των 100 ενώ μόνιμοι είναι λιγότεροι από 30.

http://kastaniani.gr/a/

Δέκατα

Ένα ανεπανάληπτο κειμήλιο, ένα τεφτέρι του 1913, όπου γράφονταν τα δέκατα, οι φόροι επί της Γεωργικής παραγωγής, που επιβάλλονταν στους χωριανούς βρήκε και το μετέτρεψε σε ηλεκτρονικό αρχείο ο Θύμιος Γκόσιος.

Ο οθωμανικός φόρος της δεκάτης (10% στην αξία των προϊόντων ή παράδοση του 10% της παραγωγής) ήταν φόρος επί της γεωργικής παραγωγής. Η πρακτική αυτή υπήρξε εξαιρετικά προσφιλής κατά τους Οθωμανικούς χρόνους. Η φορολογία της δεκάτης ίσχυε και στην  Ελλάδα από τα πρώτα χρόνια της Ανεξαρτησίας  μέχρι το 1880, οπότε καταργήθηκε. Τώρα γιατί οι Καστανιανίτες το 1913 ακόμα πλήρωναν Δεκάτη είναι ένα ερώτημα

http://kastaniani.gr/a/